1, 2. (a) Unsang mga hiyas ang makatabang nato sa paglahutay sa mga pagsulay? (b) Unsa ang pagtuo? Iilustrar.

MAKAPALIPAY ang pag-alagad kang Jehova. Apan sama sa kadaghanan, duna kitay mga problema ug tingali ‘nag-antos tungod sa pagkamatarong.’ (1 Ped. 3:14; 5:8, 9; 1 Cor. 10:13) Aron makalahutay niini nga mga pagsulay, nagkinahanglan kitag pagtuo ug kaisog.

² Unsa ang pagtuo? Si apostol Pablo misulat: “Ang pagtuo mao ang masaligan nga pagpaabot sa mga butang nga gilaoman, ang dayag nga pagpasundayag sa mga katinuoran bisan tuod wala makita.” (Heb. 11:1) Sumala sa laing hubad: “Ang pagtuo maoy titulo sa mga butang nga gilaoman. Ang pagtuo mao ang pagkasegurado sa mga butang nga dili nato makita.” (The Simple English Bible) Kon ang titulo sa usa ka propidad nakangalan kanato, segurado kita nga kitay tag-iya niini. Kay may pagtuo kita nga kanunayng tumanon sa Diyos ang iyang mga saad, sama rag nagkupot kitag usa ka bililhong titulo. Kombinsido kita nga atong makita ang katumanan sa mga saad sa Diyos ug segurado kita nga tinuod ang tanang giingon sa Bibliya, lakip ang mga butang nga “dili nato makita.”

3, 4. (a) Unsa ang kaisog? (b) Unsa ang usa ka paagi nga mapalig-on nato ang atong pagtuo ug kaisog?

³ Ang kaisog gihubit ingong “espirituwal, emosyonal, ug moral nga kalig-on sa pagsulti ug paglihok bisan pa sa mga kababagan ug kapeligrohan.” (The New Interpreter’s Dictionary of the Bible) Kon duna kitay kaisog, kita lig-on, way kahadlok, ug andam pa ganing mag-antos.—Mar. 6:49, 50; 2 Tim. 1:7.

⁴ Buot natong makabatog pagtuo ug kaisog. Apan komosta kon nagkinahanglan pa kitag dugang pagtuo ug kaisog? Ang Bibliya naghisgot ug libolibong indibiduwal nga nagpakita niining mga hiyasa. Busa ang usa ka paagi nga mapalig-on ang atong pagtuo ug kaisog mao ang pagkonsiderar sa pipila niini nga mga ehemplo.

5. Aron mahimong maayong lider, unsay gikinahanglan ni Josue?

⁵ Atong balikan ang usa ka hitabo mga 3,500 ka tuig kanhi. Kuwarenta ka tuig na ang milabay sukad giluwas ni Jehova ang minilyong Israelinhon gikan sa pagkaulipon sa Ehipto. Si propeta Moises ang nanguna kanila. Sa edad nga 120, iyang gilantaw ang Yutang Saad gikan sa ibabaw sa Bukid sa Nebo, diin didto usab siya namatay. Ang misunod nga lider mao si Josue, usa ka lalaki nga ‘puno sa espiritu sa kaalam.’ (Deut. 34:1-9) Andam nang sakopon sa mga Israelinhon ang Canaan. Aron mahimong maayong lider, si Josue nagkinahanglag kaalam sa Diyos, pagtuo, kaisog, ug kalig-on.—Deut. 31:22, 23.

6. (a) Sumala sa Josue 23:6, kinahanglan nato ang kaisog sa pagbuhat sa unsa? (b) Unsay atong makat-onan sa Buhat 4:18-20 ug Buhat 5:29?

⁶ Seguradong napalig-on ang mga Israelinhon sa kaalam, kaisog, ug pagtuo nga gipakita ni Josue sulod sa daghang tuig nga pagpakiggubat aron masakop ang Canaan. Sila nagkinahanglag kaisog, dili lang sa pagpakiggubat, kondili sa paghimo usab sa giawhag ni Josue kanila. Sa hapit nang mamatay, siya nanamilit: “Magmaisogon kamo pag-ayo sa pagtuman ug sa pagbuhat sa tanan nga nahisulat sa basahon sa balaod ni Moises pinaagi sa dili gayod pagtipas gikan niini sa tuo o sa wala.” (Jos. 23:6) Kita usab nagkinahanglag kaisog sa pagsunod kang Jehova sa tanang panahon, ilabina dihang pugson kita sa uban sa pagbuhat kon unsay supak sa kabubut-on sa Diyos. (Basaha ang Buhat 4:18-20; 5:29.) Kon kita mag-ampo ug mosalig kang Jehova, tabangan niya kitang mobarog nga maisogon.

7. Aron magmaisogon ug magmalamposon, unsay kinahanglang buhaton ni Josue?

⁷ Aron makabatog kaisog sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos, angay natong tun-an ug ipadapat ang iyang Pulong. Kanay giingon ni Jehova kang Josue pagpuli niya kang Moises ingong lider: ‘Magmaisogon ka ug magmakusganon gayod sa pag-amping sa pagbuhat sumala sa tanang balaod nga gisugo kanimo ni Moises nga akong alagad. Kining basahon sa balaod kinahanglang dili mahilayo sa imong baba, ug sa hinayng tingog kinahanglang magbasa ka niini adlaw ug gabii, aron ikaw mag-amping sa pagbuhat sumala sa tanang nahisulat niini; kay sa ingon magmalamposon ka sa imong dalan ug sa ingon molihok ka nga maalamon.’ (Jos. 1:7, 8) Gisunod kana ni Josue ug siya ‘nagmalamposon.’ Kon buhaton usab nato kana, mas magmaisogon ug magmalamposon kita sa pag-alagad sa Diyos.

8. Unsa ang tinuig nga teksto sa 2013, ug sa unsang paagi kini makatabang kanimo?

⁸ Seguradong napalig-on pag-ayo si Josue pagkadungog sa sunod nga gisulti ni Jehova: “Magmaisogon ug magmakusganon ka. Ayaw kakurat o kalisang, kay si Jehova nga imong Diyos magauban kanimo bisan diin ka moadto.” (Jos. 1:9) Si Jehova nagauban usab kanato karon. Busa dili kita angayng ‘makurat o malisang’ sa bisan unsang pagsulay nga atong maatubang. Ilabinang makapainteres kining mga pulonga: “Magmaisogon ug magmakusganon. . . . Si Jehova nga imong Diyos magauban kanimo.” Kining  mga pulonga sa Josue 1:9 mao ang napiling tinuig nga teksto sa 2013. Kining tekstoha ug ang ubang ehemplo sa pagtuo ug kaisog magpalig-on kanato sa umaabot nga mga bulan.

9. Sa unsang mga paagi si Rahab nagpakitag pagtuo ug kaisog?

⁹ Dihang si Josue nagpadalag duha ka espiya sa Canaan, ang pampam nga si Rahab maoy nagtago kanila ug naghatag ug sayop nga direksiyon sa ilang mga kaaway. Tungod sa pagtuo ug kaisog ni Rahab, siya ug ang iyang panimalay naluwas dihang gilaglag sa Israel ang Jerico. (Heb. 11:30, 31; Sant. 2:25) Siyempre, gitalikdan ni Rahab ang iyang imoral nga kinabuhi aron pahimut-an si Jehova. Ang pipila nga nahimong Kristohanon nagpakita usab ug pagtuo, kaisog, ug moral nga kalig-on sa paghimog kausaban sa ilang kinabuhi aron pahimut-an ang Diyos.

10. Sa unsang kahimtang nga si Ruth mibarog alang sa matuod nga pagsimba, ug unsang mga panalangin ang iyang nadawat?

¹⁰ Human sa panahon ni Josue, ang Moabihanong si Ruth maisogong mibarog alang sa matuod nga pagsimba. Kay Israelinhon man ang namatay niyang bana, lagmit duna siyay kahibalo bahin kang Jehova. Ang iyang ugangang balo nga si Noemi midesisyon nga mobiya sa Moab ug mobalik sa Betlehem sa Israel. Samtang nagbaktas, giawhag ni Noemi si Ruth nga mobalik sa Moab, apan si Ruth miingon: “Ayaw ako paghangyoa nga motalikod kanimo, nga mobiya sa pag-uban kanimo . . . Ang imong katawhan mahimong akong katawhan, ug ang imong Diyos akong Diyos.” (Ruth 1:16) Gituman kana ni Ruth. Sa ulahi, siya naminyo sa paryente ni Noemi nga si Boaz. Sila nakabatog anak nga lalaki, ug si Ruth nahimong katigulangan ni David ug ni Jesus. Oo, panalanginan ni Jehova kadtong magpakitag pagtuo ug kaisog.—Ruth 2:12; 4:17-22; Mat. 1:1-6.

11. Sa unsang paagi nagmaisogon si Jehoiada ug Jehoseba, ug unsay resulta niini?

¹¹ Ang atong kaisog ug pagtuo mapalig-on dihang atong makita nga ang Diyos nagauban niadtong nag-una sa pagbuhat sa iyang kabubut-on ug sa kaayohan sa mga isigkamagtutuo. Usa ka pananglitan niini mao ang Hataas nga Saserdoteng si Jehoiada ug ang iyang asawa nga si Jehoseba. Human mamatay si Haring Ahazias, gipapatay sa iyang inahang si Atalia ang nahibiling mga anak sa hari ug giilog ang trono. Apan gitagoan ni Jehoiada ug Jehoseba ang anak ni Ahazias nga si Jehoas sulod sa unom ka tuig bisag nameligro ang ilang kinabuhi. Sa ikapitong tuig, giproklamar ni Jehoiada si Jehoas ingong hari ug gipapatay si Atalia. (2 Hari 11:1-16) Sa ulahi, gisuportahan ni Jehoiada si Haring Jehoas sa pag-ayo sa templo. Pagkamatay ni Jehoiada sa edad nga 130, siya gilubong uban sa mga hari “kay siya nagbuhat ug maayo sa Israel ug sa matuod nga Diyos ug sa Iyang balay.” (2 Cron. 24:15, 16) Tungod sa kaisog ni Jehoiada ug Jehoseba, napanalipdan ang harianong banay diin maggikan ang Mesiyas.

12. Sa unsang paagi nagmaisogon si Ebed-melek?

¹² Si Ebed-melek, nga usa ka eunuko sa balay ni Haring Zedekias, nagpameligro sa iyang kinabuhi alang kang Jeremias. Gitugyan sa hari si Jeremias ngadto sa mga prinsipe sa Juda, kinsa sayop nga nag-akusar kang Jeremias ug sedisyon ug nagtambog kaniya sa atabay nga punog lapok aron mamatay. (Jer. 38:4-6) Bisag peligroso kay daghan ang nagdumot kang Jeremias, gihangyo ni Ebed-melek si Zedekias nga tabangan ang propeta. Misugot si Zedekias ug giingnan si Ebed-melek nga mag-uban ug 30 ka tawo sa pagluwas kang Jeremias. Pinaagi sa propeta, gipasaligan sa Diyos si Ebed-melek nga dili siya mamatay dihang atakehon sa Babilonya ang Jerusalem. (Jer. 39:15-18) Gantihan gayod sa Diyos kadtong magpakitag kaisog.

13. Sa unsang paagi maisogong mibarog ang tulo ka Hebreohanon, ug unsay atong makat-onan niini?

 ¹³ Sa ikapitong siglo B.C.E., tulo ka Hebreohanong alagad ang gigantihan ni Jehova tungod sa ilang pagtuo ug kaisog. Gitigom ni Haring Nabucodonosor ang kadagkoan sa Babilonya ug gisugo sila sa pagyukbo sa dakong larawan nga bulawan. Si bisan kinsa nga dili moyukbo itambog sa nagkalayong hudno. Ang tulo ka Hebreohanon matinahorong miingon sa hari: “Ang Diyos nga among ginaalagaran makaluwas kanamo. Gikan sa hudno nga nagdilaab sa kalayo ug gikan sa imong kamot, Oh hari, siya magluwas kanamo. Apan kon dili, angay mong mahibaloan, Oh hari, nga ang imong mga diyos dili mao ang among ginaalagaran, ug ang larawang bulawan nga imong gipatindog dili namo pagasimbahon.” (Dan. 3:16-18) Gihubit sa Daniel 3:19-30 ang kulbahinam nga pagluwas ni Jehova sa tulo ka Hebreohanon. Bisan tuod dili tingali kita hulgaon nga itambog sa nagkalayong hudno, usahay masulayan ang atong integridad. Apan makaseguro kita nga panalanginan sa Diyos ang atong pagtuo ug kaisog.

14. Sumala sa Daniel kapitulo 6, sa unsang paagi si Daniel nagpakitag kaisog, ug unsay resulta?

¹⁴ Si Daniel nagpakita usab ug pagtuo ug kaisog. Nakombinsir sa mga kaaway ni Daniel si Haring Dario sa pagpagula ug balaod nga ‘si bisan kinsa nga mangaliya ngadto kang bisan kinsang diyos o tawo sulod sa katloan ka adlaw gawas lamang sa hari, itambog sa gahong sa mga leyon.’ Pagkahibalo ni Daniel nga gipirmahan sa hari ang dokumento, siya “misulod sa iyang balay, ug, ang mga bentana sa iyang lawak-sa-atop giablihan niya paingon sa Jerusalem, sa makatulo sa usa ka adlaw siya miluhod ug nag-ampo ug naghatag ug pagdayeg sa atubangan sa iyang Diyos, ingon sa iyang ginahimo una pa niana.” (Dan. 6:6-10) Si Daniel gitambog sa gahong sa mga leyon, apan siya giluwas ni Jehova.—Dan. 6:16-23.

15. (a) Unsang ehemplo sa pagtuo ug kaisog ang gipakita ni Aquila ug Priscila? (b) Unsay kahulogan sa mga pulong ni Jesus sa Juan 13:34, ug sa unsang paagi gipakita sa daghang Kristohanon ang maong gugma?

¹⁵ Gihisgotan usab sa Bibliya nga si Aquila ug Priscila nagpameligro sa ilang kinabuhi alang kang Pablo. (Buh. 18:2; Roma 16:3, 4) Sila nagpakitag kaisog ug nagtuman sa sugo ni Jesus: “Ako magahatag kaninyog bag-ong sugo, nga kamo maghigugmaay sa usag usa; ingon sa akong paghigugma kaninyo, nga kamo usab maghigugmaay sa usag usa.” (Juan 13:34) Ang Moisesnong Balaod nagsugo nga higugmaon sa usa ang iyang silingan sama sa iyang kaugalingon. (Lev. 19:18) Busa nganong gitawag man nga ‘bag-o’ ang sugo ni Jesus? Kay ang atong pagpakitag gugma naglakip sa pagkaandam natong mamatay  alang sa uban, sama sa gihimo ni Jesus. Daghang Kristohanon ang maisogong nagpakita sa ilang gugma pinaagi sa pagpameligro sa ilang kinabuhi aron panalipdan ang mga isigkamagtutuo gikan sa pagdagmal o kamatayon.—Basaha ang 1 Juan 3:16.

16, 17. Sa unsang paagi nasulayan ang pagtuo sa unang mga Kristohanon? Sa unsang paagi ang modernong mga Kristohanon nakasinatig susamang pagsulay?

¹⁶ Sama ni Jesus, ang unang mga Kristohanon nagpakitag kaisog pinaagi sa pagsimba lamang kang Jehova. (Mat. 4:8-10) Sila midumili sa pagsunog ug insenso agig pasidungog sa emperador sa Roma. (Tan-awa ang hulagway sa panid 10.) Si Daniel P. Mannix misulat: “Diyutay ra kaayo sa mga Kristohanon ang mikompromiso, bisag naa na kanunay sa arena ang halaran nga may kalayo aron dali nilang magamit. Ang buhaton lang sa binilanggo mao ang pagsabwag ug gamayng insenso sa halaran, dayon hatagan siyag Sertipiko sa Paghalad, ug buhian na. Ipatin-aw usab kaniya nga wala ra man siya magsimba sa emperador; pagpakita lang kana sa iyang pag-uyon sa pagkadiyos sa emperador ingong ulo sa estado sa Roma. Bisan pa niana, halos walay Kristohanong midawat sa maong tanyag aron lang buhian.”—Those About to Die.

¹⁷ Ang modernong mga Kristohanon nga gibilanggo sa kampo konsentrasyon sa Nazi balikbalik nga gitanyagan ug kagawasan pinaagi sa pagpirma sa dokumentong nag-ingon nga dili na sila mosimba kang Jehova. Bisan pa niana, pipila lang ang mipirma. Panahon usab sa genocide sa Rwanda, ang mga Saksing Hutu ug Tutsi nanalipod sa usag usa. Ang mga pagsulay nga sama niini nagkinahanglag pagtuo ug kaisog.

18, 19. Unsang mga ehemplo sa pagtuo ug kaisog diha sa Bibliya ang makatabang kanato sa pagsangyaw?

¹⁸ Pribilehiyo nato karon ang pagpakigbahin sa kinadak-ang buluhaton nga gihatag sa Diyos sa iyang mga alagad sa yuta—ang pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian ug paghimog tinun-an. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Mapasalamaton gayod kita sa hingpit nga panig-ingnan ni Jesus! Siya “mipanaw gikan sa siyudad ug siyudad ug gikan sa balangay ug balangay, nga nagwali ug nagpahayag sa maayong balita sa gingharian sa Diyos.” (Luc. 8:1) Sama kaniya, nagkinahanglan kitag pagtuo ug kaisog sa pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian. Sa tabang sa Diyos, kita makapakitag kaisog sama kang Noe, nga “usa ka magwawali sa pagkamatarong” diha sa “kalibotan sa dili-diyosnong katawhan” nga hapit nang malaglag sa lunop.—2 Ped. 2:4, 5.

¹⁹ Ang pag-ampo makatabang kanato sa pagsangyaw. Dihang ang pipila ka sumusunod ni Kristo gilutos ug nag-ampo alang sa kaisog sa ‘pagsulti sa pulong sa Diyos,’ ang ilang hangyo gitubag. (Basaha ang Buhat 4:29-31.) Kon nahadlok kang mosangyaw sa balay ug balay, si Jehova motubag sa imong mga pag-ampo alang sa dugang pagtuo ug kaisog.—Basaha ang Salmo 66:19, 20. *

20. Unsang pagpaluyo ang atong nabatonan ingong mga alagad ni Jehova?

²⁰ Dili sayon ang pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos samtang nag-atubang ug mga pagsulay niining daotang kalibotan. Apan wala kita mag-inusara. Ang Diyos nagauban kanato, ug mao man usab ang iyang Anak, ang Ulo sa kongregasyon. Duna usab kitay kapin sa 7,000,000 ka isigka-Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan. Duyog nila, magpadayon kita sa pagpakitag pagtuo ug sa pagsangyaw sa maayong balita samtang atong hinumdoman ang tinuig nga teksto sa 2013: Magmaisogon ug magmakusganon. Si Jehova nga imong Diyos magauban kanimo.—Jos. 1:9.