Mɛn ꞊vadhɛ, ˗a ˗de ˗ʒian mɛn ˈbha ˗nu ˈwo˗ pö wo ˗de ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo kletiɛn ˈka ˗wa ˗pö ꞊dhɛ Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗gban sɛɛˈˈ ˗bha kë do ˗sü waa ˈkosüsü ˗bha bhë, ˗an ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˗ya ʒiö. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗zlanwo ˈbha ˗nu ˗wa wo ˗bha mɛn ꞊klaŋ kë ˗wo ˗nu ˈwo ˗gban ˈwɔn ˗së ɛɛnˈˈ ˈwɔn yaa ˗an ˗bha, ˗an bho ˈˈgblʋʋ. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ kwa ˗bhawɔn ˗yö ꞊tun Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈwɔn ˗së waa ˈwɔn yaa ˗an ˗bha, ˗an ˗bha ˗ee? ꞊Ii, kwa ˗bhawɔn ˗yö ˗an ˗bha. ˈYö ˈpë ˗kë kwa ˗bhawɔn ˈdhö ˗an ˗bha, ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö, ˗dho ˗a ˈgü ˈˈpʋ.

 ˗Zlan ˗yö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗da kö ˗wo ꞊ɲɔɔn wo ˗Damɛn ˗bha kö ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü ˗an ˈka. Biblö ˗ya ˗pö: «Mɛnbhɩɩdhe ˈö ˈˈta ˈsü ˗ni ˈgü, ˗a dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö ʒiaan bho ö ˗de ˈka.» (Jérémie 10:23) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗dhɛ Zoova a ˗Zlan ˈö kwa ˗da, ˗yö ˗potaadhe ˗nu kwa ˗dhɛ kö ˈkwa ˗da ˈwɔn ˈbhaa ˗nu ˗ʒian ˗ta, ˈyii˗ pö ꞊dhɛ kwa ꞊nën kwa dua ˈdhö ˗mü kö pë ˈö ˗së ɛɛnˈˈ ˈö ˈya˗, ˈkwa˗ pö. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kwa ˗zoyö ö ˗dhɛ.—Proverbes 3:5.

 ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo dho ˈˈdhiʋ̈sü kwa ˈka ˗wo Biblö ˈgü. ˈPë ˗kë ˈö ˈtɔŋ˗ ˗nu bhë ˈwo ˗së, ˗kwaa ˗gɛn ꞊plɛ ˗ga.

•   ˗Zlan ˈnën kwa ˗da. (Psaume 100:3) ˗Dhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗Zlan ˈnën kwa ˗da bhë, pë ˈö ˗dho ˗a kë kö ˈkwa kë kwa ˈflëëgü, kö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗yö dhi, ˈgo mü ˈzü kö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈdhiʋ̈ ˈya ˈdho ˈˈtɛɛ bhë, ˗ya ˗dɔ ˈkpakpadhö. ˈKwa˗ ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈto, ˈwɔn yaa ˈö ˗dho kwa ˈˈdhiʋ̈ ꞊slɔɔ, ˗ya ˗dɔ. (Gadhatö 6:7) ꞊Ya ˈgo mü ˈzü kwa ˗bha ˈwɔn ˗së ˈnën Zoova ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈. Yö ꞊nën˗ ˗wɔn ˈgü ˈö Biblö ˗ya pö ꞊dhɛ ˗Zlan ˗yö «ü ꞊klaŋkë kö ˈü˗ ꞊trɔɔn ˗së yö. [˗Yö] ˈnën ʒiaan ˈö ü dua ˈdhö ˗mü kö ˈü˗ ˈsü, ˈa˗ ˗zɔn ü ˗dhɛ» bhë!—Isaïe 48:17.

•   Kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈˈkpënŋ˗ ˗kë kwa ˗gɔ. Mɛn ꞊vadhɛ ˗bhaa ˈgü, ˗wa ˈto pë ˈö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈgü ˗a ˈˈpiʋ̈, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈwo pë ˈö ˗së ɛɛnˈˈ ˈö ˈya˗ ˗a dɔ. ˈˈKɛɛ Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ «mɛn zuʋ̈ga ˗yö ˈˈkpënŋ˗ ˗kë mɛn ˗gɔ ˈgbɛ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗ta.» (Jérémie 17:9) ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈkwii kwa ꞊kwaa ꞊kpɔɔdhɛ ˈö ˗Zlan ˗gɔ ˗a ˗zü kö ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü kwa ˈka, kwa zuʋ̈ga ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˗kë ˈö kwa ˈwɔn ˈbhaa ˗nu ˈö ˈwo dho kwa zuʋ̈ˈˈ ˈto ꞊taama, ˗an ˗kë.—Proverbes 28:26; Ecclésiaste 10:2.

 ˗Abin. Gagade ˈö ˗gban ˗Zlan waa ˗kɔ ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa ˗tosɛta kë ˗a ˈka ˗an ˗bha, ˗wo Biblö ˈgü. (1 Kodhɛngtö 6:9-11; Gadhatö 5:19-23) ˗Ya ˈˈpiʋ̈ kö mɛn ˗nu ˗wo gagade ˗nu ˈwo bhë, ˗an dɔ. (1 Timote 2:3, 4) ˗A ˗wɔn ˈgü kletiɛn ˗nu dua ˗mü kö pë ˈö ˗Zlan ˗Wo ˈö˗ pö, ˗wa ˗zɔn mɛn ˗nu ˗dhɛ.—Titö 1:7-9.

 Mɛn ꞊vadhɛ ˈö ˈwaa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈˈtakɔ ˗së ˗bha ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü, ˗zlanwogɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˈö ˈwo «dho˗ ˗nu draan˗ ˗a ˗nu dhɔɔbhaawɔn ˗nu ꞊në˗ ˗bha [ɛɛnˈˈ ˈpë ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗wa man ˈnën˗ ˈka] bha ꞊në˗ mɔɔ˗.» (2 Timote 4:3) ˈˈKɛɛ ˗Zlan ˗Wo ˗yö kwa ˗kpɔɔ ˈö˗ pö: «ˈˈDhaŋga ˗yö mɛn ˗nu ˈwo˗ pö ꞊dhɛ pë ˗së ˗yö pë yaa ˈka, ˈö pë yaa ˗yö pë ˗së ˈka [...] ˗an ˗bha.» (Isaïe 5:20) ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ ˗Zlan ˗dho ˈwɔn bho ˗zlanwogɔdhiʋ̈mɛn ˗nu ˈö ˈwaa pë ꞊dede ˈö ˗Zlan ˈö˗ pö ˈö ˗gban ˈwɔn ˗së waa ˈwɔn yaa ˗an ˗bha ˗an ˗zɔn mɛn ˗nu ˗dhɛ bhë, ˗an ˈgü.

 ˗Abin! Mɛn ˗nu ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗wo kë ˗Zlan ˗dhɛ ˗së, ˗wo ˗to Yesu Klito ˗bha ˈwɔnzuan waa˗ ˗bha mɛn ꞊klaŋkë ˗wo ˗nu ˈˈpiʋ̈. Yesu ˗ya ˗pö ˗a ˗bha gwëëˈˈ ˗nu dua ˈyaa ˗mü kö ˗wo za dɔ mɛn ˗nu ˗bha. ˗An dua ˗mü ˗ʒian kö ˗wo ˗dhɔkë mɛn ꞊gban ˈka, kö ˗wo ˗an ꞊bhlëë ˗ya.—Matiö 5:43, 44; 7:1.

 Yesu ˗ya ˗pö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wo ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈˈtakɔ ˗së ˗bha ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü wo ˗dea ˗tosɛta ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗an dua ˗mü kö ˗wa ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈwo ˗kwaa ˗a ˗zü ˈö ˈwo ʒiö ˈˈta ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˈˈpiʋ̈. (Matiö 10:14) Yesu ˈyii˗ pö toŋtoŋdhö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo ˈˈgbɩɩdhɛ wɔ mɛn ˈbha ˗ta kö ˗yö ˈˈta ˈsü ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˗ta, ˗abin!—Zan 17:14, 16; 18:36.

 Mɛn ˗nu ˈö ˈwo wo ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˈwo ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈˈtakɔ ˗së ˗bha ˗an ˗ya ꞊bhlëë ˈgü wo ˗bha ˗tosɛta ˈgü, ˗yö ˈwɔn ˗së ˗kë ˗an ˗dhɛ ꞊dɛɛ, ˈyö ˗yö ˗dho ˈwɔn ˗së kë ˗an ˗dhɛ ˈpö ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü. (Psaume 19:8, 11) ˈWɔn ˗së ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, ˗an ˈbhaa ˗nu ˈnën ˈwo ˗tɔ:

•   ˗An ˗bha zuʋ̈niidadhe ˗yö ˗dadhiʋ̈.—Proverbes 29:6.

•   ˗Wo ˗ɲɔɔn ˗Zlan ˗bha.—Proverbes 3:32.

•   ˗Wa kë ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, Zlan ˗yö ˗an ˗takun.—Proverbes 11:8.

•   ˗Wo ˗dho ˗tosɛta kë ˗toëpö ˈka ˈˈsɛ ˗ta.—Psaume 37:29.