1. Ano an ginibo ni Manoa kan ibareta sa saiya na magigin ama na siya?

NABIGLANG marhay an agom na lalaki sa ibinareta sa saiya kan saiyang agom. An aram ninda baog an agom na babayi. Pero, nagpahiling an anghel ni Jehova sa agom na babayi, asin nagkatotoo an garo imposible: Si Manoa asin an saiyang agom magkakaaki nin sarong aking lalaki! Siguradong naugma si Manoa, pero aram man niya an dakulang responsabilidad na naghahalat sa saiya. Paano niya, asin kan saiyang agom, mapangganang mapapadakula an saindang aki para paglingkudan an Diyos mantang yaon sinda sa nasyon na lakop an karatan? ‘Namibi si Manoa ki Jehova, asin nagsabi: “Kagurangnan ko, ipinapakimahirak ko sa saimo na an lalaking idto [an anghel] kan [tunay na] Diyos na isinugo mo sa sako, magbalik ngunyan sa samo asin itukdo niya sa samo an samong gigibuhon sa umboy na mamumundag.”’—Hok. 13:1-8.

2. Ano an mga kaipuhan nindong gibuhon para masanay an saindong aki? (Iiba an kahon na “ An Pinakamahalaga sa Gabos Mong Tinutukduan sa Bibliya.”)

² Kun saro kang magurang, posibleng marhay na nasasabutan mo an udok sa pusong pakiulay ni Manoa. May magabat ka man na responsabilidad na tabangan an saimong aki na mamidbid asin mamutan si Jehova. (Tal. 1:8) Kaya, nagsasagibo an Kristiyanong mga magurang nin regular asin kapaki-pakinabang na Pampamilyang Pagsamba. Siyempre,  para ikatadom sa isip kan aki an mga katotoohan sa Bibliya, bako sanang semanal na pampamilyang pag-adal an kaipuhan nindong gibuhon. (Basahon an Deuteronomio 6:6-9.) Ano pa an magigibo nindo para mapangganang ikatadom sa isip kan saindong aki an katotoohan? Pag-uulayan sa artikulong ini asin sa masunod kun paano nindo maaarog an halimbawa ni Jesus. Dawa dai siya nagin ama, makikinabang kamo sa paagi niya nin pagtutukdo huling mamumuton, mapakumbaba, asin may pakasabot niyang tinukduan saka sinanay an saiyang mga disipulo. Saro-saro niyatong pag-ulayan an mga kuwalidad na ini.

3. Paano ipinahiling ni Jesus na namumutan niya an saiyang mga disipulo?

³ Dai nag-alangan si Jesus na sabihon sa saiyang mga disipulo na namumutan niya sinda. (Basahon an Juan 15:9.) Ipinahiling man niya an saiyang pagkamuot paagi sa pagigin harani niya sa saiyang mga disipulo asin regular na pakikiiba-iba sa sainda. (Mar. 6:31, 32; Juan 2:2; 21:12, 13) Bako sanang nagin paratukdo ninda si Jesus kundi nagin kaamigo man ninda siya. Kaya, kumbinsido sinda na talagang namumutan niya sinda. Paano nindo maaarog an paagi nin pagtutukdo ni Jesus?

4. Paano nindo maipapahiling sa saindong mga aki na namumutan nindo sinda? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁴ Sabihon sa saindong mga aki na namumutan nindo sinda, asin pirming ipahiling kun gurano sinda kaimportante sa saindo. (Tal. 4:3; Tito 2:4) Si Samuel, na nakaistar sa Australia, nagsabi: “Kan akion pa ako, burubanggi akong binabasahan ni Papa nin istorya sa An Sakuyang Libro nin mga Istorya sa Bibliya. Pag naghapot ako, sinisimbag niya. Tapos, kinukugos niya ako saka hinahadukan bago magturog. Nangalas ako kan maaraman ko kan huri na dai man nagdakula si Papa sa pamilya na kaugalian an pagkugos saka paghadok! Pero, talagang naghinguwa siyang ipahiling na namumutan niya ako. Kaya, naparaning marhay ako sa saiya, asin maugma saka tiwasay ako pag kaibanan siya.” Tabangan an saindong mga aki na arog man kaiyan an mamatian paagi sa parating pagsabi sa sainda na, “Padaba taka.” Ipahiling an pagkamuot nindo sa saindong mga aki. Makipag-ulay sa sainda, magkakan kaiba ninda, asin makikawat sa sainda.

5, 6. (a) Huling namumutan ni Jesus an saiyang mga disipulo, ano an ginibo niya? (b) Ipaliwanag kun paano nakakatabang an tamang disiplina para mamatian kan mga aki na pinoprotektaran sinda saka namumutan.

 ⁵ Sinabi ni Jesus: ‘Sinasagwi ko saka dinidisiplina an gabos kong namumutan.’ * (Kap. 3:19, An Marahay na Bareta Biblia) Dawa pauruutrong nagdiriskutiran an mga disipulo ni Jesus kun siisay an pinakaurog sa sainda, dai inisip ni Jesus na mayo na sindang paglaom na magbago. Dai man niya binabaliwala pag dai ninda sinusunod an saiyang sadol. Sinagwi sinda ni Jesus sa mamumuton saka mabuot na paagi sa tamang panahon asin lugar.—Mar. 9:33-37.

⁶ Ipahiling an pagkamuot sa saindong mga aki paagi sa pagdisiplina sa sainda. Kun beses, igo nang ipaliwanag sa sainda kun taano ta tama o sala an sarong bagay. May pagkakataon na dai masusunod kan aki an sinabi nindo. (Tal. 22:15) Pag mangyari iyan, arugon si Jesus. Mapasensiyang disiplinahon an saindong aki na ginigiyahan siya, sinasanay, asin itinatanos. Pumili nin tamang oras saka lugar sa pagdisiplina sa saiya asin gibuhon iyan sa mamumuton saka mabuot na paagi. Si Elaine, sarong sister na taga South Africa, nagsabi: “Bakong paburubago sa pagtao nin disiplina an mga magurang ko. Pag pinatanidan ninda ako na ini an magigin padusa ko kun dai ako matultol, iyan talaga an ginigibo ninda. Pero nungka ninda akong dinisiplina pag anggot sinda o na dai ipinapaliwanag kun taano ta dinidisiplina ako. Kaya, namati ko na talagang pinoprotektaran saka padangat ninda ako. Aram ko kun ano sana an puwede kong gibuhon, saka an mga inaasahan ninda sa sako.”

7, 8. (a) Paano nagpahiling si Jesus nin kapakumbabaan sa saiyang mga pamibi? (b) Paano matutukduan kan saindong mga pamibi an mga aki nindo na manarig sa Diyos?

⁷ Isipon an namatian kan mga disipulo ni Jesus kan madangog o maaraman ninda an saro sa huring mga pamibi ni Jesus bilang tawo: “Abba, Ama, an gabos na bagay posible sa saimo; halia sa sako an kopang ini. Alagad, bakong kun ano an buot ko, kundi kun ano an buot mo.” * (Mar. 14:36, NW) Sa pakimahirak na ini ni Jesus, siguradong nanudan kan mga parasunod niya na dapat sindang magin mapakumbaba asin manarig sa Diyos huling dawa ngani an perpektong Aki nin Diyos mapakumbabang namibi sa Saiya para sa tabang.

⁸ Ano an manunudan kan saindong mga aki sa mga pamibi nindo? Totoo, namimibi kamo ki Jehova bakong para tukduan an saindong mga aki. Pero, kun mapakumbaba kamong namimibi kaiba kan saindong mga aki, nanunudan ninda na manarig ki Jehova. Si Ana, na nakaistar sa Brazil, nagsabi: “Pag may mga problema, arog kan magkahilang si lolo saka lola, namimibi an mga magurang ko na tawan sinda nin kusog tanganing makayanan an sitwasyon saka nin kadunungan para makagibo nin tamang mga desisyon. Dawa kun nasa grabeng kasakitan, ipinapabaya ninda ki Jehova an saindang mga problema. Kaya nanudan kong manarig ki Jehova.” Pag namimibi kamo kaiba kan saindong mga aki, bako sanang para sa sainda an ipamibi nindo. Hagadon ki Jehova na tabangan man kamo—tibaad para tabangan kamong maghagad nin bakasyon sa saindong amo para makaatender sa kumbensiyon, tabangan kamong magkaigwa nin kusog nin buot para makapagpatotoo sa mga pagtaraid nindo, o tabangan kamo sa iba pang bagay. Mapakumbabang manarig sa Diyos, asin arog man kaiyan an gigibuhon kan mga aki nindo.

9. (a) Sa anong paagi tinukduan ni Jesus an saiyang mga disipulo na maglingkod sa iba na may kapakumbabaan? (b) Ano an manunudan kan saindong mga aki kun mapakumbaba kamo asin mapagsakripisyo?

⁹ Paagi sa tataramon asin halimbawa, sinanay ni Jesus an saiyang mga disipulo na maglingkod sa  iba na may kapakumbabaan. (Basahon an Lucas 22:27.) Tinukduan niya an saiyang mga apostol na magin mapagsakripisyo sa paglilingkod ki Jehova asin sa pagtabang sa mga kapagtubod. Paagi sa saindong halimbawa nin kapakumbabaan asin pagigin mapagsakripisyo, matutukduan nindo an saindong mga aki na iyo man an gibuhon. Si Debbie, na may duwang aki, nagsabi: “Nungka akong naghinanakit pag itinatao kan agom ko an panahon niya sa pagtabang sa iba bilang elder. Aram kong sa panahon na kaipuhan siya kan pamilya mi, pirmi siyang yaon.” (1 Tim. 3:4, 5) Ini man an sinabi kan saiyang agom na si Pranas: “Pag-abot nin panahon, gustong-gusto na man kan mga aki mi na magboluntaryo sa mga asembleya saka sa teokratikong mga proyekto. Nagin maugma sinda, dakul an nagin amigo, saka gustong pirming kaiba an mga tugang!” Gabos sinda ngunyan sa pamilya nasa bilog na panahon na paglilingkod. Kun mahihiling kan saindong mga aki an kapakumbabaan asin pagigin mapagsakripisyo nindo, manunudan man ninda na maglingkod sa iba.

10. Paano ginamit ni Jesus an pakasabot kan mag-abot an mga tawo na pighahanap siya?

¹⁰ Ginamit ni Jesus an pakasabot paagi sa paghiling nin urog pa sa nahihiling kan mata asin sinasabot niya kun taano ta arog kaiyan an ginibo nin saro. Sa sarong pagkakataon, an ibang mga nagdadangog ki Jesus sa Galilea garo baga interesadong marhay na magsunod sa saiya. (Juan 6:22-24) Pero nasasabutan ni Jesus, na nakakabasa nin puso, na mas interesado an mga tawong ini sa kakanon kisa sa mga itinutukdo niya. (Juan 2:25) Nahiling ni Jesus kun ano talaga an intensiyon ninda, kaya pasensiyoso niya sindang itinanos, asin ipinaliwanag kun paano sinda mabago.—Basahon an Juan 6:25-27.

11. (a) Magtao nin halimbawa kun paano makakatabang an pakasabot para maaraman kun baga ikinakaugma kan saindong aki an ministeryo. (b) Ano an puwede mong gibuhon tanganing magin interesante asin nakakaugma para sa saindong aki an ministeryo?

¹¹ Dawa dai nindo kayang makabasa nin puso, kaya man nindong gumamit nin pakasabot tanganing aramon an sabuot kan saindong aki kun dapit sa pagmiministeryo. Mantang nasa paglilingkod sa langtad, dakul na magurang an minapundo nguna nin dikit para makapahingalo asin makamirindal an mga aki ninda. Pero, puwede mong gamiton an pakasabot paagi sa paghapot sa sadiri, ‘Ministeryo daw an ikinakaugma kan aki ko o an mirindalan?’ Pag nahiling mong bakong interesante o nakakaugma  para sa sainda an ministeryo, magbugtak nin pasuhan para sa sainda. Mag-isip nin mga pamamaagi na makakatabang sa sainda na lubos na makikabtang sa ministeryo bilang saindong kapartner.

12. (a) Paano ginamit ni Jesus an pakasabot para patanidan an saiyang mga parasunod mapadapit sa imoralidad? (b) Taano ta talagang napapanahon an patanid ni Jesus?

¹² Ginamit man ni Jesus an pakasabot para aramon an salang mga paggawi na maresulta sa pagkakasala. Halimbawa, aram kan mga parasunod niya na sala an imoralidad. Pero, pinatanidan sinda ni Jesus mapadapit sa mga paggawi na maresulta sa imoralidad. Sinabi niya: “An siisay man na nagpaparahiling sa sarong babayi asin nagkakaigwa nin imoral na pagmawot sa saiya nakakakomiter na sa puso niya nin pagsambay sa babaying iyan. Ngunyan, kun an tuo mong mata nagigin dahilan na magkasala ka, hulwata iyan asin iapon mo.” (Mat. 5:27-29, NW) Talagang napapanahon an mga tataramon na iyan para sa mga Kristiyano kaidto na namumuhay sa irarom kan pamamahala nin Roma. Isinurat nin sarong historyador na sa Romanong mga drama sa entablado, “parehong nahihiling asin nadadangog an mga kalaswaan, asin an pinakamalaswang eksena an mas pinapalakpakan.” Mamumuton asin may pakasabot nanggad si Jesus sa pagtao niya nin patanid sa saiyang mga disipulo na dai maghiling sa mga bagay na magpapadipisil sa sainda na magdanay na malinig sa moral!

13, 14. Paano nindo mapoprotektaran an saindong mga aki laban sa maating mga libangan?

¹³ Matatabangan kamo kan pakasabot na maprotektaran an espirituwalidad kan saindong mga aki. Ngunyan, kisa kasuarin man, may peligrong makahiling nin pornograpiya asin iba pang imoral na mga bagay dawa an saradit pang mga aki. Siyempre, sinasabihan kan Kristiyanong mga magurang an saindang mga aki na sala an maating mga libangan. Pero, matatabangan man kamo kan pakasabot na maaraman kun gurano puwedeng magin kamainusyoso sa pornograpiya an saindong aki. Haputon an sadiri: ‘Ano an tibaad makatentar sa aki ko na maghiling nin pornograpiya? Aram daw niya kun taano ta peligrosong marhay iyan? Madali daw akong dulukon para kun enkaso natetentaran siyang maghiling nin pornograpiya mahagad siya sako nin tabang?’ Dawa akion pa an saindong aki, puwede nindong sabihon sa sainda: “Kun makahiling kamo nin malaswang website saka kun garo gusto nindong hilingon iyan, magdulok tabi kamo sako. Dai kamo masupog na sabihon iyan sako. Gusto ko kamong tabangan.”

¹⁴ Matatabangan man kamo kan pakasabot na magin maingat sa pagpili kan saindong libangan. Si Pranas, na nasambitan sa inutan, nagsabi: “Kun ano an pinipili niyatong musika, pelikula, o libro, bilang magurang, iyan man an nagigin klase nin libangan kan pamilya. Dakul kang puwedeng sabihon dapit sa dakul na bagay, pero pinagmamasdan kan saindong mga aki an ginigibo nindo asin aarugon ninda kamo.” Kun nahihiling kan saindong mga aki na malinig na libangan an saindong pinipili, posibleng iyan man an pipilion ninda.—Roma 2:21-24.

15, 16. (a) Taano ta makakasigurado kamo na tatabangan kamo ni Jehova na sanayon an saindong mga aki? (b) Ano an pag-uulayan sa masunod na artikulo?

¹⁵ Ano an nangyari kan mamibi si Manoa na tabangan siya sa pagpadakula sa saiyang aki? ‘Dinangog nin Diyos an tingog ni Manoa.’ (Hok. 13:9) Mga magurang, dadangugon man kamo ni Jehova. Sisimbagon niya an saindong mga pamibi asin tatabangan niya kamong sanayon an saindong mga aki na may pagkamuot, kapakumbabaan, asin pakasabot.

¹⁶ Kun paanong tinatabangan ni Jehova an mga magurang na mapangganang sanayon an saindang saradit na mga aki, matatabangan man niya an mga magurang na sanayon an mga aki nindang tin-edyer. Pag-uulayan sa masunod na artikulo kun paano nindo maaarog an pagkamuot, kapakumbabaan, asin pakasabot ni Jesus mantang sinasanay nindo an saindong mga aking tin-edyer na paglingkudan si Jehova.