Tapos na an ralaban, asin tuninong na an Kababan nin Elah. Mantang an mga tolda sa kampo kan hukbo pighuhuyop-huyop kan duros sa pagkahapon, ipinaapod ni Hading Saul an pira sa saiyang mga tawuhan. Yaon duman an saiyang matuang aki na si Jonathan, asin an sarong hoben pang pastor na ganadong nag-iistorya. An hoben na ini iyo si David, asin entusiyastiko siyang marhay. Atentibong nagdadangog sa saiya si Saul, na warang pinapalampas sa lambang tataramon ni David. Pero ano daw kaya an namamatian ni Jonathan? Dakul na siyang ginanang ralaban sa halawig na paglilingkod niya sa hukbo ni Jehova. Alagad an kapangganahan ngunyan na aldaw bakong huli ki Jonathan kundi huli sa hoben na ini. Ginadan ni David an higanteng si Goliat! Nauri daw si Jonathan sa mga pag-umaw na itinatao ki David?

 Tibaad magngalas ka sa reaksiyon ni Jonathan. Mababasa niyato: “Kan madangog ni Jonathan an mga sinabi ni David ki Saul, nagin dayupot na marhay na mag-amigo si Jonathan saka si David, asin namutan siya ni Jonathan nin siring sa saiyang sadiri.” Itinao ni Jonathan ki David an saiya mismong gubing sa pakikilaban, pati an saiyang pana—pambihirang regalo ini huli ta midbid si Jonathan na sarong mahusay na parapana. Urog pa diyan, si Jonathan asin David naggibo nin tipan, sarong seryosong kasunduan, na magigi sindang dayupot na mag-amigo na susuportaran an lambang saro.—1 Samuel 18:1-5, NW.

 Diyan nagpuon an saro sa pinakamarahay na halimbawa nin pagigin mag-amigo na isinaysay sa Bibliya. Mahalaga sa mga lingkod nin Diyos an pagkaigwa nin mga amigo. Kun madunong niyatong pipilion an satong mga amigo asin kun magigi kitang matinabang saka maimbod na amigo, mapapakusog ta an satong pagtubod mantang nabubuhay kita sa mga panahon na ini na mayong pagkamuot. (Talinhaga 27:17) Kaya hilingon niyato kun ano an manunudan ta ki Jonathan manungod sa pakikiamigo.

 Taano ta nagin dayupot tulos sindang mag-amigo? An simbag diyan konektado sa basehan kan pagigin mag-amigo ninda. Pag-isipan an pirang impormasyon. Dipisil an sitwasyon ni Jonathan. An saiyang ama, si Hading Saul, lalong nagigin maraot sa paglihis nin mga taon. An dating mapakumbaba asin makinuyog na si Saul nagi nang mapalangkaw saka masinuway na hadi.—1 Samuel 15:17-19, 26.

 Siguradong ikinapurisaw na marhay ni Jonathan an mga pagbabagong ini ni Saul, huling ugos siya sa saiyang ama. (1 Samuel 20:2) Posibleng marhay na inisip-isip ni Jonathan kun ano an puwedeng magin maraot na epekto ni Saul sa piniling nasyon ni Jehova. Posible daw na dahil sa pagigin masinuway kan hadi magin masinuway man an saiyang mga nasasakupan asin maiwara ninda an pag-uyon ni Jehova? Mayong duda na dipisil na mga panahon idto para sa sarong tawong may makusog na pagtubod arog ni Jonathan.

 An impormasyon na iyan makakatabang sa sato na masabutan kun taano ta gusto ni Jonathan na magin amigo an hoben na si David. Nahiling ni Jonathan an dakulang pagtubod ni David. Girumdumon na bakong arog kan mga suldados sa hukbo ni Saul, dai natakot si David ki Goliat dawa dakulaon ini. Sinabi niya na huling nakikilaban siya dara an pangaran ni Jehova, mas makusog nanggad siya kisa sa armadong si Goliat.—1 Samuel 17:45-47.

 Pirang taon na an nakaagi, may sinabi man si Jonathan na arog kaiyan. Sigurado siya na kayang salakayon asin daugon nin duwang lalaki—siya asin an paradara kan saiyang pangalasag—an bilog na garison nin armadong mga suldados. Taano? “Mayo nin makakaulang [ki Jehova],” an sabi ni Jonathan. (1 Samuel 14:6, An Banal na Biblia) Kaya may dakulang pagkakapareho si Jonathan asin David: an pagkaigwa nin makusog na pagtubod asin pagkamuot ki Jehova. Iyan an pinakamarahay na basehan kan pagigin mag-amigo kan duwa. Maski ngani si Jonathan makusog na prinsipe asin madali nang mag-50 anyos asin si David sarong ordinaryong pastor na posibleng marhay na mayo pang 20 anyos, dai nakaulang an mga pagkakalain na iyan sa pagigin mag-amigo ninda. a

 An saindang tipan talagang nagin proteksiyon sa pagigin mag-amigo ninda. Paano? Girumdumon na aram ni David kun ano an itinatagama sa saiya ni Jehova: Siya an magigin sunod na hadi kan Israel! Itinago niya daw iyan ki Jonathan? Dai! An marahay na relasyon nin mag-amigo arog kan sa sainda nagpapadagos paagi sa marahay na komunikasyon, bako sa mga sekreto asin kaputikan. Ano an posibleng nagin epekto ki Jonathan kan maaraman niyang magigin hadi si David? Naglaom daw si Jonathan na magigin hadi siya pag-abot nin panahon asin na maitatanos niya an mga nagibong sala kan saiyang ama? Mayong sinasambit sa Bibliya na nagkaigwa si Jonathan nin ano man na negatibong sabuot; sinambit sana kaiyan kun ano an talagang mahalaga, an kaimbudan saka pagtubod ni Jonathan. Nahihiling niya na yaon ki David an espiritu ni Jehova. (1 Samuel 16:1, 11-13) Kaya inutob ni Jonathan an sumpa niya ki David asin padagos ining ibinilang na amigo, imbes na karibal. Gustong mahiling ni Jonathan an kautuban kan kabutan ni Jehova.

 Nagin dakulang bendisyon an saindang pagigin mag-amigo. Ano an manunudan ta sa pagtubod ni Jonathan? Marahay na hurop-hurupon kan gabos na lingkod nin Diyos an kahalagahan kan pagkaigwa nin mga amigo. Dai man kaipuhan na an satong mga amigo kaedad ta o kapareho ta nin pinaghalian, pero magigin dakulaon na tabang sinda sa sato kun igwa sinda nin tunay na pagtubod. Dakul na beses na napakusog ni Jonathan asin David an lambang saro. Asin pareho nindang kakaipuhanon an siring na tabang huling madali nang mapaatubang sa mas dakulang mga pagbalo an saindang pagigin mag-amigo.

 Kan primero, gustong-gusto ni Saul si David asin iinasignar ining manginot sa saiyang hukbo. Pero dai nahaloy, nabiktima si Saul kan iyo man sanang kaiwal na dai nag-aser ki Jonathan—an pagkauri. Sunod-sunod an nagin kapangganahan ni David laban sa mga kaiwal nin Israel, an mga Filisteo. Kaya inumaw si David asin hinangaan kan mga tawo. May nagkapira pa nganing babaying Israelita na nagkaranta: ‘Nagadan ni Saul an saiyang mga rinibo, asin ni David an saiyang manampulong ribo.’ Dai nagustuhan ni Saul an kantang iyan. Mababasa ta, ‘magpuon kan aldaw na iyan, maraot na an paghiling ni Saul ki David.’ (1 Samuel 18:7, 9) Natakot siya na tibaad agawon ni David sa saiya an pagkahadi. Kamangmangan nanggad iyan sa parte ni Saul. Totoo na aram ni David na siya an masalida ki Saul, pero dai niya lamang inisip na salidahan an linahidan na hadi ni Jehova mantang namamahala pa ini!

 Nagpakana si Saul na magadan si David sa ralaban, pero dai iyan nag-aser. Pirming nanggagana si David sa mga ralaban kaya lalo siyang nagugustuhan asin iginagalang kan mga tawo. Dangan, pinurbaran ni Saul na impluwensiyahan an mga kairiba niya sa harong—an gabos niyang lingkod saka an saiyang pinakamatuang aking lalaki—na pagkasararuan nindang gadanon si David. Imahinara na sana kun gurano kakulog ki Jonathan na mahiling an ginigibong ini kan saiyang ama! (1 Samuel 18:25-30; 19:1) Maimbod na aki si Jonathan, pero maimbod man siyang amigo. Alagad sa pagkakataon na ini, kiisay siya magigin maimbod?

 Sinabi ni Jonathan ki Saul: “Dai dapat gibuhan nin maraot kan hadi an saiyang lingkod na si David, ta mayo man siyang ginibong maraot sa saimo; nakatabang pa ngani saimo su mga ginibo niya. Isinapeligro niya baga an saiyang buhay tanganing gadanon su Filisteo, kun kaya dakulang kapangganahan an itinao ni Jehova sa bilog na Israel. Nahiling mo mismo iyan; ugmahon ka pa ngani. Kaya taano ta gusto mong ipagadan si David dawa mayo man nin balidong dahilan? Taano ta magkakasala ka laban sa sarong inosenteng tawo?” Masakit man paniwalaan, nagdangog si Saul ki Jonathan asin suminumpa pa ngani na dai niya gagadanon si David. Pero dai iyan inutob ni Saul. Pagkatapos na manggana si David sa nagkapira pang laban, grabe an kaanggutan ni Saul huli sa pag-imon kaya inispin niya nin garod si David! (1 Samuel 19:4-6, 9, 10, NW) Pero nakailag si David asin nagdulag sa palasyo ni Saul.

 Napaatubang ka na daw sa sitwasyon na kaipuhan mong pumili kun kiisay ka magigin maimbod? Puwedeng magin makulugon na sitwasyon iyan. Pag nasa arog kaiyan na sitwasyon, may mga masabi sa saimo na pamilya pirmi an dapat pilion. Pero aram ni Jonathan na sala iyan. Ano ta kakampihan niya an saiyang ama imbes na si David na sarong maimbod saka makinuyog na lingkod ni Jehova? Sa pagdedesisyon ni Jonathan, nagpagiya siya sa kaimbudan niya ki Jehova. Kaya kuminampi siya ki David. Pero dawa ininot ni Jonathan an kaimbudan niya sa Diyos, pinatunayan niyang maimbod siya sa saiyang ama paagi sa onestong pagtao digdi nin konseho imbes na sabihon an mga gusto kaining madangog. An lambang saro sa sato makikinabang kun aarugon ta kun paano si Jonathan nagpahiling nin kaimbudan.

 Pinurbaran giraray ni Jonathan na tabangan si Saul na makipag-ulian ki David, pero habo lamang nganing magdangog ni Saul sa saiya. Patagong dinumanan ni David si Jonathan, asin sinabing natatakot siya para sa saiya mismong kaligtasan. Sinabi niya sa saiyang mas matuang amigo: “Kahampang ko na an kagadanan!” Nag-uyon si Jonathan na aramon an sabuot kan saiyang ama dapit sa bagay na iyan asin baretaan si David kan resulta. Mantang nakatago si David, ipapaaram ni Jonathan an bareta gamit an busog asin mga pana. An ipinakiulay sana ni Jonathan ki David iyo na sumumpa ini sa saiya sa panugang, “Dai mo nuarin man paghalion an saimong maimbod na pagkamuot sa sakuyang pamilya, dawa kun ubuson na ni Jehova an gabos mong kalaban sa ibabaw kan daga.” Nag-uyon si David na pirmi niyang aatamanon asin poprotektaran an pamilya ni Jonathan.—1 Samuel 20:3, 13-27, NW.

 Pinurbaran ni Jonathan na magsambit ki Saul nin marahay na mga bagay manungod ki David, pero naanggot na marhay an hadi! Inapod niya si Jonathan na ‘aki nin maraot na babayi’ asin sinabi na kasusupgan kan pamilya an kaimbudan niya ki David. Hininguwa niyang kumbinsiron si Jonathan na inuton an sadiring kapakanan: ‘Dai mo aram na mantang buhay si David, dai ka nanggad magigin hadi sa dagang ini?’ Dai nakumbinsir si Jonathan asin nakimahirak giraray ini sa saiyang ama: ‘Taano ta kaipuhan siyang magadan? Ano an ginibo niya?’ Biglang nagin bayolente si Saul! Dawa gurang na, matibay pa man giraray na parapakilaban si Saul. Inispin niya nin garod an saiyang aki! Gurano man kaeksperto si Saul sa pag-ispin nin garod, suminalto siya. Talagang nakulgan an buot ni Jonathan asin napasupog na marhay, kaya anggot siyang naghali.—1 Samuel 20:24-34, BPV. b

 Kinaagahan, nagpasiring si Jonathan sa kalangtadan harani sa lugar na pigtataguan ni David. Arog kan napag-ulayan, nagtira siya nin pana tanganing ipaaram ki David na gusto pa man giraray siyang gadanon ni Saul. Dangan, pinabalik ni Jonathan sa siyudad an saiyang suruguon. Sinda na sanang duwa ni David, kaya nagkaigwa sinda nin halipot na pagkakataon para makapag-ulay. Naghibian sindang duwa, asin mamundong nagpaaram si Jonathan sa saiyang hoben na amigong si David na mamumuhay na bilang dulag.—1 Samuel 20:35-42.

 Sa dipisil na mga kamugtakan na ini, napatunayan ni Jonathan na maimbod siya asin bakong makasadiri. Siguradong gustong-gusto ni Satanas, an kaiwal kan gabos na maimbod, na arugon ni Jonathan si Saul asin na inuton an sadiring ambisyon para sa kapangyarihan o kamurawayan. Tandaan na gustong-gusto ni Satanas na gamiton laban sa mga tawo an saindang makasadiring mga tendensiya. Nagin epektibo iyan ki Adan asin Eva, an satong inot na mga magurang. (Genesis 3:1-6) Pero ki Jonathan dai. Kaya siguradong ikinauyam iyan na marhay ni Satanas! Kun mapaatubang ka sa kaagid na sitwasyon, lalabanan mo man daw iyan? Nabubuhay kita sa panahon na lakop an pagigin makasadiri. (2 Timoteo 3:1-5) Aarugon daw niyato an pagigin mapagsakripisyo asin kaimbudan ni Jonathan?

 Nag-abot sa punto na an isip asin puso ni Saul lubos nang nakontrol kan pagkaungis niya ki David. Mayong maginibo si Jonathan mantang nahihiling niya an saiyang ama na urog na minagawi na garo bua, na tinitipon an saiyang hukbo tanganing hantingon sa bilog na nasyon an sarong inosenteng lalaki. (1 Samuel 24:1, 2, 12-15; 26:20) Nakikabtang daw diyan si Jonathan? Interesante nanggad, nungkang ikinonektar kan Kasuratan si Jonathan sa arin man sa bakong makatanusan na mga paghanting na iyan. Imposible iyan huli sa kaimbudan ni Jonathan ki Jehova, ki David, asin sa ginibo niyang sumpa sa pagigin mag-amigo.

 Nungkang nagbago an sabuot ni Jonathan sa saiyang hoben na amigo. Pag-abot nin panahon, nakahanap siya nin paagi para magkahilingan giraray sinda ni David. Sa lugar iyan nin Hores, na nangangahulugan na “Makahoy na Lugar.” An Hores nasa makadlagan asin mabulod na rehiyon na posibleng marhay na pirang kilometro an distansiya sa timog-sirangan nin Hebron. Taano ta ibubugtak ni Jonathan an sadiri sa peligro para mahiling an dulag na ini? Sinasabi sa sato kan Bibliya na an motibo niya iyo na tabangan si David na “mapakusog an saiyang pagtitiwala ki Jehova.” (1 Samuel 23:16, NW) Paano ini ginibo ni Jonathan?

 “Dai ka matakot,” an sabi ni Jonathan sa saiyang hoben na amigo. Inasigurar niya pa ini: “Dai ka makukua kan kamot ni Saul na sakuyang ama.” Sa ano nakabasar an asigurasyon na iyan? Sa makusog na pagtubod ni Jonathan na mauutob an katuyuhan ni Jehova. Sinabi pa niya: ‘Ika maghahadi sa Israel.’ Isinugo si propeta Samuel tanganing sabihon iyan pirang taon na an nakaagi, asin ipinapagirumdom ngunyan ni Jonathan ki David na pirming masasarigan an tataramon ni Jehova. Ano an inaasahan ni Jonathan na gigibuhon niya sa maabot? ‘[Magigin] ikaduwa ako sa saimo.’ Pambihirang kapakumbabaan nanggad iyan! Kontento na siya na maglingkod sa panginginot kan lalaking ini na 30 taon na mas hoben sa saiya, asin lubos na suportaran ini! Tapos sinabi ni Jonathan: ‘Isi [man] iyan kan sakuyang amang si Saul.’ (1 Samuel 23:17, 18) Aram man talaga ni Saul na imposibleng manggana siya laban sa lalaking pinili ni Jehova na magin sunod na hadi!

 Siguradong sa nagsurunod na mga taon, parating maugmang ginigirumdom ni David an paghilingan nindang iyan. Iyo na idto an huri nindang paghilingan. Nakakamundo, dai na nagkatotoo an linalauman ni Jonathan na magin ikaduwa ki David.

 Kaiba kan saiyang ama, nakilaban si Jonathan sa mga Filisteo, na hayagan na nagdeklarar na kaiwal sinda kan Israel. Malinig an konsiyensiya ni Jonathan mantang nakikilaban kaiba kan saiyang ama, huli ta dai niya tinugutan na makaapektar sa paglilingkod niya ki Jehova an ano man na salang ginibo kan siyang ama. Pusuan asin maigot siyang nakilaban arog kan pirmi niyang ginigibo, alagad dai pa man giraray nanggana an Israel. Lalo pang naggrabe an karatan ni Saul asin uminabot pa ngani iyan sa punto na nagsagibo siya nin espiritismo, sarong magabat na kasalan sa Katugunan nin Diyos, kaya dai na ni Jehova binebendisyunan si Saul. Tulo sa mga aki ni Saul, kaiba si Jonathan, an nagadan sa ralaban. Nalugadan si Saul asin naghugot.—1 Samuel 28:6-14; 31:2-6.

 Grabe an kamunduan ni David. An mabuot asin mapagpatawad na lalaking iyan nagmundo pa ngani para ki Saul, an dahilan kan grabeng problema asin pagdusa niya! Nagsurat si David nin panambitan para ki Saul asin Jonathan. Asin tibaad an pinakanakakataros sa puso na mga tataramon diyan ipinapanungod niya sa saiyang namumutan na tagasanay asin amigo: ‘Nagtatangis ako para sa saimo tugang kong Jonathan; namutan takang marhay. Makangangalas an saimong pagkamuot sa sako urog pa kisa sa pagkamuot nin mga babayi.’—2 Samuel 1:26, BPV.

 Nungkang nalingawan ni David an panuga niya ki Jonathan. Pakalihis nin mga taon, ipinahanap niya asin inataman an pilay na aki ni Jonathan na si Mefiboset. (2 Samuel 9:1-13) Malinaw na nakanuod na marhay si David sa kaimbudan asin dignidad ni Jonathan, saka sa pagigin andam niyang magdanay na maimbod sa amigo dawa pa dakula an nagin karibay kaiyan. Maaarog ta man daw si David? Puwede daw kitang maghanap nin mga amigo na arog ni Jonathan? Puwede daw kitang magin arog man kaiyan na amigo? Kun tatabangan ta an satong mga amigo na pakusugon an saindang pagtubod ki Jehova, kun panginot sa sato an kaimbudan ta sa Diyos, asin kun pirmi kitang magigin maimbod imbes na sadiring kapakanan an isipon, magigi kitang an klase nin amigo na arog ni Jonathan. Asin maaarog niyato an saiyang pagtubod.