Abantu bamo icibomfwisha sana icitendwe kuba fye pa ng’anda akasuba ninshi imfula ileloka, tabakwete ifya kucita, kabili tabakwete ukwakuya. Umulumendo uwe shina lya kuti Robert atile, “Pa nshita sha musango uyu njikala fye, kabili nshishiba ne fya kucita.”

 Bushe na iwe walibala aumfwapo ifi? Nga ca kuti walyumfwapo ifi, ninshi cino cipande kuti cakwafwa!

•  Ifyo ulingile ukwishiba

•  Ifyo wingacita

•  Ifyo Abanobe Balandapo

•   Ukubomfya ifya kupangapanga nalimo te kuti kukwafwe.

   Ukwikalila fye ukulatamba ifili pa Intaneti kuti kwalenga ulemona ukuti inshita ile-enda bwangu, lelo ukucita ifi kuti kwalenga walafilwa ukutontonkanya pa fintu fimbi ifyo wingacita, kabili ici kuti caba pa fingalenga waba ne citendwe. Jeremy umulumendo uwa myaka 21 atile, “Kuti wasanga ukuti ulelolesha fye pali foni nelyo pa kompyuta, lelo ukwabula ukutontonkanya pa fili fyonse.”

   Umukashana uwe shina lya kuti Elena na o atile: “Kwaliba ifyo wingacita ne fyo ushingacita ilyo ulebomfya ifya kupangapanga. Filalenga waleka ukutontokanya pa kuba ne citendwe, lelo lilya waleka ukubomfya ifya kupangapanga, e lyo kuba sana ukumfwa icitendwe!”

•   Ifyo utontonkanya kuti fyalenga walaaba ne citendwe nelyo waleka ukuba ne citendwe.

   Bushe ukukwata ifya kucita ifingi kuti kwalenga waleka ukuba ne citendwe? Nga nautemwa sana ifyo ulecita te kuti ube ne citendwe. Ku ca kumwenako, umukashana uwe shina lya kuti Karen atile: “Isukulu lyaleng’umfwisha icitendwe, nangu ca kuti nalekwata ifya kucita akasuba konse. Ufwile ukutemwa sana ifyo ulecita pa kuti wilaba ne citendwe.”

 Ifyo ufwile ukwishiba! Taufwile ukulamona kwati “ukukanakwata ifya kucita” e kwingalenga walaba ne citendwe, lelo ufwile ukumona ukuti lishuko ilyaba ngo mushili uwa mufundo, ilingalenga waishiba bwino ukucita ifintu fimo.

 Ulefwaya ukwishiba ifintu ifyalekanalekana. Ulepangako ifibusa ifipya. Ulesambililako ukucita ifintu na fimbi ifya kuleseshamo icitendwe. Ulefwailishako pa fintu ifyo ushaishiba. Abantu abafwaya ukwishiba ifintu ifyalekanalekana tabomfwa sana icitendwe nga bali beka, kabili tabomfwa icitendwe na lintu bali na bantu bambi!

 Ishinte lye funde ilingakwafwa: “Umulimo onse uo iminwe yobe yasanga ubombe na maka yobe yonse.”—Lukala Milandu 9:10.

 “Nomba line fye nalitendeke ukusambilila iciMandarin Chinese, kabili ukulaesha ukulanda ulu ululimi cila bushiku kwalilenga namona ukuti ndatemwa nga ndetontonkanya sana ilyo ndesambilila ululimi. Nalitemwa sana ukukwata ifya ku bombelapo. Ukucita ifi kulalenga ndetontonkanya sana kabili ndebomfya bwino inshita.”—E fyalandile Melinda.

 Ulebika sana amano ku cilengele ulecita ifyo ulecita. Nga waishiba ico ulecitila icintu cimo, cikalenga ukacitemenweko. Na lintu uli ku sukulu tawakaleumfwa icitendwe nga nawishiba ico wilileko.

 Ishinte lye funde ilingakwafwa: “Ku muntu takwaba icisuma icacila pa . . . kusekelamo mu kubombesha kwakwe.”—Lukala Milandu 2:24.

 “Ilyo nali mupepi no kupwisha isukulu nalebelenga ama-awala 8, pantu nalefwaya ukubelenga ifyo nshabelengele ku numa. Ukucita ifi kwalelenga nilaba ne citendwe pantu nalishibe ico nalebelengela. Nabikile sana ku fyali no kufumamo, e kutila ukupwisha isukulu. Ici calengele ndefwaisha ukubelenga.”—E fyalandile Hannah.

 Ulesumina ukuti kwaliba ifyo ushingalula. Ne fintu ifyo ulefwaisha ukucita inshita shimo kuti fya kutendwisha. Kabili nangu fye fibusa ifyo watemwa sana inshita shimo kuti fyafilwa ukufikilisha ifipangano, kabili ici kuti calenga wikwata ifya kucita. Mu cifulo ca kuleka ifya musango uyu fyalenga waleka ukuba ne nsansa, ule-esha ukwalula ifyo uletontonkanya.

 Ishinte lye funde ilingakwafwa: “Uwasansamuka umutima lyonse aba nga uuli no mutebeto.”—Amapinda 15:15.

 “Umunandi anjebele ukuti mfwile ukulaipakisha ukuba neka. Atile umuntu onse alingile ukwishiba ifya kucita ilyo ali na bantu bambi na lintu ali eka pantu ukwishiba ifi kulafwa sana.”—E fyalandile Ivy.