Јох, әксинә, Мүгәддәс Китабда дахили ујғунлуг вар. Бәзи ајәләр бир-биринә зидд кими ҝөрүнсә дә, нөвбәти принсипләрдән бири вә ја бир нечәси тәтбиг едилдикдә онлары дүзҝүн баша дүшмәк олур:

1. Контекст нәзәрә алынмалыдыр. Сөзләр контекстдән чыхарылдыгда истәнилән јазычынын сөзләрини әкс мәнада баша дүшмәк олар.

2. Јазычынын бахышы нәзәрә алынмалыдыр. Бир нечә шаһид һансыса һадисәни дәгиг тәсвир едәркән ејни ифадә вә сөзләрдән истифадә етмәјә, еләҹә дә ејни тәфсилатлары һекајәјә дахил етмәјә биләрләр.

3. Тарихи фактлар вә адәт-әнәнәләр нәзәрә алынмалыдыр.

4. Сөзүн һәрфи вә ја мәҹази мәнада ишләнилдији мүәјјән едилмәлидир.

5. Јадда сахламаг лазымдыр ки, инсан һансыса иши шәхсән өзү ҝөрмәсә дә, һәмин иш она аид едилә биләр *.

6. Мүгәддәс Китабын дәгиг тәрҹүмәси истифадә едилмәлидир.

7. Мүгәддәс Китабда дејиләнләр сәһв дини фикир вә тәлимләрлә әлагәләндирилмәмәлидир.

Нөвбәти нүмунәләрә нәзәр салын вә ҝөрүн бу принсипләрин тәтбиги сајәсиндә бир-биринә зидд кими ҝөрүнән Мүгәддәс Китаб парчаларына неҹә ајдынлыг ҝәтирилир.

Принсип 1. Контекст

Әҝәр једдинҹи ҝүн Аллаһ динҹәлирсә, О, неҹә ишләјә биләр? «Јарадылыш» китабынын контексти ҝөстәрир ки, «Аллаһ... једдинҹи ҝүн ҝөрдүјү ишләрдән ајрылыб истираһәт етди» сөзләри Онун Јер күрәсиндә ҝөрдүјү јарадыҹылыг ишләриндән динҹәлдијинә аиддир (Јарадылыш 2:2—4). Иса: «Мәним Атам индијәдәк ишләјир», — демәклә зидд бир фикир сөјләмәди, чүнки о, Аллаһын диҝәр ишләрини нәзәрдә тутурду (Јәһја 5:17). Јәни Аллаһ Мүгәддәс Китабын јазылмасына нәзарәт етмәклә, бәшәријјәтә рәһбәрлик вермәклә вә она гајғы ҝөстәрмәклә мәшғул иди (Мәзмур 20:6; 105:5; 2 Петер 1:21).

Принсип 2 вә 3. Јазычыларын бахышы вә тарихи фактлар

Иса кор адамы һарада сағалтды? «Лука» китабында дејилир ки, Иса «Јерихоја јахынлашанда» бир кор адамы сағалтды. Лакин һәмин һадисәни нәгл едән «Матта» китабында гејд олунур ки, Иса ики кор адамы сағалтмышды вә бу, Иса «Јерихо шәһәриндән чыханда» баш вермишди (Лука 18:35—43; Матта 20:29—34). Фәргли бахыш нөгтәләриндән јазылан бу ики мәлумат, әслиндә, бир-бирләрини тамамлајыр. Матта Исанын шәфа вердији инсанларын сајыны дәгиг ҝөстәрдији һалда, Лука Исанын бирбаша мүраҹиәт етдији инсандан бәһс едир. Бу һадисәнин баш вердији мәкана ҝәлдикдә исә, археологлар дејир ки, Исанын ҝүнләриндә Јерихо икили шәһәр иди: көһнә јәһуди шәһәри илә јени Рома шәһәри арасында тәхминән 1,5 километр мәсафә вар иди. Чох еһтимал ки, Иса бу мөҹүзәни ҝөстәрәндә бу ики шәһәрин арасында иди.

Принсип 4. Һәрфи вә мәҹази мәналар

Јер күрәси мәһв едиләҹәкми? Ваиз 1:4 ајәсиндә дејилир ки, «дүнја [јәни јер] даим галыр». Бәзиләринин фикринҹә, бу ајә «јер вә орада олан һәр шеј тамамилә јандырылаҹагдыр» јазылдығы ајәјә зиддир (2 Петер 3:10, Инҹил—1993). Лакин нәзәрә алмаг лазымдыр ки, Мүгәддәс Китабда јер вә ја дүнја сөзләри һәрфи мәнада ишләндикдә бизим планетә, мәҹази мәнада ишләндикдә исә үзәриндә јашајан инсанлара аиддир (Јарадылыш 1:1; 11:1, Китабы Мукаддес). 2 Петер 3:10 ајәсиндә планетимизин јандырылаҹағы јох, «аллаһсызларын мәһв едиләҹәји» нәзәрдә тутулур (2 Петер 3:7).

Принсип 5. Һәрәкәтин иҹрачысы вә һәрәкәтин аид едилдији шәхс

Иса Капернаһумда оларкән јүзбашынын нөкәрини сағалтмағы ондан ким хаһиш етмишди? Матта 8:5, 6 ајәләриндә дејилир ки, Исаја јүзбашынын өзү јахынлашмышды, Лука 7:3 ајәсиндә исә буну јәһуди ағсаггалларынын етдији гејд олунур. Бу хаһишин јүзбашыдан ҝәлдијини, ағсаггалларын исә онун тәмсилчиләри олдуғуну нәзәрә алсаг, зиддијјәт асанлыгла арадан галхыр.

Принсип 6. Дәгиг тәрҹүмә

Бүтүн инсанлар ҝүнаһ ишләдир? Мүгәддәс Китабда дејилир ки, һамымыз илк инсан олан Адәмдән ҝүнаһы мирас алмышыг (Ромалылара 5:12). Лакин бәзи тәрҹүмәләрдә дејилир ки, јахшы адам «ҝүнаһ ишләтмәз» (1 Јәһја 3:6, Инҹил—1993; Инҹил—1996). Анҹаг орижинал мәтндә 1 Јәһја 3:6 ајәсиндә «ҝүнаһ етмәк» фели индики заманда дурур вә јунан дилиндә бу, адәтән, һәрәкәтин давамедиҹи формада олдуғуну ҝөстәрир. Адәмдән мирас алдығымыз вә јаха гуртара билмәдијимиз ҝүнаһла гәсдән Аллаһын ганунларыны позараг ишләдилән ҝүнаһ арасында фәрг вар. Буна ҝөрә дә бәзи тәрҹүмәчиләр сөзүҝедән фели даһа дәгиг олараг «ҝүнаһ ишләмир» кими тәрҹүмә етмәклә бу мәсәләјә ајдынлыг ҝәтирирләр (Јени Дүнја тәрҹүмәси).

Принсип 7. Мүгәддәс Китаб арашдырылмалыдыр, јалан тәлимләр јох

Иса Аллаһа бәрабәрдир, јохса мөвгеҹә Ондан ашағыдадыр? Иса бир дәфә демишди: «Мән вә Ата бирик». Илк бахышдан елә тәәссүрат јарана биләр ки, онун бу сөзләри «Ата мәндән бөјүкдүр» сөзләринә зиддир (Јәһја 10:30, Инҹил—1996; Јәһја 14:28). Бу ајәләри дүзҝүн баша дүшмәк үчүн ҝәрәк биз Мүгәддәс Китаба әсасланмајан Үч үгнум тәлимини гыраға гојаг вә Мүгәддәс Китабда Јеһова Аллаһ вә Иса Мәсиһ һагда дејиләнләри арашдыраг. Аллаһын Кәламында дејилир ки, Јеһова нәинки Исанын Јараданыдыр, һәм дә Исанын ибадәт етдији Аллаһдыр (Матта 4:10; Марк 15:34; Јәһја 17:3; 20:17; 2 Коринфлиләрә 1:3). Буна ҝөрә дә Иса Аллаһа тән дејил.

Инди исә «мән вә Ата бирик» сөзләринин контекстинә нәзәр салаг. Бурада Иса онун вә Јеһова Аллаһын мәгсәдләринин бир олдуғундан данышырды. Вә мәһз бу мәнада онлар бирдирләр. Бир гәдәр сонра Иса демишди ки, Аллаһ онунла, О да Аллаһла вәһдәтдәдир (Јәһја 10:38). Исанын шаҝирдләри илә дә мәгсәдләри бир олуб, чүнки о, Аллаһа дуа едәрәк демишди: «Сәнин мәнә вердијин шөһрәтдән онлара да вердим. Мән онларла вәһдәтдәјәм вә Сән дә мәнимлә вәһдәтдәсән» (Јәһја 17:22, 23).