1. Ano an nangyari kan 66 C.E.? (Hilingon an ritrato sa itaas.)

IMAHINARON na saro kang Kristiyano na nakaistar sa Jerusalem kan 66 C.E. Kadakul kan nangyayari sa lugar nindo. Inot, kinumpiskar kan Romanong prokurador na si Florus an 17 talento hali sa sagradong kaha kan templo. Tulos-tulos na nagrebelde an mga Judio, ginaradan an mga suldados na Romano sa Jerusalem asin kusog-buot na idineklarar an saindang independensiya sa Roma. Pero tulos man na buminalos an Roma. Sa laog nin tulong bulan, 30,000 na suldados an nag-arabot na pinanginginutan kan Romanong gobernador nin Siria na si Cestio Gallo. Marikas na nalaog kan mga suldados an hararaning banwaan sa Jerusalem, asin uminatras an rebeldeng mga Judio saka nagtago sa laog kan kuta kan templo. Dangan, pinunan nang labuton kan Romanong mga suldados an mas nasa luwas na lanob kan templo! Nataranta an gabos sa siyudad. Ano daw an mamamatian mo mantang nahihiling mong nangyayari an gabos na ini?

2. Ano an kaipuhan na gibuhon kan mga Kristiyano kan 66 C.E., asin paano ninda ini nagibo?

² Siguradong nagigirumduman mo an mga sinabi ni Jesus na irinekord  kan kagsurat nin Ebanghelyo na si Lucas: ‘Kun mahiling nindo na an Jerusalem napapalibutan na nin mga hukbo, dangan sabuton nindo na an saiyang pagkatunaw harani na.’ (Luc. 21:20) Pero tibaad ihapot mo, ‘Ano an kaipuhan kong gibuhon huli sa patanid na iyan?’ Sinabi pa ni Jesus: ‘Dangan an mga nasa Judea magdurulag sa mga bukid, asin an mga nasa tahaw niya magruluwas, patin an mga nasa uma dai na magralaog diyan.’ (Luc. 21:21) Paano ka makakadulag sa Jerusalem kun napapalibutan iyan nin kadakul na suldados? Pagkatapos, sarong makangangalas na bagay an nangyari. Nahihiling mong nag-aatras an mga Romanong suldados! Arog kan ihinula, ‘papahaliputon’ an pagsalakay ninda. (Mat. 24:22) May pagkakataon ka na ngunyan na gibuhon an mga instruksiyon ni Jesus. Tulos-tulos kang duminulag pasiring sa kabukidan sa ibong kan Salog nin Jordan, kaiba kan gabos na iba pang maimbod na Kristiyano sa siyudad asin sa hararaning banwaan. * Dangan kan 70 C.E., sarong bagong hukbong Romano an luminusob sa Jerusalem asin linaglag an siyudad. Pero nakaligtas ka huli ta nagsunod ka sa mga instruksiyon ni Jesus.

3. Anong kaagid na sitwasyon an madali nang mapaatubang sa mga Kristiyano, asin ano an pag-uulayan ta sa artikulong ini?

³ Sa dai na nanggad mahahaloy, mapapaatubang an lambang saro sa sato sa arog kaiyan na sitwasyon. Sinambit ni Jesus an mga pangyayaring idto kan inot na siglo bako sana bilang patanid sa mga Kristiyano kaidto manungod sa nagdadangadang na kalaglagan kan Jerusalem, kundi para ipahiling man an pagkakaagid kan mga mangyayari pag bigla nang magpuon an ‘dakulang kahurasaan.’ (Mat. 24:3, 21, 29) Pero an marahay na bareta iyo na “sarong dakulang kadaklan” nin mga tawo an makakaligtas sa pambilog na kinaban na kapahamakan na ini. (Basahon an Kapahayagan 7:9, 13, 14.) Ano an sinasabi sa sato kan Bibliya manungod sa nagdadangadang na mga pangyayaring ini? Dapat na magin interesado kitang marhay sa simbag sa hapot na ini huli ta nakadepende digdi an sato mismong kaligtasan. Pag-ulayan ta ngunyan nin detalyado kun paano mismo kita maaapektaran kan mga mangyayaring ini sa maabot.

4. Ano an magigin kapinunan kan dakulang kahurasaan, asin paano iyan mangyayari?

⁴ Paano mapuon an dakulang kahurasaan? Mapuon iyan kun an ‘Dakulang Babilonya’ laglagon na, arog kan pagkakaladawan sa libro nin Kapahayagan. (Kap. 17:5-7) Angay nanggad na iagid an gabos na palsong relihiyon sa sarong patutot! An mga klero nagpatutot sa mga lider kan maraot na kinaban na ini. Imbes na maimbod na suportaran si Jesus asin an saiyang Kahadian, an sinuportaran ninda iyo an tagapamahalang mga tawo asin binaliwala ninda an mga prinsipyo nin Diyos tangani sanang magkaigwa nin impluwensiya sa pulitika. Kabaliktaran nanggad sinda sa malinig asin arog-birhen na mga linahidan nin Diyos. (2 Cor. 11:2; Sant. 1:27; Kap. 14:4) Pero siisay an malaglag sa arog-patutot na organisasyon na ini? Ibubugtak ni Jehova an “saiyang kaisipan” sa mga puso kan ‘sampulong sungay’ kan mabangis na “hayop na mapula.” Irinerepresentar kan mga sungay na ini an gabos na pulitikal na kapangyarihan ngunyan na nagsusuportar sa Naciones Unidas, an organisasyon na ilinaladawan kan mabangis na “hayop na mapula.”—Basahon an Kapahayagan 17:3, 16-18.

5, 6. Taano ta masasabi niyato na dai magagadan an gabos na miyembro kan palsong relihiyon pag linaglag an Dakulang Babilonya?

⁵ Pero, maikokongklusyon daw niyato na kun laglagon na an mga relihiyon kan Dakulang Babilonya, magagadan man an gabos na miyembro kan mga relihiyon na iyan? Minalataw na dai. Si propeta Zacarias pinasabngan na magsurat dapit sa panahon na iyan. Manungod sa saro na dating miyembro nin palsong relihiyon, isinurat niya: ‘Siya masabi, “Bako akong propeta; parauma ako  kan daga: huli ta inadalan ko ini sa tawo magpuon kan ako aki pa.” Asin hahaputon siya ninda, “Ano an mga lugad na ini sa saimong mga kamot?” Asin masimbag siya, “Ilinugad iyan sa sakuya sa harong kan sakuyang mga katuod.”’ (Zac. 13:4-6) Kaya minalataw na dawa an ibang lider nin relihiyon babayaan an saindang relihiyon asin ninigaran na nagin miyembro sinda kan palsong mga relihiyon na iyan.

⁶ Ano an mangyayari sa banwaan nin Diyos sa panahon na iyan? Si Jesus nagpaliwanag: ‘Kun dai pinahalipot an mga aldaw na iyan, dai kutana nin laman na makakaligtas; alagad dahil sa mga pinili an mga aldaw na iyan pinahalipot.’ (Mat. 24:22) Arog kan napag-ulayan na niyato, an kahurasaan kan 66 C.E. “pinahalipot.” Huli kaini, an ‘mga pinili,’ an linahidan na mga Kristiyano, nakadulag sa siyudad asin sa nakapalibot na lugar kaiyan. Kaagid kaiyan, an inot na kabtang kan maabot na dakulang kahurasaan ‘papahaliputon’ man huli sa ‘mga pinili.’ Dai tutugutan an pulitikal na ‘sampulong sungay’ na puhuon an banwaan nin Diyos. Imbes, mapahingalo sinda nin kadikit sa pagsalakay.

7, 8. Anong oportunidad an mabubukasan pagkalaglag kan palsong mga relihiyon, asin paano mapapalain an maimbod na mga lingkod nin Diyos sa panahon na iyan?

⁷ Ano an mangyayari pagkatapos na laglagon an palsong mga relihiyon? Iyan an panahon na mahihiling kun ano talaga an nasa puso niyato. An kadaklan sa mga tawo mapaili sa mga organisasyon nin tawo na iinagid sa ‘mga gapo nin kabukidan.’ (Kap. 6:15-17) Pero an banwaan nin Diyos, madulag sa piguratibong paagi pasiring sa pailihan na itinatao ni Jehova. An panahon na uminatras an Romanong mga suldados kan inot na siglo dai nagin panahon para magpakumberte na magin Kristiyano an dakul na Judio. Kundi nagin panahon iyan para humiro asin magsunod sa mga sinabi ni Jesus an dati nang mga Kristiyano. Arog man kaiyan sa maabot na pagpundo kan pagsalakay sa dakulang kahurasaan, dai niyato aasahan na dakul na tawo an bigla na sanang magpapakumberte sa tunay na Kristiyanismo. Imbes, pagkakataon iyan para sa gabos na tunay na lingkod ni Jehova na patunayan an saindang pagkamuot sa saiya asin suportaran an mga tugang ni Cristo.—Mat. 25:34-40.

⁸ Dawa dai ta aram an gabos na mangyayari sa panahon na iyan nin pagbalo, lauman niyato na kaipuhan niyatong magsakripisyo. Kan inot na siglo, kinaipuhan na bayaan kan mga Kristiyano an saindang mga pagsadiri asin tiuson an mga kasakitan tanganing makaligtas. (Mar. 13:15-18) Andam daw niyatong bayaan an satong mga pagsadiri tanganing magdanay na maimbod? Andam daw kitang gibuhon an ano man na kinakaipuhan tanganing mapatunayan an satong kaimbudan ki Jehova? Isip-isipa ini: Sa panahon na iyan, kita na sana an arog kan suanoy na propetang si Daniel na padagos na nagsasamba sa satong Diyos, ano man an mangyari.—Dan. 6:10, 11.

9, 10. (a) Anong mensahe an ibabalangibog kan banwaan nin Diyos sa panahon na iyan? (b) Ano an magigin reaksiyon kan mga kalaban kan banwaan nin Diyos?

⁹ Dai ini magigin panahon para ihulit an “maugmang bareta kan Kahadian.” Tapos na an panahon para sa gibuhon na iyan. Padatong na “an katapusan”! (Mat. 24:14, NW) Siguradong ibabalangibog kan mga lingkod nin Diyos an mapuwersang mensahe nin paghukom. Puwedeng kaiba digdi an mensahe na madali nang puhuon an maraot na kinaban ni Satanas. Iinagid kan Bibliya an mensaheng ini sa mga gapong graniso kan sabihon kaiyan: “Buminagsak sa mga tawo an makusog na uran nin graniso hali sa langit, na an lambang gapo mga sarong talento an gabat, asin nagralanghad an mga tawo sa Diyos huli sa damat nin graniso, huli ta pambihira nanggad kakusog an damat na iyan.”—Kap. 16:21, NW.

¹⁰ Siguradong maririparo ini kan satong mga kalaban. Pinasabngan si propeta Ezequiel na sabihon kun ano an gigibuhon ni Gog nin Magog, na sarong koalisyon nin mga nasyon: ‘Ini an itinaram  kan Kagurangnan na Jehova ki Gog: “Pag-abot kan panahon na iyan, mapuon kang magplano nin maraot. Madesisyon kang salakayon an sarong mayong laban na banwaan, na an mga tawo matuninong asin matiwasay na namumuhay sa mga banwaan na mayo nin mga kudal o mga trangkahan.” Hahabunan mo asin sasamsaman an nag-iirok sa mga siyudad na kaidto gabos rumpag. Tinipon sinda hali sa mga nasyon, asin ngunyan igwa na sinda nin ataman na mga hayop saka mga pagsadiri, dangan nag-iirok na sinda sa sentro kan kinaban.’ (Ezeq. 38:10-12, BPV *) Sa espirituwal na paagi, mapapalain an banwaan nin Diyos, sinda garo man sana nasa “sentro kan kinaban.” Magigin maraot na marhay ini sa paghiling kan mga nasyon. Kaya, gustong-gusto na nindang salakayon an mga linahidan ni Jehova asin an saindang kairiba.

11. (a) Ano an kaipuhan tang tandaan kun dapit sa pagkasunod-sunod kan mga pangyayari sa panahon kan dakulang kahurasaan? (b) Ano an magigin reaksiyon kan mga tawo sa mga tanda na malataw sa langit?

¹¹ Mantang sinisiyasat ta an masunod na mangyayari, tandaan na dai sinasabi kan Tataramon nin Diyos an eksaktong pagkasunod-sunod kan mga pangyayari. Posibleng marhay na an iba diyan sarabay na mangyayari. Kun dapit sa katapusan kan sistemang ini nin mga bagay, si Jesus naghula: ‘Magkakaigwa nin mga tanda sa aldaw asin sa bulan patin sa mga bituon; asin sa daga sa kahandalan nin mga nasyon, huli kan karibungan sa hagubuhob nin dagat asin nin mga alon; mga tawo na malulunusan huli sa takot asin sa paghalat kan mga bagay na mangyayari sa kinaban, huli ta an mga kapangyarihan nin kalangitan matatanyog. Dangan mahihiling ninda an Aki nin tawo, na nagdadatong sa sarong panganuron, na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan.’ (Luc. 21:25-27; basahon an Marcos 13:24-26.) Kaiba daw sa kautuban kan hulang ini an pagkakaigwa nin nakakatakot na mga tanda asin pangyayari sa literal na langit? Halaton na sana niyato. Pero sa ano man na paagi iyan mautob, makukubhanan asin matatakot na marhay an mga kaiwal nin Diyos sa mga tandang iyan.

12, 13. (a) Ano an mangyayari kun dumatong na si Jesus “na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan”? (b) Ano an magigin reaksiyon kan mga lingkod nin Diyos sa panahon na iyan?

¹² Ano an mangyayari kun dumatong na si Jesus “na may kapangyarihan asin dakulang kamurawayan”? Sa panahon na iyan, tatawan nin balos an mga nagin maimbod, pero an mga dai, papadusahan. (Mat. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Bilang pangultimo sa mga tanda na itinao ni Jesus, sinambit ni Mateo an parabula dapit sa mga karnero asin mga kanding: ‘Kun an Aki nin tawo pumadigdi sa saiyang kamurawayan, asin an gabos na anghel kairiba niya, dangan siya matukaw sa trono nin saiyang kamurawayan. Asin sa atubang niya magkakatiripon an gabos na nasyon, asin pagbubulag-bulagon niya sinda, an saro sa saro, siring kan pagbulag-bulag nin mga pastor kan mga karnero sa mga kanding. Asin ibubugtak niya an mga karnero sa saiyang tuo, alagad an mga kanding sa wala.’ (Mat. 25:31-33) Ano an magigin sentensiya sa mga karnero asin sa mga kanding? Natapos an parabula sa mga tataramon na ini: ‘An mga ini [mga kanding] maduman sa [pagkapuho] na daing katapusan, alagad an mga matanos sa buhay na dai nin katapusan.’—Mat. 25:46.

¹³ Ano an magigin reaksiyon kan mga kanding pag maaraman ninda na ‘[pagkapuho] na daing katapusan’ an naghahalat sa sainda? “Tuturubtubon [ninda] an saindang daghan sa kamunduan.” (Mat. 24:30, NW) Pero ano an magigin reaksiyon kan mga tugang ni Cristo asin kan maimbod nindang mga kairiba sa panahon na iyan? May lubos na pagtubod sa Diyos na Jehova asin sa saiyang Aki, si Jesu-Cristo, susunudon ninda an pagbuot na ini ni Jesus: ‘Kun an mga bagay na ini magpuon nang mangyari, tumindog dangan tumangad kamo, huli ta madali na an saindong kaligtasan.’ (Luc. 21:28, BPV) Iyo, magkakaigwa kita nin  dakulang paglaom asin kumpiyansa na ililigtas kita.

14, 15. Anong pagtipon an mangyayari pag pinunan na ni Gog nin Magog an pagsalakay, asin paano gigibuhon an pagtipon na ini?

¹⁴ Ano an mangyayari pag pinunan na ni Gog nin Magog an pagsalakay sa banwaan nin Diyos? Parehong isinurat ni Mateo asin Marcos an mangyayari: ‘Susuguon kan Aki nin tawo an mga anghel, asin titiripunon ninda an saiyang mga pinili hali sa apat na duros, magpuon sa kapuro-puruhi nin daga sagkod sa kapuro-puruhi nin langit.’ (Mar. 13:27; Mat. 24:31) An pagtipon na ini dai nanunungod sa inot na pagtipon sa mga linahidan; ni nanunungod man ini sa pangultimong pagtatak sa natatada pa sa daga na mga linahidan. (Mat. 13:37, 38) Mangyayari an pagtatak na iyan bago magpuon an dakulang kahurasaan. (Kap. 7:1-4) Kaya, sa ano nanunungod an pagtipon na ini na sinambit ni Jesus? Ini an panahon na aakuon na kan mga natatada kan 144,000 an saindang langitnon na balos. (1 Tes. 4:15-17; Kap. 14:1) Mangyayari ini sa sarong partikular na panahon pagkatapos na punan ni Gog nin Magog an saiyang pagsalakay. (Ezeq. 38:11) Dangan mauutob an mga tataramon na ini ni Jesus: “Sa panahon na iyan, an mga matanos masirang na siring kaliwanag kan aldaw sa Kahadian kan saindang Ama.”—Mat. 13:43, NW. *

¹⁵ Nangangahulugan daw ini na may mangyayaring “rapture” sa mga linahidan? Basado sa katukduan na ini, dakul sa Kakristiyanuhan an naniniwala na aagawon an hawak kan mga Kristiyano hali sa daga. Asin linalauman man ninda na literal na mahihiling an pagbabalik ni Jesus sa daga para mamahala. Pero, malinaw na sinasabi sa Bibliya na ‘an tanda kan Aki nin tawo’ malataw sa langit asin na si Jesus maabot ‘sa mga panganuron nin langit.’  (Mat. 24:30) Ipinaparisa kan mga tataramon na ini na dai mahihiling an saiyang pagbabalik. Dugang pa, ‘an laman asin dugo dai makakapagmana kan Kahadian nin Diyos.’ Kaya idtong mga dadarahon sa langit kaipuhan ngunang ‘maliwat, sa panale, sa sarong pagpirok nin mata, sa huring trumpeta.’ * (Basahon an 1 Corinto 15:50-53.) Kaya, dawa dai ta ginagamit digdi an terminong “rapture” huli sa salang ideyang nakakonektar sa terminong iyan, an natatadang maimbod na mga linahidan talagang titipunon nin biglaan.

16, 17. Ano nguna an dapat mangyari bago an kasal kan Kordero sa langit?

¹⁶ Kun makumpleto na sa langit an 144,000, pupunan na an pangultimong preparasyon para sa kasal kan Kordero. (Kap. 19:9) Pero may mangyayari pa bago an maugmang okasyon na iyan. Tandaan, bago darahon sa langit an mga natatada sa 144,000, sasalakayon nguna ni Gog an banwaan nin Diyos. (Ezeq. 38:16) Ano an magigin reaksiyon sa daga asin langit huli sa pagsalakay na ini? Sa daga, garo magigin daing kalaban-laban an banwaan nin Diyos. Susunudon ninda an instruksiyon na itinao kan panahon ni Hading Josaphat: ‘Dai kaipuhan na kamo makipag-iwal sa kamugtakan na ini. Pangag-untok kamo, dai kamo maghiriro, asin hilinga nindo an kaligtasan ni Jehova na yaon saindo. O Juda asin Jerusalem, dai kamo matakot asin dai man kamo mangluya.’ (2 Cron. 20:17) Pero iba an magigin reaksiyon sa langit. Kun manungod sa panahon na yaon na sa langit an gabos na linahidan, ini an sinasabi sa sato kan Kapahayagan 17:14 dapit sa mga kalaban kan banwaan nin Diyos: ‘An mga ini makikilaban tumang sa Kordero, asin dadaugon sinda kan Kordero, huli ta siya iyo an Kagurangnan nin mga kagurangnan, asin an Hadi nin mga hadi, asin mandadaog man an mga nasa kaibanan niya, an mga inapod, asin mga pinili, patin mga maimbod.’ Kaiba an 144,000 na saiyang kairibang tagapamahala sa langit, isasalbar ni Jesus an banwaan nin Diyos digdi sa daga.

¹⁷ Maresulta iyan sa giyera nin Armagedon, na magpapabantog kan kadakulaan kan banal na pangaran ni Jehova. (Kap. 16:16) Sa panahon na iyan, an gabos na arog-kanding dadarahon sa ‘[pagkapuho] na daing katapusan.’ Sa katapos-tapusi, mawawara na sa daga an gabos na karatan asin makakaligtas an dakulang kadaklan sa pangultimong kabtang kan dakulang kahurasaan. Pag natapos na an gabos na preparasyon, mangyayari na an pinakamaugmang pangyayari sa libro nin Kapahayagan—an kasal kan Kordero. (Kap. 21:1-4) * Makakamtan kan gabos na makakaligtas sa daga an pag-uyon nin Diyos asin maeeksperyensiyahan an abundang kapahayagan kan saiyang pagkamuot. Magigin maugma nanggad na bangkete nin kasal iyan! Bako daw na hinahalat-halat ta nang marhay an aldaw na iyan?—Basahon an 2 Pedro 3:13.

18. Huli sa ihinulang maugmang mga pangyayari sa maabot, ano an dapat na magin determinado tang gibuhon?

¹⁸ Kaya huli sa maugmang mga pangyayaring ini sa maabot, ano an dapat gibuhon kan kada saro sa sato ngunyan? Si apostol Pedro pinasabngan na magsurat: ‘Ngunyan, huli ta an gabos na bagay matatapos sa siring na paagi, magin anong klaseng tawo dapat kamo? Dapat kamong magin banal asin maki-Diyos, mantang naghahalat saka maigot na nagmamawot kamo kan aldaw nin Diyos. Kaya mga namumutan, mantang naghahalat kamo kan aldaw na iyan, hinguwahon nindong magin malinig kamo o mayong kaninan sa atubangan nin Diyos asin namumuhay kamo sa katuninungan.’ (2 Ped. 3:11, 12, 14, BPV) Kaya, lugod na magin determinado kitang magdanay na malinig sa espirituwal mantang sinusuportaran an Hadi nin Katuninungan.