?Zezi ti sɛ?
Ndɛ nga Biblu’n kan’n
Sran fi siman wafa nga Zezi ti’n i kpa sa. Afin Biblu’n kanman i sran waka’n i ndɛ. I sɔ’n kle kɛ Zezi i sran waka’n i silɛ’n timan cinnjin. Sanngɛ Biblu’n kwla uka e kan naan y’a wun wafa ng’ɔ ti’n i wlɛ.
I ɲrun’n: Zezi ti Zifu. I manmin ti Zifu, ɔ maan kɛ a wun i’n a si kɛ Zifu-ɔ. (Ebre Mun 7:14) I ɲrun’n ti kɛ klɔ sran kwlaa liɛ’n sa. I wie yɛle kɛ cɛn kun’n, ɔ kwla fɛli i Galile lɛ ɔli Zerizalɛmun nvialiɛ nun, sran fi w’a siman kɛ ɔ o lɛ. (Zan 7:10, 11) Asa’n, e kwla se kɛ, kɛ ɔ o i sɔnnzɔnfuɛ’m be afiɛn’n be kwlá kaman lɛ siemɛn i nzɔliɛ. Kɛ sran’m bé bɛ́ i tralɛ bɔbɔ’n, Zida Iskariɔti yɛ ɔ ukali be naan b’a wun i wlɛ-ɔ.—Matie 26:47-49.
I timuɛn’n: E kwla se kɛ Zezi i timuɛn’n w’a yoman tɛnndɛn. Afin Biblu’n se kɛ “sɛ yasua kun i timuɛn’n ti tɛnndɛn’n, ɔ ti ɲannzuɛn.”—1 Korɛntifuɛ Mun 11:14.
I akanza’n: Zezi le akanza. Zifu’m be mmla’n se kɛ ɔ fataman kɛ yasua’m “be kpɛkpɛ be akanza’n i tiwatiwa mun.” Zezi nantili ndɛ sɔ’n su. (Sanwun Yolɛ 19:27; Galasifuɛ Mun 4:4) Asa’n, kɛ Biblu’n kán ɲrɛnnɛn nga Zezi wá wún i’n i ndɛ’n, ɔ kɛnnin i akanza’n i ndɛ.—Ezai 50:6.
I sran waka’n: Sa sunman kle kɛ Zezi le wunmiɛn kpa. Kɛ ɔ́ dí i junman’n ɔ nantili kilo kpanngban. (Matie 9:35) Ɔ yoli Ɲanmiɛn i sua’n i sanwun kpɛ nɲɔn. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ suli sika kacifuɛ’m be tabli’m be bo guali, kpɛkun ɔ fali ngble fa fuannin be nnɛn mun. (Liki 19:45, 46; Zan 2:14, 15) Fluwa kun seli kɛ: “Zezi i su ndɛ nga be klɛli’n kle kɛ ɔ ti sran kpinndinkpinndin yɛ ɔ le wunmiɛn kpa.”—Cyclopedia de McClintock et Strong, volume IV, page 884.
I ɲrun’n: Zezi klo sran, yɛ ɔ si sran aunnvɔɛ, yɛ i ɲrun’n kleli sɔ. (Matie 11:28, 29) Sran wafawafa kwlaa be ɔli i sin naan ɔ fɔnvɔ be annzɛ ɔ uka be. (Liki 5:12, 13; 7:37, 38) Ba kanngan mun bɔbɔ’n, kɛ be nin i wo’n be wun kpaja be.—Matie 19:13-15; Marki 9:35-37.
Wafa nga Zezi ti’n i su ndɛ nga be kan m’ɔ timan su’n
Ndɛ ng’ɔ timan su’n: Sran wie’m be waan Zezi i nannan’m be fin Sran ble mɛn’n nun. Afin Sa Nglo Yilɛ fluwa’n se kɛ i timuɛn’n ti kɛ fɔkɔ sa, naan i ja’m be ti kɛ “aaba bɔ b’a wlɛ i sin nun b’a kpitɛ i wun’n sa.”—Sa Nglo Yilɛ 1:14, 15, Biblu Nyanmiɛn Ndɛ’n.
Ndɛ nanwlɛ’n: Sa Nglo Yilɛ fluwa’n i nun ndɛ’n ti “aolia nun” ndɛ. (Sa Nglo Yilɛ 1:1) Zezi i timuɛn’n nin i ja nga be kɛn i ndɛ’n be ti nzɔliɛ like. Be fa kan nzuɛn nga kɛ Zezi cɛnnin nguan’n ɔ yili be nglo’n be ndɛ. Nán wafa nga Zezi i sran waka’n ti’n i ndɛ yɛ be kan-ɔn. Kɛ Sa Nglo Yilɛ 1:14 se kɛ “i timuɛn’n ti fuaii kɛ fɔkɔ sa, naan ɔ fɛn fitafita’n,’ i sɔ’n kle kɛ ɔ o lɛ w’a cɛ naan ɔ si ngwlɛlɛ dan. (Sa Nglo Yilɛ 3:14) Nán kɛ ndɛ mma sɔ’n su se kɛ Zezi i timuɛn kpakpa’n ti kɛ fɔkɔ sa ti-ɔ.
Ndɛ mma sɔ’n se kɛ Zezi i ja’m “be ti kɛ aaba kpakpa m’ɔ su klo sin’n nun m’ɔ bo mianmian’n sa.” (Sa Nglo Yilɛ 1:15) Asa’n, i ɲrun’n “ti kɛ wia m’ɔ kpaja kpa’n sa.” (Sa Nglo Yilɛ 1:16) Klɔ sran fi i wunnɛn kplo’n timan kɛ ngalɛ sa, i sɔ’n kle kɛ ɔ ti nzɔliɛ like. Ɔ ti Zezi mɔ Ɲanmiɛn cɛnnin i ‘mɔ i tranwlɛ m’ɔ kpaja dan’n ti’n, sran fi kwlá mɛntɛnmɛn i’n’ i nzɔliɛ.—1 Timote 6:16.
Ndɛ ng’ɔ timan su’n: Zezi leman wunmiɛn.
Ndɛ nanwlɛ’n: Zezi kleli kɛ ɔ ti yasua. I wie yɛle kɛ, kɛ sran’m be bɛli i tralɛ’n, yakpa su’n ɔ fɛli i wun kleli. (Zan 18:4-8) Asa’n, Zezi le wunmiɛn kpa afin ɔ yoli waka sɛfuɛ. Kusu blɛ sɔ’n nun’n, mannzin nunman lɛ.—Marki 6:3.
?Sɛ ɔ ti sɔ’n, nn ngue ti yɛ be seli kɛ be suɛ i ɲrɛnnɛn waka’n be mɛn i-ɔ? ?Kpɛkun ngue ti yɛ ɔ dun mmua wuli ka naan be nga be nin i o lɛ’n b’a wu-ɔ? (Liki 23:26; Zan 19:31-33) Kwlaa naan b’a kun Zezi’n ɔ yoli fakafaka dan. Kɔnguɛ wunmuan’n w’a kwlá lafiman, afin i wla boli i wun dan. (Liki 22:42-44) Kɔnguɛ kunngba sɔ nun’n Zifu’m be yoli i tɛtɛ, yɛ kɛ lika cɛnnin’n Rɔmunfuɛ’m be kleli i ɲrɛnnɛn. (Matie 26:67, 68; Zan 19:1-3) Kɔlɛ’n, ninnge kwlaa sɔ’m be ti yɛ ɔ wuli ndɛndɛ niɔn.
Ndɛ ng’ɔ timan su’n: Zezi ti sran zuɛnzuɛn, yɛ ɔ diman aklunjɔɛ
Ndɛ nanwlɛ’n: Zezi yili i Si Zoova i nzuɛn’m be nglo kpa liɛ su. Kusu’n Biblu’n kan Zoova i ndɛ se kɛ ɔ ti “Ɲanmiɛn m’ɔ di aklunjɔɛ’n.” (1 Timote 1:11; Zan 14:9) I kpa’n Zezi kleli sran mun like ng’ɔ fata kɛ be yo naan b’a di aklunjɔɛ’n. (Matie 5:3-9; Liki 11:28) I kwlaa sɔ’n kle kɛ Zezi w’a yomɛn i ɲrun nvuɛnnvuɛn, sanngɛ ɔ dili aklunjɔɛ.
Ninnge wie mɔ be kwla yo ɔ fɛ ekun'n
NINNGE CINNJIN NGA BIBLU’N KLE BE’N
?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Biblu’n nun ndɛ’n ti nanwlɛ-ɔ?
Sɛ Biblu’n fin Ɲanmiɛn sakpa’n, ɔ fata kɛ ɔ yo i liɛ ngunmin.
E SU NDƐ
Se e naan e wa nian ɔ osu
A nin Zoova i Lalofuɛ mun amun koko Biblu’n nun ndɛ kun su yalɛ, annzɛ kunndɛ kɛ á sí be su ndɛ kpa.