John: a Me mwen semei me inei ra apwüngüei, ra akkomw mochen sileöchü met popun üa föri mettoch mi ngaü, met a fis ngeniei lon ena atun. Ina chök pwal ussun met üa föri ngeni nei kewe nengngin. Nge pwülüwei Alison, mi sokkolo nonnomun an famili, pun inan me seman kewe ra soropwachech. Ussun ra mwittir apwüngü nöür nge rese loom eisöch are kuttaöchü ewe popun nöür kewe ra föri mi mwääl. Fän ekkoch üa meefi pwe ussun itä pwülüwei we a kirikiringaü ngeni nöüm kewe pun a chök äppirü napanapan än inan me seman kewe kapwüng ngeni.

Carol: Lupwen üa ier nimu, semei we a pöütikemilo me pwii kewe ülümön, ese chüen tümünükem. Inei we a fokkun angang weires pwe epwe atufichikem nge ngang üa wisen tümünü pwii kewe kükkün. Le kükküni a mmen weires ai upwe pwapwaiti urumot me kukkunou ussun ekkoch semirit pun üa eäni eü wis ussun wisen emön sam are in. Tori iei üa wattetä, üa chök eöreni upwe föri ekkewe angang me usap fiti ekkewe urumot. Iwe, lupwen üa apwüngü nei kewe üa fokkun lolileniesini met popun ra föri mi mwääl. Nge pwülüwei we Mark mi sokkolo, pun ese kon watte an lolileniesini nöüm kewe. Seni le mönükolun Mark tori an wattetä, seman we a tongei me emiritiöchü i, a pwal fokkun tümünü inan we. Ina popun, lupwen a wor osukosuk ren noum kewe, Mark a mwittir angang woon. A nengeniöchü met a fis me pwäkini ewe osukosuk, iwe kinamweelo.

PWORAUSEN John me Carol ra pwäratä pwe nonnomun om määritä lon ewe famili epwe kküü napanapen om emiriti me apwüngü nöüm kewe. Ika ewe mwän me ewe fefin ra sokkolo nonnomun ar famili lupwen ra määritä, neman epwe pwal sokkofesen napanapen ar emiriti ekkewe semirit. Fän ekkoch, ar sokkofesen epwe efisatä osukosuk lon ar pwüpwülü.

A tongeni lapolo osukosuk ika ekkewe sam me in ra meefi pekkus. Ekkewe sam me in ra kerän nöünöü repwe kerän silei pwe emiritiin semirit ina eü angang mi apekkus me watte ewe fansoun tümün. Joan me pwülüwan we Darren ra nöünöü me tümünü määritään rüüemön nöür nengngin, a erä: “Üa tongei nei kewe nengngin, nge fän chommong rese mochen onnut lon ewe atun üa ereniir ar repwe annut. Ra nennelo lon ekkewe atun itä ürürün repwele onnut. Lupwen üa fos ngeniir, ra chök atai ai fos. Rese silei ar repwe enniwili nöür süs, üf, me pisekin urumot, pwal mwo lusun aner möngö lon pwisin leenier.”

Pwülüwan Jack we a üri eü semwen, a sokkongaü an ekiek mwirin an nöünatiu arüüemönün nöün we. Jack a apasa: “Fän chommong üa liwiniti leimw, üa fen fokkun pekkus nge mwirin üa pwal tümünü nei we upufö esopw pwin. Ei mettoch a aweiresiei ai upwe emiriti me fönöü nei we watte nengngin iteitan. A fen lolowo pokiten äm aua awora watte fansoun ngeni ewe mönükol.”

Lupwen ekkewe sam me in mi pekkus ra tipefesen woon emiritiin nöür kewe, ewe itä kükkün osukosuk lefiler epwe tongeni wattelo. Ika rese angang woon ar osukosuk epwe atipefeseniir, iwe ewe semirit epwe tongeni esilla me äeä ar tipefesen ika iö lein seman me inan a tipemecheres le mut ngeni mochenin letipan. Ikkefa ekkewe kapasen emmwen seni Paipel epwe älisi ewe sam me in ar repwe tümünü ar ririin pwüpwülü me pwal lipwäköch le emiriti nöür kewe?

 Awora Fansoun Fän Iten Pwülüwom

Seni le poputään me mwen ewe pean pwüpwülü repwe nöünöü tori nöür kewe ra fen imulo seniir, itä ewe ririin pwüpwülü epwe chök chüen pöchökkül. Iei met ewe Paipel a apasa ussun ewe ririin pwüpwülü: “Mine Kot a rifengeni esap wor eman aramas epwe mwütifeseni.” (Mattu 19:6) Nge ena wokisin a pwal äiti ngenikich pwe Jiowa a fen akkota pwe mwirin fite fansoun emön semirit epwe “likitala saman me inan.” (Mattu 19:5) Enlet, tümünün ekkewe nau ina chök eü kinikinin ewe pwüpwülü nge esap ina populapen. Ewer, mi lamot pwe ekkewe sam me in repwe awora watte fansoun le emiriti nöür kewe, nge repwe chechchemeni pwe ewe ririin pwüpwülü mi pöchökkül, ina kiien sopwöchün ewe angangen emirit.

Ifa ussun ekkewe rüüemön repwe apöchökküla ar ririin pwüpwülü lon fansoun ra ämääraatä nöür kewe semirit? Ika mi tufich, awora eü fansoun fän itemi me rüüemön chök, nöümi resap pwal nom. Ina ewe fansoun oua tongeni pworausfengen ussun ekkewe mettoch mi weneiti ewe famili me pwapwafengen. Nge pwüngün pwe ese kon mecheres oupwe awora fansoun fän itemi chök. Alison, ewe in a mak pworausan asan, a sopwelo le apasa: “Lupwen aua ekieki pwe a wor äm fansoun me pwülüwei, iwe nei we kükkün a kökkö pwe aupwe föri mettoch fän itan are nei we nengngin onuu ierin a osukosuk pwe ese küna an we minen chünga.”

Joan me Darren, ewe mi pwal mak pworauser asan, ra awora fansoun fän iter me rüüemön lupwen ra isetiu eü allük ren kulokun onnut fän iten nöür kewe nengngin. Joan a apasa, “Mei wor eü chök kulokun nöüm kewe nengngin repwe onnut. Ina a atufichikem le asösö me akkasos me pwülüwei.”

Ika a fen wor och kokkot ren kulokun onnut fän iten ekkewe semirit, ewe pean pwüpwülü repwe tongeni akkasosfengen me epwe pwal älisi nöür pwe ‘resap ekiekin tipetekia seni mine a fichitir.’ (Rom 12:3) Iwe, ekkewe nau mi fen käeö le süföliti ekkewe allükün fansoun onnut repwe mirititi pwe inaamwo ika iir mi aüchea lon ewe famili, nge repwe fiti kokkotun ewe famili, esap chök apwönüetä pwisin ar mochen.

SOTUNI EI: Affata kulokun onnut me apwönüetä ena kokkot iteitan. Ika nöüm we esaamwo mochen onnut a tipin föri och mettoch pwe epwe chüen nelo, awewe chök ren an epwe ka, neman ka tongeni mut ngeni, nge fän eü chök. Kosap mut ngeni noum an epwe onuutamang ren an kefisitä chök met epwe tingor. Ika a tingormaü an epwe nelo pwal 5 minich me ka mut ngeni, iwe kopwe ppi pwe epwe fokkun 5 minich chök esap lu seni. “Kopwe chök apasa, Ewer, ewer, ika Apw, apw.”​—Mattu 5:37.

Oupwe Chök Tipeeüfengen Mwen Mesen Nöümi Kana

“Nei kopwe aüselinga än semom kewe kapasen öüröür, nge kosap aleasolap ngeni mine inom a aiti ngonuk.” (Än Salomon Fos 1:8) Ei wokisin a aweweei pwe ewe sam me in a wor ar pwüng le nemenem woon nöür kewe. Iwe nge, inaamwo ika nonnomun ar famili le kükkünür mi löllö chök, nge epwe chüen wor tipefesen woon emiritiin nöür kewe me ifa ussun repwe angang woon eü me eü osukosuk a piitä lon famili. Ifa ussun ekkewe sam me in repwe tongeni pwäkini ei sokkun tipefesen?

John a era, “Üa meefi pwe a mmen lamot äm ausap änini mwen mesen nöüm kewe, nge a weires äm aupwe apwönüetä ei mettoch. Semirit ra fokkun sileöchü. Inaamwo ika äm ause änini, nge nöüm we nengngin a esilla ren  an nennengeni äm napanap me föfför pwe äm aua tipefesen.”

Ifa ussun John me Alison ra pwäkini ei osukosuk? Alison a apasa: “Ika use tipeeü ngeni napanapen an pwülüwei apwüngü nöüm we nengngin, üa witiwit tori nei we ese chüen rongorong äm fosfengen me mwen upwe apasawu ai memmeef. Pun use mochen nei we epwe äeä äm tipefesen pwe epwe apwönüetä letipan. Ika a silei pwe äm aua tipefesen, üa ereni pwe meinisin chon ewe famili repwe älleasochisi än Jiowa kokkotun nemenem. Ina popun pwal mwo ngang upwe älleasochisi seman, möküren ewe famili, nge pwal i epwe pwal älleasochisikem pun a nom fän nemeniem.” (1 Korint 11:3; Efisus 6:1-3) John a apasa: “Ika äm meinisin äm aua nonnom, üa wisen apwüngü nei kewe nengngin. Nge ika Alison a fen sileöchü met a fis, iwe üa mut ngeni an epwe wisen apwüngüür. Ika a wor och use tipeeü ngeni, upwap ereni mwirin.”

Ifa ussun oupwe tümünü pwe ämi tipefesen ussun emiritiin semirit esap efisatä chou lefilemi pwe nöümi kewe rete küna me resap chüen kon süfölitikemi?

SOTUNI EI: Akkota eü fansoun oupwe pworausfengen ussun emiritiin nöümi kewe me ekkewe mettoch oua tipefesen woon. Oupwe achocho le weweiti ekiekin pwülüwemi me mirititi pwe i a pwal tongei nöümi we.

Angangen Emiritiin Semirit epwe Aririfengenikemi

Angangen emiritiin semirit a kon weires. Fän ekkoch, ena angang a onusalo ach fansoun. Nge ekiselo chök, nöümi kewe repwe imulo senikemi, iwe, oupwe chök rüüemön. Iwe, met meefiemi ussun ämi angangen emiritin nöümi kewe? Epwe apöchökküla ririin ämi pwüpwülü are apwangapwangaalo? Pölüwen ena kapas eis epwe longolong woon ükükün ämi apwönüetä ewe kapasen emmwen lon Än Salomon Afalafal 4:9, 10: “Ruoman ra feiöch seni eman chök, pun ar angangfengen a fisiöch. Pun lupwen eman a turula, chienan epwe apwätäi.”

Lupwen ekkewe sam me in ra älillisfengen, ar angang epwe sopwöch. Iei meefien Carol: “Üa fen silei pwe pwülüwei we mi fokkun mürinnö, nge lon äm älillisfengen le ämääraatä nöüm kewe a pwälo pwal och napanapöchün. Lupwen üa küna an pwülüwei we tümünüöchü me tongei nöüm kewe nengngin, a fen wattelo ai tongei me süföliti i.” Iei meefien John ngeni pwülüwan we Alison: “Pwülüwei we a fen wiliti emön inelap mi tongei nöün, ina met a alapalo ai tongei me menniniiti pwülüwei.”

Ika oua awora fansoun fän itemi me rüüemön me älillisfengen le emiriti nöümi kewe, iwe ririin ämi pwüpwülü epwe pöchökkülelo. Nöümi kewe repwe äppirükemi.

[Footnote]

PWISIN EISINUK . . .

▪ Üa awora fansoun fän iten pwülüwei we atun nöüm kewe rese nom rem?

▪ Ifa ussun üa älisatä än pwülüwei we apwüngü nöüm kewe?