Unsay nakapainteres nimo bahin sa sinugdanan ug sa kahulogan sa kinabuhi?

Si Papa Katoliko ug si Mama Protestante. Ang relihiyon dili importante para nila. Pero sa tin-edyer pa ko, interesado ko bahin sa kahulogan sa kinabuhi, ug tigbasa kog mga libro sa Budhismo, Hinduismo, ug Islam. Miampo pa gani ko sa Diyos sa pagpadayag kanako sa kamatuoran.

Sa katuigan sa 1970, dako na kaayog kauswagan ang natad sa molecular biology, ug interesado ko kon may ikabutyag ba kini bahin sa sinugdanan sa kinabuhi. Nainteres kaayo ko sa pag-obra sa buhing mga selula, busa nagtuon kog biotechnology. Kadaghanan sa akong mga propesor miingon nga ang kinabuhi mitungha pinaagig kinaiyanhong proseso, ug mituo ko nila.

Nganong nainteres ka sa Bibliya?

Dihay duha ka Saksi ni Jehova nga nagsangyaw. Bisag sila matinahoron, ako silang gisinghagan ug gisultihan nga dili ko interesado, ug nadunggan kini sa akong asawa. Siya miingon: “Dili man to maayo ang imong gihimo. Dili ba interesado man ka niadto pa bahin sa kahulogan sa kinabuhi?” Husto siya, ug naulaw ko. Busa ako silang giagpas. Sa among panag-estorya, ako silang gisultihan nga gusto kong mahibalo kon ang Bibliya ug siyensiya magkatukma ba.

Unsay ilang tubag?

Ilang gipakita kanako sa Bibliya ang bahin sa Tuboran sa enerhiya nga dayag sa uniberso. Ang teksto nga ilang gibasa nag-ingon: “Iyahat ang inyong mga mata sa itaas ug tan-awa. Kinsay naglalang niining mga butanga? . . . Gumikan sa kadagaya sa dinamikong kusog, kay siya usab mabaskog sa gahom, walay  usa kanila ang nawala.” * Kining mga pulonga nakapainteres kaayo nako. Daw katuohan usab nga ang usa ka intelihenteng Tuboran sa enerhiya mao lang ang makapatunghag hapsayng pagkaorganisar nga uniberso.

Nausab ba ang imong pagtuo sa ebolusyon?

Anam-anam nakong nakita nga ang lainlaing teoriya sa ebolusyon walay lig-ong pamatuod sa siyensiya. Kini maoy mga estorya nga inimbento sa pagpatin-aw kon sa unsang paagi ang katingalahang mga disenyo sa buhing mga butang, sama sa immune system, mitungha lag iya. Sa gitun-an nakog maayo ang immune system, akong nakita nga kini komplikado ug hapsayng nagaobra. Busa sa akong pagpanukiduki, nakaingon ko nga ang kinabuhi gilalang gayod sa usa ka intelihenteng Maglalalang.

Makahatag ka bag pipila ka pananglitan sa disenyo?

Ang immune system dunay daghang makapahinganghang gambalay ug mga mekanismo nga gidisenyo sa pagdepensa kanato batok sa nagkalainlaing organismo nga makahatag ug sakit, sama sa bakterya ug virus. Sa laing bahin, ang mga mekanismo maklasipikar ngadto sa duha ka nagtinabangay nga sistema. Ang una, sulod sa pipila ka oras, mangandam sa pag-atake sa mga mikrobyo. Ang ikaduha, abtan pag pipila ka adlaw una molihok, pero walay trampas ang ilang pagtiro sa mikrobyo. Kining ikaduha nga sistema maayo usab ug memorya, kay kon moatake pag-usab ang mao gihapong mikrobyo paglabay ug katuigan, kini nga mga kaaway rakrakan dayon. Ang immune system abtik kaayo nga wala kay kalibotan nga ikaw diay naimpeksiyon ug nadepensahag maayo. Katingalahan usab ang paagi niini sa pag-ila sa kalainan tali sa substansiya nga dili iya sa lawas ug sa gatosang matang sa selula nga naglangkob sa atong lawas.

Unsay mahitabo dihang ang mikrobyo makasulod sa atong lawas?

Ang mga mikrobyo mosulod sa lawas pinaagi sa atong pagginhawa, pagkaon, agianan sa ihi, o sa samad-samad sa panit. Sa dihang makamatikod ang immune system nga dunay nakasulod nga mga kaaway, palihokon niini ang espesipiko nga pagkadisenyong mga protina sa pagpatunghag sunod-sunod nga mga reaksiyon. Ang matag bahin niini nga mga reaksiyon mopalihok sa sunod nga bahin sa pagpalig-on sa depensa. Ang proseso makapahingangha gayod kaayo!

Sa ato pa, ang imong kahibalo sa siyensiya nakapalig-on sa imong pagtuo sa Diyos?

Aw, oo! Ang katakos ug pagkakomplikado sa atong immune system nagpamatuod nga dunay maalamon ug mahigugmaong Maglalalang. Ang siyensiya nakapalig-on usab sa akong pagtuo sa Bibliya. Pananglitan, ang Proverbio 17:22 nag-ingon nga “ang kasingkasing nga malipayon maayo nga tambal.” Nadiskobrehan sa mga siyentista nga ang hunahuna makaapektar sa atong immune system. Ang tensiyon, pananglitan, makapaluya sa atong resistensiya batok sa sakit.

Nganong ang ubang siyentista dili man motuo ug Diyos?

Lainlain ang ilang rason. Ang uban, parehas nako, midawat lang bisag unsay gitudlo kanila. Tingali sila nagtuo nga ang ebolusyon dunay pamatuod sa siyensiya. Ang uban pod, walay interes kon sa unsang paagi nagsugod ang kinabuhi. Pagkamakaluluoy. Maayo untag mangutana sila.

Nganong nahimo kang Saksi ni Jehova?

Nakadayeg ko sa ilang pagkamaabiabihon ug sa ilang pagtuo sa saad sa Maglalalang bahin sa mas maayong palaaboton. * Ug kana nga pagtuo gibase sa pagpanukiduki ug sa katuohan nga pangatarongan, dili sa mga patuotuo o pamanabana. *