MEKÔNDA bengaa, abui besita e ne minkoé, da ke mesi me nji dañe bi bekañete, na ba ke kañete mbamba foé ya Éjôé. Abui e tabeya mesi mete den a nto abui mimbu. Jé é nga tindi be na be nyoñe ntyi’ane ya kôlô mesi map a ke mesi mefe? Jé be nga yé’é éyoñe be keya kui wôé? Aval avé ényiñe jap é nga tyendé? Bia te sili mon abime besita be nga nyoñe ntyi’an ôte minsili. Nge ô ne ésoé sita, a nge wo kômbô bi abui mevak ésaé nkañete jôé, bia yeme na wo ye yene mfi ya mam wo zu lañe nlô ajô wu. Teke vaa nge beté, to’o bebo bisaé be Yéhôva bese, be fe be ne yene mfi ya bive’ela biap.

Ye wo ko woñe ya bo teke kui na ô bo nkpwa’a mefan si fe? Ô nji bo étam, Anita fe a mbe été éte. A mbili mimbu 70. A nga yaé si Énglis, a bo nkpwa’a mefan a to mimbu 18. A jô na, “Me mbe me nye’e ma ye’ele bôte mam a lat a Yéhôva, ve me nji be ve buni môs éziñe na, me ne ke nyiñe si fe. Me mbe me buni’i na me vo’o yé’é mfefé nkobô, amu me nji tame bo de môs éziñ. Nde, éyoñe be nga loone ma sikôlô ya Guiléad, me mbe fe’e ne vema. Me mbe me kame na, ba kôme loone zesé môt ane ma. Ve me nga fase na, ‘Nge Yéhôva a lôô na me ne de bo, ma zu ve’ele.’ Den a nto mimbu 50 a mvuk ma bo ésaé missionnaire e Japon.” Anita a beta kô’ôlane na: “Môs éziñ, me nga jôô ésoé sita éziñ a mevak mese na, ‘Ka’ak mimbe’e miôé, ô zu koone ma, ô yene mbamba be mam be ne va!’ Me ne mevak ya jô na abui da bo de.”

Abui besita e ne si fe éyoñe ji, e nga taté be e koo woñe ya bo de. Jé é nga ve be ayo’o nlem?

Maureen a mbili éyoñe ji mimbu 64 a jô na: “Nté me mbe me yaék, me mbe me kômbô’ô nyiñ ényiñ é bili ngumba nsôñan, aval ényiñe da ve ma fane ya volô bôte bevok.” Éyoñ a nga bi mimbu 20, nde a nga ke e Québec, e Canada, e vôm e mbe e sili’i abui bekpwa’a mefan. A kô’ôlane na: “Mvuse ya valé, be nga loone ma e sikôlô ya Guiléad, ve me mbe me koo woñe ya ke nyiñe vôm me nji yem. Me mbe fe me koo woñe ya li’i mema étam, ba ntutuñ ésa wom. Me nga bo melu melu me sili’i Yéhôva na me bo aya. Éyoñe me nga kate de  bebiaé bam, ane be nga jô ma na me kañese nloon. Bobejañe ya akônda be nga suk bebiaé bam abui. Avale me nga yene Yéhôva a volô’ô ma, nde me nga yeme na a ye nyoñe ma ngap. Me mbe me nto nkômesane ya ke!” Ataté mbu 1979, Maureen a te bo mimbu 30 a mvuk a to missionnaire Afrique ya Ouest. Éyoñe ji a tuñulu nyia e Canada, a ne fe nkpwa’a mefan a ne ngumba aval. Éyoñ a fase mimbu mise a nga lôte si fe, a jô na: “Yéhôva a mbe a va’a ma mam me mbe me sili’i ma éyoñ ése, a mbamba éyoñ.”

Wendy a mbili mimbu 65, a nga taté ésaé nkpwa’a mefan e Australie a to ésoé. A jô na: “Me mbe me koo woñe ya laan a bôte me nji yem. Ve ésaé nkpwa’a mefan é nga volô ma na me laan a avale bôt ése, woñ ô nga man. Mvuse ya valé, me nga yeme na ma yiane bo abui a lôte valé. Ésaé nkpwa’a mefan é nga ye’ele ma na me tabe ndi a Yéhôva, a me nga taté na ma fas ajô ya ke si fe. Nde fe, nkoé sita éziñ ô nga loone ma na me ke bo ngon élal bia nye bi kañete e Japon. A mbe a boya mimbu 30 e wôé. E saé a nye a nga kô’ôlane nkômbane wom ya ke si fe.” Mbu 1986 ñwô Wendy a nga ke ékôte si ya Vanuatu, bekilimeta 1 770 a téé Australie mfa’a jôp da tôô.

Wendy a ngenan e Vanuatu, a saé wofise ba kôñelane bekalate. A jô na: “Me ne angôndô ya mevak éyoñe ma yen avale mengôs, a mekônda ma bialé vôme bia saé. Ma yene mon abime ma bo ésaé Yéhôva va, ane mvom é ne teke ave’an.”

Kumiko a mbili mimbu 65 a mbe nkpwa’a mefan e Japon éyoñe sita ba nye be mbe be saék a nga jô nye na be ke e Népal. Kumiko a jô na: “A nga jaé jô ma na bi ke, ve me ki me benek. Me mbe me koo woñe ya yé’é mfefé nkobô, a yembane mfefé fatan ényiñ. Nde fe, me nji be me bili abime moné e ne volô ma na me ke nyiñe si fe. Me mbe me fase mam mete mese. Môs éziñ, bia metua bi nga tômetan me bete metôtô, ane be nga kee ma nda biañ. Me mbe me sili’i mamiene wôé na: ‘Za a yem jam da ye kui ma akiti ôjan? Me ne taté na ma kon, a jañele fane ya ke si fe. Ye me vo’o ve’ele bo mbu wua wôé?’ Me nga ye’elane Yéhôva na a volô ma  na me nyoñe ntyi’an.” Éyoñ a nga kui nda biañ, nde Kumiko a nga ke jome Népal, a mvuse ya valé, ba sita ate be nga ke nyiñe wôé.

Éyoñ a beta fase mimbu 10 a nga lôt e Népal, Kumiko a jô na: “Mam me mbe me koo woñ ôsusua, me mbe ane évele mañ. Me ne mevak ya bo nkpwa’a mefan vôm ésaé é ne abui. E wô’ô kui na, éyoñe ma kañete nda bôt éziñ, bôte be to fefele nda éte, betan nge besaman, be zu tabe a vô’ôlô. To’o bone be bongô ba sili ma tract a kobô ajô Kalate Zambe. A ne jam mevak éyoñe wo kañete vôme bôte ba vô’ôlô wo.”

Ve miñyôyok besita bana, mi nga tôbane fe abui minjuk. Aval avé be nga dañe mie?

Diane ya Canada, a nga bo mimbu 20 a to missionnaire e Côte d’Ivoire a jô na: “Mfa’a wom, e mbe mbia ayaé ya nyiñ ôyap a bôte ya nda bôte jam.” A mbili mimbu 62. A beta jô na: “Me nga ye’elane Yéhôva na a ve ma ngule ya nye’e bôte ya vôme be nga lôme ma. Ñye’ele wongane wua ya sikôlô ya Guiléad, Mojañe Jack Redford, a nga kate bia na bi ne ko woñ éyoñe bia yen aval ényiñe bôte ya vôme ba lôme bia ba nyiñ, e dañedañ azoé é bili be. Ve a nga jô na: ‘Te fomba’ané azoé. Fomba’ané bôt, mesu map, a mise map. Fomba’ané avale ba bo éyoñe ba vô’ôlô benya mejôô.’ A ne jam me nga bo, a e nga so ma abui bibotan! Éyoñe me mbe me kañete’e, me mbe me yen ane mise me bôt ma faé!” Jé é nga beta volô Diane na a kee ésaé jé ôsu si fe? “Bôte bia be be bi mbe bi yé’é Mejô me Zambe be mbe bemvôé bam, a me nga bi mevak ya yen ane abui ya été da bo bebo bisaé be Yéhôva. Me mbe me wô’ôtan ane me ne nda jam. Me nga bi benyia a beésa, bobejañ a bendôm, fo’o ve avale Yésus a nga ka’ale.”—Mc. 10:29, 30.

Anne a mbili mimbu 46, a ne nlam éziñ Asie, e vôm ba kaman ésaé jangan. A jô na: “Mimbu mise mi, ma te ke abui bevôm me nji yem, ma te nyiñ a besita bia be be bi nji yene mam avale da, a ba mefulu ma selan émam. Jam ete e mbe e telé’é bia e minju’u été, bi nji be bi kui tyiñ éyoñ ése. Ve me mbe me jeñe na me subu be  bebé, a tu’a yeme metume map. Me nga ve fe ngule ya liti be nye’an, a wô’ô be. Me ne mevak amu mengule mam me nga wume bibuma, nalé a nga bo na me bi benya bemvôé be nga volô ma na me kee ésaé jam ôsu.”

Mbu 1993, be nga lôm Ute a bili mimbu 53, sita ya si Jaman ane missionnaire e Madagascar. A jô na: “Me mbe me va’a ngule ya yé’é nkobô, a yemban avep. Me mbe fe me yiane saébane tite metyi, a minsoñ. Ve me nga bi abui mvolan. Besita, bone bap, a bôte bia be be bi mbe bi yé’é Mejô me Zambe, be nga volô ma na me yé’é nkobô. Éyoñe me mbe me konôk, sita bia nye bi mbe bemissionnaire a mbe a nyoñe ngap a ma. Ve môt a nga dañe volô ma a ne Yéhôva. Me mbe éyoñ ése ma kate nye minjuk miam. Me mbe me yange’e biyoñe biziñ melu, nge bengon na a yalane ma. Yéhôva a mbe a kôme nju’u wom ôse.” Ute a boya mimbu 23 e Madagascar.

Aval ane bôte ba kañe Yéhôva bevôm ésaé é ne abui, besita ba nyiñe mesi mefe ba bi abui bibotan. Bibotane bivé bana be nga bi?

Heidi ya si Jaman a mbili mimbu 73, a te bo ésaé missionnaire e Côte d’Ivoire ataté mbu 1968. A jô na: “Beta mevak ma te dañe bi ma to na, me yen ane bone bam ya nsisim “be awulu benya mejô été.” Bôte béziñe bia be be bi nga yé’é Mejô me Zambe be nto bekpwa’a mefan, a bemvendé ya mekônda. Abui da loone ma na Mema, nge Mema émvam. Wua ya bemvendé bete, a nda bôte jé ba yene ma ane ébu’a jia ya nda bôte jap. Yéhôva a veya ma mon, mbom, a bendaé belal.”—3 Jn. 4.

Karen ya Canada a mbili mimbu 72, a nga bo mimbu 20 a mvuk Afrique ya Ouest. A jô na: “Ésaé missionnaire é nga ye’ele ma na me nyume mamiene mam, a na me bo ôjibi. Nde fe, me nga saé a bôte ba so abui mesi, nalé a nga tyendé ôsimesane wom. Me nga yeme na, be ne bo mam mevale meval. Ngo’o abime mevak ma wôk amu me bili bemvôé si se! To’o mam bia bo ma tyendé, memvôé mangan ma li’i.”

Margaret ya si Énglis a mbili mimbu 79, a te saé ane missionnaire e Laos. A jô na: “E kañe Yéhôva si fe a te volô ma na me yen avale Yéhôva a dutu bôte ya meyoñe mese, a ba ba bo mam mevale meval ékôane jé été. Jam ete da te yemete mbunane wom. Da ve ma ndi nleme na, Yéhôva a wulu ékôane jé a na, a ye jalé nsôñane wé.”

Teke vaa nge beté, besita ba bo Yéhôva ésaé si fe, ba ve bia mbamba éve’ela. Bia yiane se’e be. (Bm. 11:40) Nde fe tañe jap ja nen. (Bs. 68:11) Ye ô ne ngule ya bo mintyendane miziñe na ô vu besita bete? Nge ô ne ngul, teke bisô, wo ye ‘tyek a yen ane Yéhôva a ne mvaé.’—Bs. 34:8.