1. Nso ke ekeme ndimek ndinam nnọ Abasi?

 SIA idide ata mme Christian, imama Jehovah etieti. Iyom kpukpru se inamde inọ enye ẹdi mfọnn̄kan. Edi enyene ndusụk se ikpemekde ndinam man an̄wam nnyịn, utọ nte ndinyene nti edu emi Christian ekpenyenede, ndikpep se ikemede ndida n̄n̄wam esop Abasi, ye ndiyom mme usụn̄ emi ikemede ndin̄wam nditọete nnyịn.

2. Ntak emi ikpemekde se idinamde inọ Abasi inyụn̄ isịn idem inam se imekde oro?

² Ntak emi ọkpọdọn̄de nnyịn ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi? Ata akpan ntak edi ke iyom esịt enem edima Ete nnyịn ke heaven. Esinem Jehovah ndikụt nte idade kpukpru se idiọn̄ọde isịn idem inam n̄kpọ esie. Ntak efen edi ke iyom ndinen̄ede n̄n̄wam nditọete nnyịn. (1 Thess. 4:​9, 10) Inamke n̄kpọ m̀mê ibịghi didie ke esop, kpukpru nnyịn imekeme ndinam n̄kpọ Abasi n̄kan nte isinamde. Ẹyak ise nte ikemede ndinam oro.

3. Nso ke apostle Paul ọkọdọhọ Timothy anam? (1 Timothy 4:​12-16)

³ Kpa ye emi Timothy okosụk edide akparawa ini apostle Paul ewetde akpa leta oro ọnọ enye, ẹma ẹmemek Timothy ebiowo mbemiso ini oro. Edi Paul ama ọdọhọ enye esịn idem ke n̄kpọ Abasi akan nte ekesịnde. (Kot 1 Timothy 4:​12-16.) Ekpetịm ese se Paul ọkọdọhọde Timothy, oyokụt n̄kpọ iba emi Paul okoyomde enye esịn idem anam. Kiet ekedi enye ndinyene nti edu emi Christian ekpenyenede, utọ nte ima, mbuọtidem, ye edisana ido. Efen edi enye ndinen̄ede ndiọn̄ọ ndikot n̄wed nnọ owo, ndinọ owo item, ndinyụn̄ n̄kpep owo n̄kpọ. Ẹyak ise nte n̄kpọ iba oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn imek mme n̄kpọ emi idinamde, emi mîdikponke ikan nnyịn, man ikeme  ndinen̄ede nsịn idem nnam n̄kpọ Abasi. Iyeneme n̄ko ndusụk usụn̄ emi ikemede ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi.

4. Philippi 2:​19-22 owụt ke nso ikanam Jehovah ada Timothy anam n̄kpọ ke esop Esie?

⁴ Nti edu Timothy akanam Jehovah ada enye anam n̄kpọ ke esop Esie. (Kot Philippi 2:​19-22.) Se Paul eketịn̄de aban̄a Timothy anam ikụt ke Timothy ama osụhọde idem, idaha n̄kpọ Abasi ibre mbre, esitịn̄ enyịn anam se ẹdọn̄de enye, onyụn̄ edi se ẹkemede ndiberi edem. Timothy ama ama nditọete onyụn̄ enen̄ede ekere aban̄a mmọ. Oro akanam Paul ama enye onyụn̄ ọnọ enye ikpọ utom anam, inyekke idem m̀mê eyekeme ndinam. (1 Cor. 4:17) Edieke nnyịn n̄ko inyenede nti edu emi Jehovah amade, Jehovah ayama nnyịn, iyonyụn̄ inen̄ede inyene ufọn inọ esop esie.​—Ps. 25:9; 138:6.

5. (a) Nso idin̄wam fi emek edu emi Christian ekpenyenede, emi mûnyeneke kan̄a? (b) Nso ke n̄kaiferi kiet anam ke ndise ke page emi, emi owụtde ke enye enen̄ede okop mbon en̄wen mbọm nte enye ekebierede ndinam?

⁵ Mek akpan n̄kpọ kiet emi oyomde ndinam. Bọn̄ akam nyụn̄ kere n̄kpọ kiet ke uwem fo emi akpamade ndinam ọfọn akan nte anamde idahaemi. Mek akpan edu kiet emi akpamade ndinam n̄kpọ mban̄a. Emekeme ndibiere ndikpep ndinen̄ede ntua nditọete mbọm, m̀mê ndisinen̄ede mma ndin̄wam mmọ. Mîdịghe emekeme ndibiere ndinen̄ede ntie emem emem nnyụn̄ mfen nnọ owo. Ọkpọfọn obụp ufan fo emi editịn̄de akpanikọ inọ fi yak ọdọhọ fi nte akpanamde ọfọn akan nte anamde idahaemi.​—N̄ke 27:6.

6. Nso idin̄wam fi enyene eti edu emi oyomde ndinyene?

⁶ Nam se idin̄wamde fi anam se ekemekde. Edinam didie? Usụn̄ kiet edi ndida ini n̄kpep n̄kpọ mban̄a edu emi afo oyomde ndinen̄ede nnyene. Yak idọhọ ke oyom ndisinen̄ede mfen nnọ owo. Se ekemede ndibem iso nnam edi ndikot nnyụn̄ ntie n̄kere mbụk mme owo ke Bible emi ẹkesifende owo ye mbon emi mîkesimaha ndifen. Uwụtn̄kpọ owo kiet edi Jesus. Jesus ama esifen mme owo ke ofụri esịt. (Luke 7:​47, 48) Enye ikesinyụn̄ isịnke ekikere ke se mme owo mînamke ọfọn, edi ama enịm ke mmọ ẹyenam ọfọn ke ini iso. Edi mme Pharisee eyo Jesus ‘ẹkesise mmọ eken ke ndek.’ (Luke 18:9) Ke ama eketie ekere uwụtn̄kpọ Jesus ye eke mme Pharisee, bụp idemfo: ‘Nsida didie mbon en̄wen? Ewe edu  mmọ ke nsisịn ekikere?’ Ekpedi enyene owo emi ọsọn̄de fi ndifen, domo ndiwet kpukpru nti edu esie emi afo ọdiọn̄ọde. Ekem bụp idemfo: ‘Jesus ada didie owo emi? Ndi Jesus ekpefen enye?’ Edieke anamde emi, oro ekeme ndin̄wam fi okpụhọde nte esidade mbon en̄wen. Nsonso oro, ekeme ndiyom inen̄ede isịn idem inam n̄kpọ man ifen owo emi eduede nnyịn. Edi edieke nnyịn mîkpaha mba, eyesinen̄ede ọdọn̄ nnyịn ndifen mme owo.

7. Didie ke Mme N̄ke 22:29 owụt se Jehovah esidade nditọete emi ẹdiọn̄ọde utom anam?

⁷ N̄kpọ efen emi ekemede ndimek ndinam edi ndikpep se ekemede ndida n̄n̄wam esop Abasi. Ẹyom ediwak owo emi ẹkemede ndin̄wam yak ẹbọp mme Bethel, mme Itie Mbono, ye mme Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Ediwak mbon emi ẹdiọn̄ọde utọ utom emi ẹkekpep enye ini mmọ ẹkenamde utom ye nditọete emi ẹma ẹkedọdiọn̄ọ utọ utom oro. Ndise ke page 25 owụt nte nditọete ẹkpepde nte ẹkemede ndise mban̄a Itie Mbono ye Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Jehovah Abasi emi edide “nsinsi Edidem,” ye Christ Jesus emi edide “Edidem . . . ndidem” ke ẹda se nditọete ẹdiọn̄ọde ẹnam ikpọ n̄kpọ. (1 Tim. 1:17; 6:15; kot Mme N̄ke 22:29.) Iyom ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi nnyụn̄ nda se idiọn̄ọde ntoro enye, nnyịn iyomke nditoro idem nnyịn.​—John 8:54.

8. Nso idin̄wam fi ọdiọn̄ọ se ekpemekde ndikpep?

⁸ Mek akpan n̄kpọ emi oyomde ndikpep. Nso ke ekeme ndikpep? Bụp mbiowo mbufo se ekemede ndikpep; emekeme ndibụp esenyịn circuit mbufo n̄ko. Edieke mmọ ẹdọhọde yak esịn idem enen̄ede ọdiọn̄ọ ndisinọ utịn̄ikọ nnyụn̄ n̄kpep owo n̄kpọ, dọhọ mmọ ẹtịn̄ akpan n̄kpọ kiet emi eti etịn̄ikọ akpanamde, emi anade afo anam. Ekem sịn idem nam se ẹdọhọde fi oro. Didie ke edinam emi?

9. Nso ke akpanam man ekeme ndikpep se ekemekde ndikpep?

⁹ Nam se idin̄wamde fi anam se ekemekde. Edieke oyomde ndinen̄ede ndiọn̄ọ ndikpep owo Ikọ Abasi, emekeme ndida ini n̄kpep ekpri n̄wed Sịn Idem Kpep Ndikot N̄wed Nnọ Owo Nnyụn̄ N̄kpep Owo N̄kpọ. Mbemiso usen emi edinamde se ẹkenọde fi anam ke mbono esop ufọturua, emekeme ndidọhọ eyenete emi esinen̄erede ọdiọn̄ọ ndinam n̄kpọ ke mbono esop yak ese nte aduakde ndinam okwo onyụn̄ ọdọhọ fi se okpokpụhọde man anam yak enem akan oro. Ini ekededi emi ẹnọde fi n̄kpọ anam ke mbono esop, sibak tịm idem man ẹkụt ke emesịn idem anam se ẹnọde fi anam, ke omonyụn̄ edi se ẹkemede ndiberi edem.​—N̄ke 21:5; 2 Cor. 8:22.

10. Uwụtn̄kpọ anie ekeme ndin̄wam nnyịn inam se ikemekde?

¹⁰ Edieke se ekemekde ndinam edide n̄kpọ emi esisọn̄de fi ndinam, kûyak idem emem fi! Ama esisọn̄ Brọda Garry ndikot n̄wed. Enye eti nte bụt ekesinamde enye ndikot n̄kpọ ke mbono esop. Edi enye ama aka iso esịn idem ekpep ndikot n̄wed. Enye ọdọhọ ke un̄wam emi ẹken̄wamde imọ ye se imọ ikokotde ke n̄wed esop Abasi ẹnam imọ ikeme ndinọ utịn̄ikọ idahaemi ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ye ke n̄kpri ye ikpọ mbono!

11. Nso idin̄wam nnyịn idi se ẹdiande utom en̄wen ẹnọ ukem nte Timothy?

¹¹ Nte ini akade, ndi Timothy ama ediwọrọ etop nte owo emi enen̄erede ọdiọn̄ọ ndinọ utịn̄ikọ m̀mê owo emi enen̄erede ọdiọn̄ọ ndikpep owo Ikọ Abasi? Bible itịn̄ke. Edi se idiọn̄ọde edi ke Timothy ndikanam item Paul oro ama anam enye enen̄ede ọdiọn̄ọ ndinam utom emi ẹkenọde enye. (2 Tim. 3:10) Edieke nnyịn n̄ko inen̄erede idiọn̄ọ ndinam utom  emi ẹnọde nnyịn, iyodot se ẹdiande utom en̄wen ẹnọ.

12. Didie ke mbon en̄wen ẹn̄wam fi?

¹² Nditọete nnyịn ẹsinam ediwak n̄kpọ emi ẹsin̄wamde kpukpru nnyịn. Esinem nnyịn ini mbiowo emi ẹdude ke Kọmiti Unyene Nneme ye Mbon Ufọkibọk m̀mê ke Otu Emi Ẹsikade Ẹkese Mbon Udọn̄ọ ẹdide ẹdise nnyịn ke ufọkibọk. Ke ini inyenede akamba mfịna, esinem nnyịn ebiowo ama akpan̄ utọn̄ ọnọ nnyịn onyụn̄ ọdọn̄ nnyịn esịt. Ekpedi enyene se iyomde owo emi ikpepde Bible anam, esinem nnyịn edieke asiakusụn̄ emi enen̄erede ọdiọn̄ọ ndikpep owo Bible enyịmede nditiene nnyịn n̄kekpep enye n̄kpọ onyụn̄ etịn̄de se ikemede ndin̄wam enye. Esinenem kpukpru nditọete emi ndin̄wam nnyịn. Edieke isinamde n̄kpọ inọ mbon en̄wen, eyetiene enem nnyịn nte enemde mmọ. Jesus ọkọdọhọ ke “inemesịt odu ke ndinọnọ akan ke ndibọbọ.” (Utom 20:35) Okpoyom ndisịn idem nnam mme n̄kpọ emi ẹsiakde mi m̀mê mme n̄kpọ en̄wen ntre, nso idin̄wam fi anam?

13. Nso ke ikpeti ke ini iyomde ndimek se iyomde ndinam?

¹³ Kụt ete ke emenyene akpan n̄kpọ emi emekde ndinam utu ke ndinyụn̄ ndọhọ ke imoyom ndinen̄ede nsịn idem nnam n̄kpọ ke esop. Mûnyeneke akpan n̄kpọ emi emekde ndinam, ekeme ndisọn̄ fi ndidiọn̄ọ nte edisan̄ade anam idem n̄kpọ emi oyomde ndinam, onyụn̄ ekeme ndisọn̄ fi ndidiọn̄ọ m̀mê ama ekeme ndinam m̀mê ukûkemeke. Ntre diọn̄ọ akpan n̄kpọ emi oyomde ndinam. Emekeme ndiwewet se emekde ndinam ye nte edisan̄ade anam se emekde oro.

14. Ntak emi nnyịn mîkpọdọhọke ke ọkpọkọm nso itịbe ke nnyịn idikpụhọke se ikemekde ndinam?

¹⁴ Ifọnke isidọhọ ke ọkpọkọm nso itịbe ke nnyịn idikpụhọke se ikemekde ndinam sia n̄kpọ ekeme ndikpụhọde ke uwem nnyịn, nnyịn inyụn̄ ikemeke ndinyan̄a. Kop se iketịbede mi inọ apostle Paul. Paul ama an̄wam yak ẹsiak obufa esop ke Thessalonica. Imenịm ke enye ama onyụn̄ aduak nditie do n̄n̄wam mbufa nditọete oro. Edi ukọbọ ama anam Paul ọkpọn̄ obio oro. (Utom 17:​1-5, 10) Ekpedi Paul ama ọsọn̄ọ etie, enye ekpekesịn nditọete ke mfịna. Edi Paul iketreke ndin̄wam  mmọ. Enye ama oyom n̄kpọ efen anam man osụk an̄wam mmọ. Nte ini akakade, enye ama ọdọn̄ Timothy aka Thessalonica akan̄wam mbufa nditọete oro. (1 Thess. 3:​1-3) Imenịm ke esịt ama enen̄ede enem nditọete ke obio oro nte Timothy ekenyịmede ndisika n̄kan̄wam nditọete emi ẹyomde un̄wam ke ebiet ekededi.

15. Didie ke mme n̄kpọ emi nnyịn mîkemeke ndinyan̄a ẹkeme ndikpan nnyịn ndinam se ikemekde? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹⁵ Se iketịbede inọ Paul ke Thessalonica ekeme ndikpep nnyịn n̄kpọ. Imekeme ndimek se ikpamade ndinam, edi ekem n̄kpọ ọwọn̄ọde obono inyụn̄ iyakke inam se ikemekde oro. (Eccl. 9:11) Ekpedi se iwọrọde fi edi oro, nyịme ndimek n̄kpọ en̄wen emi edikemede ndinam. Se iketịbede inọ Ted ye Hiedi edi oro. Mmọ ẹma ẹkpọn̄ Bethel ke ntak emi owo kiet ke otu mmọ ọkọdọn̄ọde. Edi ima emi mmọ ẹkemade Jehovah ama anam mmọ ẹyom usụn̄ en̄wen emi mmọ ẹkemede ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi. Akpa n̄kpọ emi mmọ ẹkenamde ekedi nditọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini. Nte ini akakade, ẹma ẹmek mmọ mme akpan asiakusụn̄, ẹma ẹnyụn̄ ẹkpep Ted ndisin̄wam esenyịn circuit nsan̄a nse mme esop. Ekem ẹma ẹdikpụhọ isua emi edide owo ekpesịm, owo imekke enye aba esenyịn circuit. Ndien Ted ye Hiedi ẹma ẹdikụt ke utom circuit ebe mmimọ ke ntak isua emana mmimọ. Kpa ye emi mîkenemke mmọ, mmọ ẹma ẹkụt ke imekeme ndiyom n̄kpọ efen nnam nnọ Jehovah. Ted ọdọhọ ete: “Ima idikụt ke idịghe usụn̄ kiet kpọt ke ikeme ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah.”

16. Nso ke Galatia 6:4 ekeme ndikpep nnyịn?

¹⁶ Mme n̄kpọ ẹyetịbe ke uwem nnyịn emi nnyịn mîdikemeke ndinyan̄a. Ntre ọfọn yak itre ndikere ke mme utom emi inamde ke esop ẹnam idi n̄kpọ ke enyịn Abasi, ikûnyụn̄ umen idem ikodomo ye mbon emi ẹnamde mme utom emi nnyịn mînamke. Hiedi ọdọhọ ete, “Esịt idinemke fi ama emen uwem fo okodomo ye uwem mbon en̄wen.” (Kot Galatia 6:4.) Enen̄ede ọfọn iyom mme usụn̄ emi ikemede ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah nnyụn̄ n̄n̄wam mme owo. *

17. Nso ke akpanam man odot se ẹnọde mme utom efen anam?

¹⁷ Sion̄o ubọk ke ndusụk n̄kpọ, kûnyụn̄ usịn idem ke isọn man enen̄ede enyene ini esịn ke n̄kpọ Abasi. Mek n̄kpri n̄kpri n̄kpọ emi akpanamde, emi ẹdin̄wamde fi anam ikpọ n̄kpọ emi emekde ndinam. Yak idọhọ ke oyom ndidi asiakusụn̄ ofụri ini. Ndi emekeme ndisinam usiakusụn̄ unọ un̄wam kpukpru ọfiọn̄ idahaemi?  Edieke onyụn̄ oyomde ndidi asan̄autom unamutom, ndi emekeme ndisinen̄ede nsịn idem n̄kwọrọ ikọ, esinyụn̄ aka ekese nditọete emi idem mîsọn̄ke m̀mê emi ẹkponde owo? Se ekpepde ọdiọn̄ọ ndinam idahaemi ekeme ndinam mme utom en̄wen ẹsịm fi ubọk ke ini iso. Nen̄ede biere ndisịn idem nnam se ededi emi ẹdọhọde fi anam idahaemi.​—Rome 12:11.

18. Nso ke ekpep oto Sista Beverly? (Se ndise ke page 26.)

¹⁸ Idụhe owo ndomokiet emi ọsọn̄de ebe ndimek se enye akpamade ndinam nnọ Abasi nnyụn̄ nnam se enye ekemekde oro. Se Sista Beverley emi edide isua 75 akanamde edi oro. Enye ama enyene ata idiọk udọn̄ọ emi akanamde ọsọn̄ enye ndisan̄a. Edi ama enen̄ede ọdọn̄ enye ndikot mme owo Editi. Ntre enye ama emek mme akpan n̄kpọ emi enye edinamde man ekeme ndikot mme owo Editi. Ke ini enye ekekemede ndinam mme n̄kpọ oro, esịt ama enem enye etieti. Nte enye ekesịnde idem okot mme owo Editi oro ama anam mbon en̄wen ke esop ẹnen̄ede ẹsịn idem ẹkwọrọ ikọ. Jehovah enen̄ede ama se nditọete nnyịn emi ẹma ẹkekpon owo ẹnamde ẹnọ enye, ekpededi nte n̄kpọ etiede ye mmọ iyakke mmọ ẹnam n̄kpọ Abasi nte mmọ ẹkpemade ndinam.​—Ps. 71:​17, 18.

19. Siak ndusụk se ikpemekde ndinam.

¹⁹ Mek mme n̄kpọ emi edikemede ndinam. Nyene nti edu emi ẹdinamde Jehovah ama fi. Kpep mme n̄kpọ emi ẹdinamde fi enen̄ede enyene ufọn ọnọ Abasi ye esop esie. Yom mme usụn̄ ndinen̄ede n̄n̄wam nditọete. * Jehovah ọyọdiọn̄ fi nte enye ọkọdiọn̄de Timothy, ‘kpukpru owo ẹyenyụn̄ ẹkụt n̄kọri fo.’​—1 Tim. 4:15.