Ha ti zwidiya kwa ka paphidzika ne kwe buthu gwe nngwe, to nziba butuka ngono buzwalani gwedu go paphidzika. Ne zila i no fanana, ha ti ziba buthu gwa Jehova kwa ka paphidzika, towo ziba kuti u nthu wa ka tini butuka, ngono buzwalani gwedu naye go kula. Mu zwithu zose zwi no thama buthu gwe Ndzimu, zwi li 4 zo boneka kwazo: masimba awe, buchenjedu, ndulwamo, ne ludo.

“Awo She Yahwe, ndimwi makathama zhuzhugwi ne shango nge simba lenyu gulu.”​—JEREMIYA 32:17.

Bufakazi gwe masimba e Ndzimu go boneka mu mbumbo. Ha ti lakidzila, ha u ma kuzhe mu zhuba le chilimo li no penya, ini cha u no hwa mu nyama iyo? Pisa kwe zhuba. Dumbu, cha u no hwa cha ka thamiwa na Jehova ne masimba awe. Zhuba li na masimba mangapani? Ku kayi pakati kwalo ko pisa ku nga be 27 000 000 degrees Fahrenheit (15 000 000°C). Mu second ingwe ne ingwe, zhuba lo dusa masimba a nga lizana ne ku phutuka kwe dzibomo dze nuclear dzi li dzi hundred miliyoni njinji.

Ne kwa ka jalo zhuba ledu li dukununu kwazo ha li bapisiwa ne dzi-trillion dzi li njinji dze nyenyedzi dzi mu lubumbo. Be sainsi ba no kumbulila kuti ingwe ye dzinyenyedzi wulu kwazo, i no dangwa kuyi UY Scuti, i na bupabi gu no pinda bupabi gwe zhuba ku nga be ka 1 700. Ha UY Scuti ya be i nga bigwa mu bumo gwe zhuba, ya be yowo thutidza shango ngono i be i pindilila kakale ne mpoteleko we planeti ye Jupiter. Pangwe ichecho cho ti batsha ku hwisisa ne buzhalo matama a Jeremiya a noti Jehova wa ka thama kudzimu ne shango, e thama lubumbo nge simba lile gulu.

Masimba e Ndzimu a no ti batsha chini? Buchilo gwedu go lawugwa ne zwithu zwi no boneka zwa ka thamiwa ne Ndzimu, zwi nonga zhuba ne zwingwe zose zwi no chenamisa zwi mu shango. Pezhugwi kwa ikoko, Ndzimu u no shingisa masimba awe ku batsha nthu nngwe ne nngwe ne bukukwe. Chini? Mu century ye kutanga, Ndzimu wa ka pa Jesu masimba ku thama mishingo ya ka be i chenamisa dumbu. To bala sa woku: “Mapofu anopofunuka, zwilema zoyenda, banogwala mapele banopodziwa, mabhubuzebe anohwa, bafi banomusiwa.” (Matewu 11:5) Ku yingwi ngwenu? Baibili i kati: “Bakasimisa basina matatabuko, ha i dwilila i kati: “Koga ibabo banobhatilila muna Yahwe banowomusidzila matatabuko abo.” (Izaya 40:29, 31) Ndzimu ba no ti pa “simba gulu” kuti ti khone lingisana kene ku dzikitadzila mathatha kene dzindiko dze buchilo. (2 Bakorinta 4:7) A a u to duma kuti to sheta ku hwanana ne Ndzimu u no ti da kwazo kwa a no pelela e shingisa masimba awe makulu ku ti batsha mu mathatha edu?

“Zwakawanda seni zwithu zwamakathama, imwi Yahwe! Makazwithama zose nge butjenjedu.”​—PISALEMA 104:24.

Ha ti zwidiya kunjinji ne zwithu zwa ka thamiwa ne Ndzimu, to pelela ti chenamisiwa kwazo ne buchenjedu gugwe. Dumbu, dzi-scientist dzingwe dzo zwidiya ne zwithu zwa ka thamiwa na Jehova, ngono be be kopa mikumbulo ya ba no wana mu mbumbo ku thama zwithu zwabo. Izwezwi zo shanganyila zwithu zwitukununu se zwi no sunga ne ku thamiwa kwe dziflaimachini.

Buchenjedu gwe Ndzimu go boneka kwazo ne zila i no chenamisa mu ku thamiwa kwe mbili we nthu. Ha ti lakidzila, zila ngwana ya a no bakiwa nayo. Ndongoloso yose i no tangisa ne cell ye mbewu ye nlume ne nkadzi, i na zibiso yose i no sheteka mu ku thama mbili we nthu. Cell iyeyi i no thubukana kanjinji ku be dzi-cell dzinjinji dzi no fanana. Ngono mu chibaka cha ka lingisana zwibuyanana, dzi-cell idzedzi dzo tangisa ku thubukana, ku be dzi-hundred dze dzi-cell dzi si nga fanane, dzi nonga dzi-cell dze malopa, cell dze tshinga, ne cell dze mafupa. Chinyolocho ndongoloso ye zwi mukati kwe mbili i no boneka ne tangisa ku shinga. Mu mingwedzi i li 9 koga, cell iyeyo ye kutanga i no kula ku be ngwana wa ka pelela, wa ka thamiwa ne dzi-cell dzi li dzibiliyoni. Buchenjedu gu no boneka mu ku thamiwa kwa ka jalo, go thama kuti ba li banjinji ba dumane ne nkwali we Baibili wa kati: “Ndomukudza ngobe ndakabumbgwa nge zila inotjisa kakale inotjenamisa.”​—Pisalema 139:14.

Ti nga batshiwa chini ne buchenjedu gwe Ndzimu? Mbumbi u no ziba kuti to shetani kuti ti shathe. Ne kuti u na luzibo gu njinji ne hwisiso, u no ti kumbuludza ne buchenjedu mu Dama lile, Baibili. Ha ti lakidzila, i no ti kumbuludza iti: “Muzwiibhatilane.” (Bakolosa 3:13) A te ku kumbuludza ne buchenjedu? Kwa ka jalo. Nganga dza kati ku zwibatigwa ku nga thama kuti ti yezele zwibuyanana, ne tebamisa tshinga dze malopa. Kakale ku nga na ku ka tapudza mbatsha ye tshambilidzigwa mu mazwiwo, ne mathatha angwe e mamuko. Ndzimu u nonga nkhwinya wa ka chenjela, u no amika, u si nga mise ku ti batsha ne ku ti kumbuludza zwibuyanana. (2 Timoti 3:16, 17) A a u to shaka ku be ne nkhwinya wa ka jalo?

“Yahwe banoda ndulamo.”​—PISALEMA 37:28.

Ndzimu u no gala e thama cha ka lulwama koga. Dumbu, “ngakube kule kule ne Ndzimu kuti ungathama bubi, kulekule na Masimbawose kuti ashinge tjisiitjo!” (Jobe 34:10) U no athula ne zila ya ka tambunuka, se kwa kwa ka leba mpisalema ha e lebeleka ne Ndzimu e ti: “Mosumikilisa bathu nge kulizana.” (Pisalema 67:4) Ne kuti “Yahwe banolinga moyo,” a ba nga chebegwe ne bupitipiti, ngono, ba no khona bona malebeswa mu zwibaka zose, ngono be be be athula ne zila ya ka lulwama. (1 Samuele 16:7) Pezhugwi kwa ichecho, Ndzimu u no khona bona nshingo nngwe ne nngwe u si we ndulamo, ne ku sa be ne malebeswa ku zhele mu shango, ngono u no thembesa kuti “babiibi banowodusiwa mu shango.”​—Zwiani 2:22.

Ne kwa ka jalo, Ndzimu a u to athula ne ku tshambilidza. U no hwila ngoni a ku fanila. Baibili i kati: “Yahwe bana ngoni ne lubu,” dumbu ne mu babi ba no shanduka ne malebeswa mu machinyo abo. A a te ku athula kwa ka lulwama?​—Njimbo 103:8; 2 Pita 3:9.

Ti nga batshiwa chini ne ndulamo ye Ndzimu? Mpostolo Pita wa kati: “Ndzimu autoshalaula. Koga mu njudzi dzose, mmwe ne mmwe unotja Ndzimu ethama tjakalulwama, Ndzimu unon’amutjila.” (Mishingo 10:34, 35) Ndulamo ye Ndzimu i no ti batsha ne kuti Ndzimu a a to tongo shalaula kene thubukanya bathu. U nga ti amuchila kuti ti be banamati babe, nenguba ti li be ludzi, ichaba, ta ka diyika, kene ti na mamo api mu ichaba.

Ne kuti Ndzimu u no shaka kuti ti hwisise ne batshiwa ne ndulamo iye, wa ka ti pa chikumbuludzi. Hwalo dzo chenesa chikumbuludzi se nlayo ‘wa ka kwagwa mu mi moyo yabo,’ u no ‘pabo butendeki’ gwe ku ti mazwibato edu a ka lulwama kene ha a zo lulwama. (Baroma 2:15) Ti nga batshiwa chini? Ha cha diyiwa zwibuyanana, chikumbuludzi chedu chi nga ti sendedzela kuti ti si tongo ngina mu mbatsha kene mu mishigo i si ye ndulamo. Ngono ha ti thama phoso, chi nga ti sendedzela ku shanduka mu machinyo edu, ne ku baakanya zila yedu. Dumbu, ku hwisisa ndulamo ye Ndzimu ko ti batsha ne ku thama kuti ti be pejo naye!

“Ndzimu ludo.”​—1 JOHANI 4:8.

Ndzimu u na masimba, buchenjedu, ne ndulamo, ngono Baibili a i to ti Ndzimu masimba, buchenjedu kene ndulamo. I ka ti u ludo. Ne ku tini? Ne kuti ku nga legwa ne malebeswa kuyi, masimba e Ndzimu a no thama kuti a khone ku thama zwithu ngono ndulamo ne bunchenjedu gugwe, zo lawula zila ya a no thama zwithu nayo. Ngono ludo gwa Jehova go nsendedzela kuti a thame zwithu. Ludo go sendedzela chingwe ne chingwe cha a no thama.

Nenguba Jehova a ka be a si nga shete chingwe, ludo gugwe ndigo gwa ka nsededzela ku thama zwichili zwa ka chenjela, kudzimu ne mu shango, kuti zwi bone mbayilo we shathila ludo gugwe gu no thokomela. Ne ludo wa ka baakanya shango kuti i be nzi wa ka lulwama we mbumbo iye ye bathu. Ngono u no dwilila e lakidza bathu bose ludo, ne ku “bhudisila zhuba babi ne balulwami, bakanisila vula balulwami ne ba si balulwami.”​—Matewu 5:45.

Pezhugwi kwa ikoko, Jehova “She una mahwilo zogwadza ne ngoni.” (Jakuba 5:11) U no lakidza mahwilo zogwadza ibabo ba no tola thambo dze malebeswa ku nziba kuti ba be pejo naye. Ndzimu u no bona nngwe ne nngwe we bathu ibaba ali yega. Dumbu, “ndiwo unomutjengeta.”​—1 Pita 5:7.

Ludo gwe Ndzimu go ti batsha chini? To shathila ku naka kwe ngina kwe zhuba. To kholisa ha ti hwa chiseko che ngwana ntukununu. To tolela pezhugwi ludo gu pejo ne nngwe we be nsha wedu. Zwithu izwezwi zwi ngana zwi ka si be chingwe, ngono zo thama kuti ti shathe mu buchilo.

Kakale to batshiwa ne zila ingwe Ndzimu ya a no lakidza ludo nayo: ntembezelo. Baibili i no ti kulumbidza iti: “Musidziyidzike nge tjimwe, koga kumbilani tjimwe ne tjimwe mu Ndzimu nge mitembezelo nenge kuboka.” Sa tate ba na ludo, u no shaka kuti ti kumbile kuti a ti batshe mu zwithu zwi mukatikati zwi no ti dziyidza. Ku dwa po Jehova, ne ludo gugwe gu sina bugovu, u no thembesa ku pa ‘kunyalala kwe Ndzimu ku no pinda hwisiso yose inotjengeta.’​—Bafilipi 4:6, 7.

A cheneso iyeyi ye buthu gwe Ndzimu gwe ntewo​—gu nonga masimba awe, buchenjedu, ndulamo, ne ludo—​ya ku batsha kuti u hwisise butuka kuti Ndzimu wa ka tini? Kuti u dwilile u lakidza kuti u no boka Ndzimu, to ku koka kuti u zwidiye cha a ka thama ne cha a chowo thama kuti a ku batshe.