Bôt ba suhulnyuu ba yé bôt ba nti bape lipém. Ba ta bé ngôk, ba nyéñ bé ki to le bôt ba lôôha ti bo lipém. Ndi mut suhulnyuu a ntôñ toi bôt bape, a yé ki bebee i niglene ipañ yap.

Ngim mangéda bôt ba nhoñol le suhulnyuu i yé bibomb. Ki le suhulnyuu i ntinde bôt i neebe dihôha tjap ni i bat nwéhél.

• Suhulnyuu i nlémés maada més ni bôt bape. Kaat ni hop Ngisi le The Narcissism Epidemic i nkal le: “I pot maliga, bôt ba suhulnyuu bon ba nôgla ngandak ni bôt bape.” I nkônde ki le i nya bôt i, i ntehe le “i ta bé nledek jam i kwel tole i adba ni mintén mi bôt nwominsôna.”

• Suhulnyuu i ga bahle man woñ. Suhulnyuu i ga hôla man woñ len ni yani, kiki bo ngéda a ga ba a nyéñ bôlô. Dokta ba nsébél le Leonard Sax a nkal le: “Mañge nu a yé ngôk, a nyan dihôha tjé, jon a ga bana ndutu ngandak i léba bôlô.” I Dokta nu, a nkônde kal mu nlélém kaat le: “Ndi nu a nsédi ôô inyu emble i yom nwet bôlô a nkal, nyen a nla pala yôña i bôlô.” *

Niiga nye i bana litehge li kôli inyu libak jé.

LITIÑ LI BIBEL: “Inyule ibale mut a nhoñol le a yé jam, ndômle a ta bé to jam, wee a nlôk ya nyemede.”​—Galatia 6:3.

• U ti bañ nye gwañga bi maéba. Bipôdôl kiki bo: “U nla kôs to kii u ngwés” tole “ba ñok bé nsaibak” bi nla nene wengoñle bi yé bipôdôl bi maliga, ndi ki to jam. Niñ i bon boñ i ga too ibale ba nigil i kéyne bibot gwap i mintel nwap.

• Bégés nye inyu mam malam a mboñ. I kal ndigi mañge le: “U nyamb mayoo,” i nhôla bé nye i hôlôs suhulnyuu. Sima mam malam a mboñ.

• Tééne nye minwaa mu ligwéélak jé li internet. Bebee le mam momasôna ba nsima i internet ma nhôñôs ndigi biundba ni binene, bilem bibe bi bi nkiha bé ni suhulnyuu.

• Niiga man woñ i pala bat nwéhél. Hôla man woñ i yi hihôha hié, i neebe hio, ni i bat nwéhél.

Unda nye mahee ma yé i ti mayéga.

LITIÑ LI BIBEL: “Ni tinak ki mayéga.”​—Kôlôsé 3:15.

• I ti mayéga inyu bihégél. Boñge ba nlama memle bihégél inyu tibil nok le bi yéne bés  nseñ ngandak. Di gwé ngôñ ni mbebi, ni malép lôñni bijek inyu niñ. Dihéga tini di nla tôdôl ngôñ yap i gwés, i diihe ni kon maséé inyu kii yosôna bihégél bi nlona bés.

• I diihe bôt bape. Niiga man woñ le bôt bape ba nloo nye, tole ilole a kil bôt bape njôñ inyu ngap ba gwé, a nlama le a niglene ipañ yap.

• Niiga nye i ti mayéga. Niiga bon boñ i yi kal le “me nyéga” ha ndigi ni bibuk bé, ndi ni ñem wap wonsôna. Inyule i yi ti mayéga i yé lipigil li bañga suhulnyuu.

Niiga bon boñ le i yé nseñ i hôla bôt bape.

LITIÑ LI BIBEL: “Ni suhus nyuu, le hi mut a hek le bôt bape ba nloo nye.”​—Filipi 2:3, 4.

• Niiga man woñ i sal bibôlô bi ndap. I tjél le man woñ a sal bibôlô bi ndap i yé wengoñle u yé kal nye le: ‘we bé nyen u nlama sal i nya bibôlô ini!’ Bibôlô bi ndap gwon bi yé jam li bisu ikété mam a nlama boñ. Yigye nseñ bibôlô bi bi nti bôt bape ni lelaa ba ga diihe gwo, ni ti ki basal gwo lipém.

• Yis nye le i hôla bôt bape i nyidis nye. I hôla bôt bape i yé njel bisu inyu yila nhôôlak mut. Jon ti man woñ makénd i yéñ hôla bôt bape. Kwélés nye inyu mam a nla bôñôl bôt bape. Nit man woñ, u bégés ki nye ngéda a nhôla bôt.