1. Mɛlɛkɛ dɔ be mun lo fɔra? A ka kumaw ka ɲi ka nɔɔ juman lo to an kan?

 NI MƐLƐKƐ dɔ be kumana n’i ye, yala i bena a lamɛn wa? Ayiwa bi, mɛlɛkɛ dɔ be kuma dɔ lasera “mɔgɔw bɛɛ ma, jamanaw kɔnɔ siyaw bɛɛ ma.” A be mun lo fɔra do? A ko: “Aw ye siran Ala ɲa, aw y’a boɲa . . . Ale min ye sankolo ni dugukolo dan, . . . aw k’ale bato.” (Yir. 14:6, 7). Jehova kelenpe lo ye tiɲɛn Ala ye ani bɛɛ ka ɲi k’ale lo bato. A ye nɛɛmaba kɛ an ye walisa an ka se k’a bato a batosoba kɔnɔ. An ka ɲi k’a waleɲuman lɔn yɛrɛ le o kosɔn!

2. Jehova batosoba ye mun lo ye? (koorilen nin fana lajɛ: “ Jehova batosoba tɛ min ye”).

² An bena kuma Jehova batosoba min koo la, o ye mun lo ye tigitigi ani an be se ka ɲɛfɔliw sɔrɔ min a koo la? O batosoba tɛ boon yɛrɛ yɛrɛ ye. Jehova ka labɛn lo, a ye min kɛ walisa an ka se k’ale bato cogo bɛnnin na Yezu ka kunmabɔsara barika la. Ciden Pol ye o labɛn ɲɛfɔ an ye bɛrɛbɛrɛ a ka bataki kɔnɔ, a ye min ci saan kɛmɛkulu fɔlɔ la Eburu kerecɛnw ma minw tun be Zude mara la. b

3-4. Pol tun be jɔɔrɔla mun lo la Eburu kerecɛnw koo la Zude mara la? A ye u dɛmɛ cogo di?

³ Mun na Pol ye lɛtɛrɛ ci Eburu kerecɛnw ma Zude? A be komi a y’o kɛ kuun jɔnjɔn fila lo kosɔn. A fɔlɔ, walisa k’u jija. U fanba tun lamɔna Yahutu diinan na. N’a  sɔrɔ o diinan kuntigiw tun be to k’u lɔgɔbɔ sabu u kɛra kerecɛnw ye. Mun na do? Sabu kerecɛnw tun tɛ ni Alabatoso ye batoli kama, u tun tɛ ni sarakabɔlan ye ani u tun tɛ ni sarakalasebagaw fana ye. O koo tun be se ka Krista ka kalandenw fari faga ani k’u ka limaniya barika dɔgɔya (Eburuw 2:1; 3:12, 14). N’a sɔrɔ a tun be u dɔw kɔnɔ yɛrɛ ka kɔsegi Yahutu diinan na.

⁴ A filanan, Pol y’a fɔ o Eburu kerecɛnw ye ko u ka ɲi ka jijaliw kɛ walisa ka kalan kuraw faamu wala kalan wɛrɛ minw faamu man nɔgɔ. O kalanw be jati “dumuni gwiliman” ye ani u be sɔrɔ Ala ka Kuma kɔnɔ (Eburuw 5:11-14). A gwɛnin lo ko o kerecɛn dɔw bele tun be tugura Musa ka sariya lo kɔ. Nka Pol y’a ɲɛfɔ ko saraka minw tun be kɛ Musa ka sariya kɔrɔ, u tun tɛ se k’a to mɔgɔ ka jurumu be yafa pewu pewu! O lo kama Musa ka sariya tun tɛ “jati tugu.” O kɔ, Pol ye kalan dɔw ɲɛfɔ minw faamu man nɔgɔ. A y’a kerecɛnɲɔgɔnw hakili jigi ko u “jigi be fɛɛn min kan, o ka fisa.” O jigi basiginin be Yezu ka kunmabɔ saraka lo kan o min sababu la u be se ka “gwɛrɛ Ala la” bɛrɛbɛrɛ.—Eburuw 7:18, 19.

5. Eburuw ka kitabu b’an dɛmɛ ka mun lo faamu? Mun na a kɔrɔtanin lo an k’o faamu?

⁵ Pol y’a ɲɛfɔ a balima Eburuw ye ko kerecɛnw ka batoli ka fisa ni Yahutuw ta ye fɔɔ ka taga ka na. Yahutuw tun be batoli kɛ cogo min na Musa ka sariya kɔrɔ, o tun ye “koo nataw jaaw ye, nga u yɛrɛ yɛrɛ be Krista le la.” (Kɔlɔs. 2:17). Fɛɛn dɔ jaa be o fɛɛn tɔgɔla cogo dama le yira, nka o fɛɛn yɛrɛ yɛrɛ tɛ. O cogo kelen na, Yahutuw tun be Ala bato cogo min na fɔlɔ la, o tun ye batoli kɛcogo fisaman nata jaa lo ye. Jehova ye labɛn min kɛ walisa an ka jurumuw ka se ka yafa ani an ka se k’ale bato cogo bɛnnin na, an ka ɲi k’o faamu. An ka koo nataw jaa suma ni u yɛrɛ yɛrɛ ye i ko a ɲɛfɔra Eburuw ka kitabu kɔnɔ cogo min na. O la, an bena Jehova batosoba koo faamu ka ɲɛ ani a ɲɛsinna an ma cogo min na. An kana ɲinɛ ko koo nataw jaa ye Yahutuw ka batoli kɛcogo lo ye ani u yɛrɛ yɛrɛ ye kerecɛnw ka batoli kɛcogo ye.

6. Fanibugu tun dilanna mun lo kama?

⁶ Yahutuw ka batoli kɛcogo. Pol ka  ɲɛfɔli la, a kumana fanibugu koo la, Musa ye o min dilan saan 1512 ka kɔn Krista tile ɲɛ (koorilen nin lajɛ: “Yahutuw ka batoli kɛcogo, kerecɛnw ka batoli kɛcogo”). Israɛldenw tun ye fanibugu dɔ dilan ani u tun mana taga yɔrɔ o yɔrɔ u tun b’a ta ka taga n’a ye. U ye baara kɛ n’o fanibugu ye saan 500 ɲɔgɔn kɔnɔ fɔɔ ka taga se tuma min na u ye Alabatosoba lɔ Zeruzalɛmu (Ɛkiz. 25:8, 9; Nɔnb. 9:22). O “ɲɔgɔnkunbɛn fanibugu” lo la Israɛldenw tun be u magwɛrɛ Ala la k’a bato ani ka sarakaw bɔ a ye (Ɛkiz. 29:43-46). Nka, o fanibugu fana tun ye fɛɛn kɔrɔtaninba dɔ lo tagamasiɲɛ ye min ɲɛsinna kerecɛnw ma.

7. Jehova batosoba sigira sen kan wagati juman lo la?

⁷ Kerecɛnw ka batoli kɛcogo. Musa tun ye fanibugu min dilan, o tun ye sankololafɛnw “jaa” lo ye ani o ɲɛsinna Jehova batosoba lo ma. Pol ko o “ye taamasiɲɛ dama le ye k’an ka bii koo yira.” (Eburuw 8:5; 9:9). O la, tuma min na a tun be a ka bataki sɛbɛra Eburuw ma, o batosoba tun be yen ka ban. A sigira sen ka saan 29 Krista tile la. O saan na le Yezu batizera, a mɔnna ni hakili senu ye ani a y’a daminɛ ka baara kɛ Jehova ye a batosoba kɔnɔ i ko “sarakalasebagaw kuntigiba.” c—Eburuw 4:14; Kɛw. 10:37, 38.

8-9. Eburuw 7:23-27 ka fɔta la, faranfasiba juman lo be Israɛldenw ka sarakalasebagaw kuntigiw ni sarakalasebagaw Kuntigiba Yezu Krista cɛ?

⁸ Yahutuw ka batoli kɛcogo. Galen, sarakalasebagaw kuntigi lo tun be jama ka sarakaw lase Ala ma. Arɔn lo kɛra sarakalasebagaw kuntigi fɔlɔ ye ani Jehova yɛrɛ lo y’a sugandi tuma min na Israɛldenw tun be fanibugu dira ale Jehova ma. Nka, Pol y’a ɲɛfɔ ko “sarakalasebaga caaman tɛmɛna” Arɔn kɔ, “bari u tun be sa.” d (Eburuw 7:23-27 kalan). Ani komi u tun ye mɔgɔ dafabaliw ye, o sarakalasebagaw tun be sarakaw bɔ u yɛrɛ ka jurumuw yafa kosɔn. O faranfasiba lo be yen Israɛldenw ka sarakalasebagaw kuntigiw ani sarakalasebagaw Kuntigiba Yezu Krista cɛ.

⁹ Kerecɛnw ka batoli kɛcogo. Komi Yezu Krista ye an ka sarakalasebagaw Kuntigiba ye, “a bɛ baara kɛ Alabatosoba min kɔnɔ, o ye finiso sɛbɛ ye min jɔra Matigi fɛ, o ma jɔ mɔgɔ fɛ.” (Eburuw 8: 1, 2, Bible senuma). Pol y’a ɲɛfɔ ko komi “Yezu te sa abada, o la, a ka sarakalasebagaya ye tuma bɛɛ ta ye.” Pol y’a ɲɛfɔ fana ko Yezu “ka koo gwɛnin lo, a daan bɔnin be hakɛkɛlaw la” ani a ka koo tɛ i n’a fɔ Israɛldenw ka sarakalasebagaw kuntigiw ta. A mako t’a la ka “saraka lase loon o loon” a yɛrɛ ka hakɛw kosɔn. Sisan, an ka kuma sarakabɔlanw ni sarakaw koo la ani an k’a filɛ faranfasi min be Yahutuw ka batoli ni kerecɛnw ka batoli cɛ.

10. Saraka minw tun be bɔ sarakabɔlan ziralaman kan, olu tun be mun lo yira?

¹⁰ Yahutuw ka batoli kɛcogo. Fanibugu donda gɛrɛfɛ, sarakabɔlan ziralaman dɔ  tun be yen, u tun be bɛgɛnw saraka min kan Jehova ye (Ɛkiz. 27:1, 2; 40:29). Nka, o sarakaw tun tɛ se ka jama ka jurumuw yafa pewu pewu (Eburuw 10:1-4). Bɛgɛn saraka minw tun be to ka bɔ fanibugu kɔnɔ, o tun ye saraka dɔ lo tagamasiɲɛ ye, o min sababu la adamadenw ka jurumuw tun bena yafa u ma pewu pewu.

11. Yezu y’a niin saraka sarakabɔlan juman lo kan? (Eburuw 10:5-7, 10).

¹¹ Kerecɛnw ka batoli kɛcogo. Yezu tun b’a lɔn ko Jehova y’a ci dugukolo kan walisa a k’a niin saraka adamadenw kosɔn (Mat. 20:28). O la, Yezu batize tuma na, a y’a yira ko a labɛnnin lo ka Jehova sago kɛ (Zan 6:38 ; Gal. 1:4). Yezu y’a niin di k’a kɛ saraka ye sarakabɔlan dɔ kan, o min ye Ala “sago” ye. Ala sago tun ye ko a Dencɛ k’a niin dafanin di k’a kɛ saraka ye. Yezu y’a yɛrɛ niin di k’a kɛ saraka ye “siɲɛ kelenpe” walisa mɔgɔ o mɔgɔ limaniyara ale la, o tigi ka jurumuw ka yafa pewu pewu (Eburuw 10:5-7, 10 kalan). Sisan, an ka fanibugu kɔnɔna n’a kɔnɔnafɛn dɔw kɔrɔ lajɛ.

12. Jɔn lo tun be se ka don fanibugu kɔnɔnaso kelen kelen bɛɛ la?

¹² Yahutuw ka batoli kɛcogo. Batosoba min nana lɔ kɔfɛ Zeruzalɛmu, o ni fanibugu kɔnɔna tun bɔnin be ɲɔgɔn ma. Boon fila lo tun b’u kɔnɔ: “Yɔrɔ Senuman” ani “Yɔrɔ Senumanw ka Senuman.” Yɔrɔ filanan daan tigɛnin tun  be ni cɛtigɛfani ye (Eburuw 9:2-5; Ɛkiz. 26:31-33). Fɛɛn nunu lo tun be sɔrɔ Yɔrɔ Senuman kɔnɔ: fitinɛ sanulaman, wusulan jɛniyɔrɔ ani buru tun be bila tabali min kan. Tulu tun ‘mɔnna . . . minw na k’u don sarakalasebaara la,’ olu dɔrɔn lo tun be don Yɔrɔ Senuman kɔnɔ k’u ka baara kɛ (Nɔnb. 3:3, 7, 10). Layidu tagamasiɲɛ kɛsu sanulaman min tun b’a yira ko Jehova be ni Israɛldenw ye, o tun be Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ (Ɛkiz. 25:21, 22). Sarakalasebagaw kuntigi dɔrɔn lo tun be se ka tɛmɛ cɛtigɛfani kɔfɛ ka don Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ. A tun be o kɛ siɲɛ kelen saan kɔnɔ hakɛ yafalon na (Lev. 16:2, 17). Saan o saan, a tun be don ni bɛgɛnw joli ye walisa k’a yɛrɛ ani Israɛlden tɔɔw ka hakɛ yafa deli. Kɔfɛ, Jehova tɛmɛna a ka hakili senu fɛ k’a yira ka gwɛ fanibugu kɔnɔfɛnw kɔrɔ tigitigi ye min ye.—Eburuw 9:6-8.

13. Yɔrɔ Senuman ani Yɔrɔ Senumanw ka Senuman ye mun lo tagamasiɲɛ ye kerecɛnw ka batoli la?

¹³ Kerecɛnw ka batoli kɛcogo. Yezu ka kalanden mɔgɔ 144000 mɔnna ni hakili senu ye ani u be jɛnɲɔgɔnya kɛrɛnkɛrɛnnin kɛra ni Jehova ye. Olu ni Yezu bena kɛ sarakalasebagaw ye sankolo la (Yir. 1:6; 14:1). Fanibugu ka Yɔrɔ Senuman b’a yira ko k’u to dugukolo kan, u kɛra Ala deenw ye Alako ta fan fɛ (Ɔrɔm. 8:15-17). Fanibugu ka Yɔrɔ senumanw ka Senuman ye sankolo tagamasiɲɛ lo ye, Jehova be yɔrɔ min na. Cɛtigɛfani min tun be Yɔrɔ Senuman ani Yɔrɔ Senumanw ka Senuman cɛ, o tun ye Yezu farisogo tagamasiɲɛ lo ye. Ka Yezu to n’o farisogo ye, a tun tɛ se ka taga sankolo la walisa ka kɛ sarakalasebagaw Kuntigiba ye Jehova batosoba kɔnɔ. Yezu kɛtɔ k’a farisogo saraka adamadenw kosɔn, a ye sankolo sira dayɛlɛ kerecɛn mɔlenw bɛɛ ye. Olu fana ka ɲi k’u farisogo to yen walisa k’u ka sara sɔrɔ sankolo la (Eburuw 10:19, 20; 1 Kor. 15:50). Yezu suu kununin kɔ, a donna Jehova batosoba ka Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ. A laban, kerecɛn mɔlenw bɛɛ fana bena don yen.

14. Eburuw 9:12, 24-26 ka fɔta la, batoli min be kɛ Jehova batosoba kɔnɔ, mun na o ka fisa ni Yahutuw ka batoli kɛcogo ye fɔɔ ka taga ka na?

¹⁴ An b’a ye ka gwɛ ko Jehova ye labɛn min kɛ batoli senuman kama, o ka fisa ni Yahutuw ka batoli kɛcogo ye fɔɔ ka taga ka na. Jehova basigira kunmabɔ saraka ani Yezu Krista ka sarakalasebagaya lo kan k’o labɛn sigi sen kan. Adamadenw bolo ye Yɔrɔ Senumanw ka Senuman min dilan, Israɛldenw ka sarakalasebagaw kuntigi tun be don o yɔrɔ lo la ni bɛgɛnw joli ye. Nka Yezu donna sankolo yɛrɛ lo la, o min ye yɔrɔ senumanw bɛɛ la senuman ye walisa ka lɔ Jehova ɲɛkɔrɔ. O yɔrɔ la, Yezu ye a ka adamadenya niin dafanin sɔngɔ yira Ala la an nafa kosɔn walisa “ka hakɛ fanga cɛn.” (Eburuw 9:12, 24-26 kalan). A ka kunmabɔsara lo sababu la, an ka jurumuw be yafa pewu pewu. I ko an bena a ye cogo min na, an ka jigiya ye ka taga sankolo la wo wala ka to dugukolo kan wo, an bɛɛ be se ka Jehova bato a batosoba kɔnɔ.

15. Jɔnw lo tun be baara kɛ fanibugu lukɛnɛ kɔnɔ?

¹⁵ Yahutuw ka batoli kɛcogo. Lukɛnɛba kelen lo tun be fanibugu lamini ani a tun koorilen lo. Sarakalasebagaw tun b’u ka baara kɛ yen. Sarakaw tun be jɛni  sarakabɔlan ziralaman belebeleba min kan, ale ni dagaba ziralaman dɔ tun be lukɛnɛ kɔnɔ. Jii tun fanin b’o daga kɔnɔ ani sarakalasebagaw tun be u yɛrɛ saniya n’o lo ye u ka baara kama (Ɛkiz. 30:17-20; 40:6-8). Nka Alabatosoba minw lɔra kɔfɛ, olu tun be ni kɛnɛmalu ye ani minw tɛ sarakalasebagaw ye, olu tun be se ka Ala bato yen.

16. Jɔnw lo be Jehova bato a batosoba lukɛnɛw kɔnɔ?

¹⁶ Kerecɛnw ka batoli kɛcogo. Kerecɛn mɔlen kantigi tɔɔ minw be dugukolo kan, olu bena taga kɛ sarakalasebagaw ye ni Yezu ye sankolo la. Yanni o cɛ, u be baara kɛra Ala ye a batosoba kɔnɔnalu kɔnɔ. Jidagaba be kerecɛn mɔlenw ni kerecɛn tɔɔw bɛɛ hakili jigi ko u saniyanin ka ɲi ka to tagamacogo ani Alako ta fan fɛ. “Jamaba” mɔgɔw be kerecɛn mɔlenw dɛmɛna kantigiya la, nka u be Jehova sago kɛra min le? Ciden Zan ye u lɔnin ye “masasigilan . . . ɲafɛ” ani u be Ala “bato a ka soo kɔnɔ suu ni tile.” (Yir. 7:9, 13-15). U be Ala batora dugukolo lo kan, o min ye Jehova batosoba kɛnɛmalu ye. An be Jehova waleɲuman lɔn kosɔbɛ sabu a ye sababu ɲuman di an ma an k’a bato a batosoba kɔnɔ!

17. Nɛɛma dira an ma ka fɛɛn jumanw lo saraka Jehova ye?

¹⁷ Bi, nɛɛma dira kerecɛnw bɛɛ ma k’u ka wagati, u fanga n’u bololafɛnw kɛ ka dɛmɛ don Ala ka Masaya ka koow la. I ko ciden Pol y’a fɔ Eburu kerecɛnw ye cogo min na, an be se “ka Ala fo . . . tuma o tuma.” O kɔrɔ, “k’a tɔgɔ tanu n’an daa ye.” (Eburuw 13:15). Nɛɛma min dira an ma ka Jehova bato, an be se k’a yira ko an b’a waleɲuman lɔn o kosɔn, an kɛtɔ k’an seko fisaman kɛ a ka baara la.

18. Ka kɛɲɛ ni Eburuw 10:22-25 ka fɔta ye, an man ɲi ka mun lo dabila fewu ani an man ɲi ka ɲinɛ mun lo kɔ abada?

¹⁸ Eburuw 10:22-25 kalan. Pol ye lɛtɛrɛ min ci Eburuw ma, a laban fan fɛ, a ye an ka batoli faan dɔw kofɔ an man ɲi ka minw dabila abada. O ye k’an magwɛrɛ Jehova la delili la, ka waajuli kɛ, ka ɲɔgɔn lajɛn kafo kɔnɔ ani ka ɲɔgɔn jija sabu “Matigi ka loon surunyana ka ban.” Yirali ka kitabu laban fan fɛ, Jehova ka mɛlɛkɛ y’a fɔ siɲɛ fila bɛɛ ko: “I ka kan ka Ala le bato”! (Yir. 19:10; 22:9). An ye fɛɛn minw faamu Jehova batosoba koo la ani nɛɛma min dira an ma ka an ka Ala bato, an kana ɲinɛ o kɔ abada!