1. Nganong ang pamilya ni Adan ug Eva dili na makasulod sa tanaman sa Eden, ug unsa gyoy gusto ni Abel nga mahitabo?

SI Abel nagbantay sa iyang panon sa karnero samtang malinawon kining nanibsib diha sa bakilid. Gikan sa iyang nahimutangan, lagmit mitan-aw siya sa unahan diin may nakita siyang kahayag. Nahibalo siyang kadto mao ang nagdilaab nga espada nga padayong nagtuyok, nga nag-ali sa agianan paingon sa tanaman sa Eden. Didto nagpuyo ang iyang ginikanan kaniadto, apan karon, wala nay makasulod didto, lakip ang ilang mga anak. Handurawa ang huyohoy sa kahaponon nga nabatyagan ni Abel samtang siya mihangad ug namalandong bahin sa iyang Maglalalang. Maulian pa kaha ang nadaot nga relasyon tali sa tawo ug sa Diyos? Mao gyod nay gusto ni Abel nga mahitabo.

2-4. Sa unsang diwa nga si Abel nagasulti kanato karon?

² Si Abel nagasulti kanimo karon. Makadungog ka ba niya? Tingali moingon kang imposible kana. Gani, kining ikaduhang anak ni Adan dugay nang namatay. Ang iyang patayng lawas dugay rang nawala, nahimo nang abog sulod sa duolag 60 ka siglo. Bahin sa mga patay, ang Bibliya nagtudlo kanato: “Sila walay nahibaloan nga bisan unsa.” (Eccl. 9:5, 10) Dugang pa, si Abel walay gibungat bisag usa ka pulong diha sa Bibliya. Busa, sa unsang paagi siya nagasulti kanato?

³ Si apostol Pablo giinspirar sa pagsulti niini bahin kang Abel: “Pinaagi niini siya, bisan pag siya namatay, nagasulti pa gihapon.” (Basaha ang Hebreohanon 11:4.) Pinaagi sa unsa nga si Abel nagasulti? Pinaagi sa pagtuo. Si Abel ang kinaunhang tawo nga nagpakita nianang maayo kaayong hiyas. Ug tungod sa kalig-on sa iyang pagtuo, morag buhi gihapon ang iyang panig-ingnan, ug masundog nato kana karon. Kon mokat-on kita sa iyang pagtuo ug maningkamot sa pagsundog niana, nan sama rag namati kita kang Abel samtang siya nagasulti.

⁴ Apan, unsay atong makat-onan kang Abel ug sa iyang pagtuo nga gamay ra man ang gihisgotan bahin kaniya diha sa Bibliya? Atong tan-awon.

5. Unsay kahulogan sa pamulong ni Jesus nga naglangkit kang Abel sa “pagkatukod sa kalibotan”? (Tan-awa usab ang footnote.)

⁵ Si Abel natawo wala madugay human lalanga ang tawo. Sa ulahi, si Jesus naglangkit kaniya sa “pagkatukod sa kalibotan.” (Basaha ang Lucas 11:50, 51.) Dayag, ang gitumong ni Jesus mao ang kalibotan sa katawhan nga may paglaom nga malukat gikan sa sala. Bisag si Abel ang ikaupat nga tawong naglungtad niadto, mopatim-aw nga siya ang unang nakita sa Diyos nga takos lukaton. * Tataw, si Abel nagdako nga walay masundog nga maayong panig-ingnan.

6. Unsang matanga sa ginikanan ang nabatonan ni Abel?

⁶ Bisag bag-o pang naglungtad ang tawo, sila nailalom na sa alaot nga kahimtang. Ang ginikanan ni Abel, si Adan ug Eva, lagmit maoy larawan sa katahom ug kahimsog. Apan sila nakasala, ug nahibalo sila niana. Hingpit sila kanhi ug mabuhi unta sa walay kataposan. Pero mirebelde sila kang Jehova, busa gipapahawa sila sa Paraiso, ang tanaman sa Eden. Kay ilang giuna ang kaugalingong tinguha kay sa ubang butang, bisan sa panginahanglan sa ilang mga kaliwat, nawala kanila ang kahingpitan ug ang kinabuhing walay kataposan.—Gen. 2:15–3:24.

7, 8. Unsay giingon ni Eva pagkatawo ni Cain, ug unsay lagmit niyang gihunahuna?

⁷ Sa gawas sa tanaman, nagkalisodlisod si Adan ug Eva. Apan, sa dihang natawo ang ilang panganay, ila kining ginganlag Cain,  o “May Napatungha,” ug si Eva miingon: “Nakapatungha ako ug usa ka lalaki sa tabang ni Jehova.” Kini nagpakita nga lagmit naghunahuna siya sa gisaad ni Jehova sa tanaman, nga nagtagna bahin sa babaye nga magpatunghag “binhi,” o kaliwat, kinsa maglaglag sa daotan nga nagpahisalaag kang Adan ug Eva. (Gen. 3:15; 4:1) Nagtuo kaha si Eva nga siya ang babaye sa tagna ug si Cain ang gisaad nga “binhi”?

⁸ Kon mao, nasayop siya. Ug kon kanang ideyaha mao ang ilang gitudlo kang Cain samtang kini nagdako, gitudloan lang hinuon nila siya nga mahimong mapahitas-on. Wala madugay, nanganak na usab si Eva, pero wala kitay mabasa nga nagbungat siyag maayong mga pulong bahin niini. Ila kining ginganlag Abel, nga lagmit nagkahulogag “Hinungaw,” o “Kakawangan.” (Gen. 4:2) Ang ila bang pagpili sa maong ngalan nagpakita nga menos ang ilang gidahom kang Abel kay kang Cain? Tingali, pero dili nato kana matino.

9. Unsay makat-onan sa mga ginikanan karon kang Adan ug Eva?

⁹ Ang mga ginikanan karon daghag makat-onan kang Adan ug Eva. Ang inyo bang sinultian ug binuhatan nagtudlo sa inyong mga anak nga mahimong mapahitas-on, ambisyoso, ug hakog? O nagtudlo kini kanila sa paghigugma kang Jehova ug sa pagpakighigala kaniya? Ikasubo, ang unang ginikanan napakyas sa ilang responsabilidad. Apan, may paglaom ang ilang mga kaliwat.

10, 11. Unsay nahimong trabaho ni Cain ug Abel, ug unsang hiyas ang naugmad ni Abel?

¹⁰ Samtang nagdako si Cain ug Abel, lagmit gibansay sila ni Adan sa pagtrabaho aron matagan-an ang pamilya. Si Cain nahimong mag-uuma, ug si Abel nahimong magbalantayg karnero.

¹¹ Apan, may gihimo si Abel nga mas importante. Sulod sa katuigan, iyang naugmad ang pagtuo—ang maayong hiyas nga gihisgotan ni Pablo sa ulahi. Hunahunaa kini! Walay tawo nga nahimong panig-ingnan ni Abel. Nan, sa unsang paagi naugmad niya ang pagtuo kang Jehova nga Diyos? Tagda kining tulo ka butang nga lagmit nakatabang niya.

12, 13. Sa unsang paagi ang pagpaniid sa kalalangan ni Jehova nakatabang kang Abel sa pagpalig-on sa iyang pagtuo?

¹² Mga linalang ni Jehova. Tinuod, si Jehova nagtunglo sa yuta, mao nga mitungha ang mga sampinit ug kudyapa nga nakapalisod sa pagpananom. Apan, ang yuta nagpatungha gihapog dagayang pagkaon alang sa pamilya ni Abel. Gawas pa, wala tungloha ang mga mananap, lakip ang mga langgam ug isda; o ang mga bukid, lanaw, suba, ug dagat; o ang langit, panganod, adlaw, bulan, ug mga bituon. Bisan asa motan-aw si Abel, makita niya ang pamatuod sa dakong gugma, kaalam, ug pagkamaayo ni Jehova nga Diyos, ang  naglalang sa tanang butang. (Basaha ang Roma 1:20.) Walay duhaduha nga ang pagpamalandong niini nakapalig-on sa pagtuo ni Abel.

¹³ Seguradong naggahin si Abel ug panahon sa pagpamalandong bahin kang Jehova. Handurawa nga nagbantay siya sa iyang mga karnero. Ang trabaho sa magbalantay sagad magsige lag baktas. Giyahan niya ang panon latas sa kabungtoran, kawalogan, ug kasubaan—aron mangitag kinalunhawang sibsibanan, kinamaayohang tubigan, ug labing luwas nga kapahulayan. Sa tanang linalang sa Diyos, ang karnero ang daw walay mahimo kon walay giya ug panalipod sa tawo. Nakita kaha ni Abel nga nagkinahanglan sab siyag giya, proteksiyon, ug pag-atiman gikan sa Usa nga maalamon ug gamhanan kaayo kay sa tawo? Seguradong giampo kana ni Abel mao nga mas milig-on ang iyang pagtuo.

14, 15. Tungod sa mga saad ni Jehova, unsay puwedeng pamalandongon ni Abel?

¹⁴ Mga gipamulong ni Jehova. Lagmit giestoryahan ni Adan ug Eva ang ilang mga anak kon nganong gipapahawa sila sa tanaman sa Eden. Busa, daghang puwedeng pamalandongon si Abel.

¹⁵ Si Jehova miingon nga ang yuta pagatunglohon. Nahibalo gayod si Abel nga ang mga sampinit ug kudyapa mao ang katumanan niana. Gitagna usab ni Jehova nga si Eva mag-antos sa kasakit sa pagmabdos ug pagpanganak. Sa dihang nangatawo ang mga manghod ni Abel, seguradong nakita sab niya ang katumanan nianang tagnaa. Gitagna pod ni Jehova nga si Eva mangandoyg sobrang pagmahal ug atensiyon gikan sa iyang bana, ug nga si Adan magdominar kaniya. Nasaksihan mismo kini ni Abel. Nakita niyang kasaligan gayod ang tanang gipamulong ni Jehova. Busa, si Abel may lig-ong basehanan sa iyang pagtuo sa gisaad sa Diyos nga “binhi,” o kaliwat, nga magtul-id unya sa kasaypanan nga nagsugod sa Eden.—Gen. 3:15-19.

16, 17. Unsay lagmit nakat-onan ni Abel sa mga kerubin ni Jehova?

¹⁶ Mga alagad ni Jehova. Si Abel walay maayong sulondan diha sa iyang pamilya, apan duna pay laing intelihenteng mga linalang  sa yuta niadto. Sa dihang gipapahawa si Adan ug Eva sa tanaman, gitino ni Jehova nga sila ug ang ilang mga anak dili makasulod sa maong Paraiso. Aron bantayan ang entrada, si Jehova nagbutag mga kerubin—mga manulonda nga tag-as kaayog ranggo—uban sa nagdilaab nga espada nga padayong nagtuyok.—Basaha ang Genesis 3:24.

¹⁷ Handurawa ang gibati sa batang si Abel kon makita niya ang maong mga kerubin nga nagsul-ob ug tawhanong lawas. Dayag sa ilang hitsura nga sila gamhanan. Makapahingangha usab ang “espada” nga kanunayng nagdilaab ug nagtuyok. Samtang nagdako si Abel, nakita ba niya nga ang maong mga kerubin gilaay ug mibiya sa ilang puwesto? Wala. Adlaw ug gabii, nagpabilin didto ang maong intelihente ug gamhanang mga linalang sulod sa daghang katuigan. Busa nahibalo si Abel nga si Jehova may matarong ug maunongong mga alagad. Nakita ni Abel sa maong mga kerubin ang pagkamaunongon ug pagkamasinugtanon kang Jehova nga wala niya makita sa iyang pamilya. Sa walay duhaduha, milig-on ang iyang pagtuo tungod sa panig-ingnan sa maong mga manulonda.

18. Unsay mga basehanan sa atong pagtuo karon?

¹⁸ Tungod sa pagpamalandong sa tanang gipadayag ni Jehova bahin sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga linalang, sa iyang gipamulong, ug sa panig-ingnan sa iyang mga alagad, misamot ka lig-on ang pagtuo ni Abel. Ang iyang panig-ingnan nagasulti kanato, dili ba? Labaw na nga madasig niini ang mga batan-on kay gipakita niini nga puwede diay nilang maugmad ang lig-ong pagtuo  kang Jehova, bisag unsa pay himoon sa ilang pamilya. Karon, daghan kitag basehanan aron molig-on ang atong pagtuo—ang katingalahang kalalangan ug ang Bibliya, maingon man ang panig-ingnan sa mga tawong lig-og pagtuo.

19. Paglabay sa panahon, unsang hinungdanong kamatuoran ang nasabtan ni Abel?

¹⁹ Samtang nagkalig-on ang pagtuo ni Abel kang Jehova, gusto niyang ipakita kini sa buhat. Apan, unsa may ikahatag sa usa ka yanong tawo ngadto sa Maglalalang sa uniberso? Dayag nga ang Diyos wala magkinahanglag bisan unsang gasa o tabang gikan sa mga tawo. Paglabay sa panahon, nasabtan ni Abel ang usa ka hinungdanong kamatuoran: Kon ihalad niya kang Jehova ang kinamaayohan niyang nabatonan uban ang hustong motibo, malipay gayod ang iyang mahigugmaong Amahan.

20, 21. Unsay gihalad ni Cain ug Abel kang Jehova, ug unsay Iyang sanong?

²⁰ Si Abel nagkuha ug pipila sa iyang mga karnero aron ihalad. Iyang gipili ang kinamaayohan, ang panganay, ug ang sa tan-aw niya maoy kinamaayohang parte sa maong mga karnero. Sa kasamtangan, gusto sab ni Cain nga mabatonan ang panalangin ug pag-uyon ni Jehova, busa siya nag-andam ug halad gikan sa iyang mga pananom. Apan ang iyang motibo dili sama sa iya ni Abel. Nadayag kana sa dihang naghalad na sila.

²¹ Lagmit migamit silag halaran ug kalayo sa ilang paghalad, nga tingali makita ra sa mga kerubin, ang bugtong hawas ni Jehova sa yuta nianang panahona. Si Jehova misanong! Atong mabasa: “Si Jehova nagtan-aw nga may pag-uyon kang Abel ug sa iyang halad.” (Gen. 4:4) Wala na hisgoti sa Bibliya kon sa unsang paagi gipadayag sa Diyos ang iyang pag-uyon.

22, 23. Nganong giuyonan ni Jehova ang halad ni Abel?

²² Nganong giuyonan sa Diyos si Abel? Tungod ba sa halad niini? Si Abel naghalad ug buhing linalang ug nag-ula sa dugo niini nga nagsimbolo sa kinabuhi. Nahibalo ba si Abel kon unsa ka hinungdanon unya kini nga halad? Daghang siglo human sa adlaw ni Abel, gigamit sa Diyos ang walay-depektong kordero sa paghulagway sa halad sa Iyang kaugalingong hingpit nga Anak, “ang Kordero sa Diyos,” kansang inosenteng dugo pagaulaon. (Juan 1:29; Ex. 12:5-7) Apan, lagmit walay ideya si Abel bahin niana.

²³ Ang segurado mao: Si Abel naghalad sa kinamaayohan niyang nabatonan. Giuyonan ni Jehova dili lang ang halad kondili ang naghalad mismo. Gibuhat kadto ni Abel tungod sa iyang gugma kang Jehova ug sa iyang lig-ong pagtuo Kaniya.

24. (a) Nganong makaingon ta nga walay problema ang halad ni Cain? (b) Sa unsang paagi si Cain nahisama sa daghan karon?

 ²⁴ Lahi sa kaso ni Cain. Si Jehova “wala magtan-aw nga may pag-uyon kang Cain ug sa iyang halad.” (Gen. 4:5) Walay problema ang halad ni Cain, gani sa ulahi gitugot sa Diyos ang paghalad ug mga abot sa yuta. (Lev. 6:14, 15) Apan bahin kang Cain, ang Bibliya nag-ingon nga “daotan ang iyang mga buhat.” (Basaha ang 1 Juan 3:12.) Sama sa daghan karon, lagmit nagtuo si Cain nga igo na ang taphawng debosyon ngadto sa Diyos. Ang kakulang niyag pagtuo ug gugma kang Jehova nadayag sa iyang binuhatan.

25, 26. Unsay gipasidaan ni Jehova kang Cain, apan unsay gibuhat niini?

²⁵ Sa dihang nakita ni Cain nga wala siya uyoni ni Jehova, nangita ba siyag paagi nga masundog si Abel? Wala. Nasuko hinuon siya sa iyang igsoon. Nakita ni Jehova kon unsay naa sa kasingkasing ni Cain. Busa mapailobon niyang gipasidan-an si Cain nga posibleng makahimo siyag seryosong sala, ug giingnan nga puwede siyang ‘mabayaw’ kon magbag-o siya.—Gen. 4:6, 7.

²⁶ Gibalewala ni Cain ang pasidaan sa Diyos. Gihagad niya ang iyang manghod sa pag-adto sa kapatagan. Didto iya kining gihasmagan ug gipatay. (Gen. 4:8) Sa diwa, si Abel nahimong unang biktima sa paglutos tungod sa relihiyon, ang unang martir. Patay na siya, apan ang iyang asoy wala pa matapos.

27. (a) Nganong makaseguro ta nga banhawon si Abel? (b) Sa unsang paagi nato maseguro nga mahimamat nato si Abel sa umaabot?

²⁷ Sa mahulagwayong paagi, ang dugo ni Abel mituaw kang Jehova alang sa panimalos, o hustisya. Ug gitino sa Diyos nga mahatag ang hustisya pinaagi sa pagsilot kang Cain. (Gen. 4:9-12) Labaw sa tanan, ang asoy sa pagtuo ni Abel nagasulti kanato karon. Ang iyang kinabuhi—tingali usa ra ka siglo—mubo lang niadtong panahona, apan iya kining gigamit sa maalamong paagi. Namatay siya nga nahibalong gihigugma ug giuyonan siya sa iyang langitnong Amahan, si Jehova. (Heb. 11:4) Busa makaseguro ta nga anaa siya sa walay-kinutobang panumdoman ni Jehova, nga naghulat sa pagkabanhaw didto sa paraisong yuta. (Juan 5:28, 29) Mahimamat kaha nimo siya didto? Posible kana kon determinado kang maminaw kang Abel samtang siya nagasulti ug mosundog sa iyang talagsaong pagtuo.