Ebịghi ntaifiọk emi ẹsikpepde n̄kpọ ẹban̄a unam ẹkediọn̄ọ ke iseri (ekpri n̄kpọ emi ebietde uta edemubom) esisat adiana ke itiat, ke adaha emi esimụmde ebọp akama, ye ke ekpatidem nsụn̄ikan̄. Ẹdọhọ ke gọm iseri esimụm n̄kpọ akan gọm ekededi emi owo anamde. Ibịghike ntaifiọk ẹkedidiọn̄ọ se isinamde iseri ekeme ndisat ndiana ke n̄kpọ kpa ye emi mmọn̄ odude ke n̄kpọ oro.

 Kere ise: Ndụn̄ọde oro ntaifiọk ẹnamde owụt ke ekprikkprik iseri emi okponde ekem ndiwọk mmọn̄ ke idemesie esidụn̄ọde kan̄a nsio nsio itie ese mbemiso emekde eti itie emi enye edidianade. Ntaifiọk ẹdọhọ ke enye ama okụt itie emi ọfọnde, ke enye ọyọtọrọ mmọn̄ mmọn̄ n̄kpọ iba. Akpa edi aran aran n̄kpọ emi edikwọhọrede mmọn̄ osio ke ebiet emi enye oyomde ndidiana. Aran aran n̄kpọ oro esinam n̄ko ọyọhọ n̄kpọ iba emi enye editọrọde ọsọn̄ọ adiana. Ọyọhọ n̄kpọ iba emi enye esitọrọde edi nsio nsio protein emi ẹkotde phosphoprotein.

 Mmọn̄ mmọn̄ n̄kpọ iba oro enye ọtọrọde do ẹyebuaha kiet ẹkabade gọm, gọm oro onyụn̄ asat adiana do; n̄kpri unam emi ẹkotde bacteria ikam ikemeke ndita gọm oro mbiat. Ọfọn gọm emi enen̄ede ọsọn̄ ntre onyụn̄ omụm n̄kpọ ebịghi sia iseri edidiana ke ebiet oro ke ofụri eyouwem esie.

 Nte iseri esisan̄ade anam gọm enen̄ede awak n̄kukọhọ akan nte ntaifiọk ẹkekerede. Ete kiet emi ekesịnede ke otu mbon emi ẹkedụn̄ọrede n̄kpọ emi ẹkụt ọkọdọhọ ete: ‘Esisọn̄ n̄kpọ ndisat ndiana ke n̄kpọ emi mmọn̄ odude, edi enyene-ndyọ usụn̄ emi obot asan̄ade anam n̄kpọ asat adiana ke n̄kpọ emi mmọn̄ odude ekpep nnyịn se ikpanamde.’ Se ẹkụtde emi ekeme ndin̄wam ntaifiọk ẹnam gọm emi ẹkemede ndida ndian n̄kpọ ke esịt mmọn̄. Ekeme n̄ko ndin̄wam ẹnam gọm emi owo mîsịnke kemikal, man ẹda ẹdian mme n̄kpọ ilektrọnik ẹnyụn̄ ẹda ẹnam n̄kpọ ini dọkta asiakde owo idem esịn n̄kpọ.

 Afo ekere didie? Ndi gọm iseri okofoforo? Mîdịghe ndi ẹkebobot?