1, 2. (a) Nso ikpakanam esop Colossae eyo mme apostle asuana? (b) Nso item ke Paul ọkọnọ nditọete oro man an̄wam mmọ ẹka iso ẹnam n̄kpọ Abasi?

AKAYAK nsịn̄, esop Colossae eyo mme apostle akpakasuana! Ndusụk nditọete ẹma ẹdọhọ ke ana kpukpru owo ẹnịm Ibet Moses. Mbon eken ẹkpep ukpepn̄kpọ mme okpono ndem ẹte ke ifọnke owo okop inem uwem ke usụn̄ ndomokiet. Paul ama ewet emi enye akadade owụt ke utọ ukpepn̄kpọ oro inenke onyụn̄ odụri mmọ utọn̄ ete: “Ẹkpeme idem: mbak owo edida ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo ye ikpîkpu abian̄a obụme mbufo nte asan̄ade ekekem ye item owo, nte asan̄ade ekekem ye mme akpa n̄kpọ ererimbot inyụn̄ isan̄ake ikekem ye Christ.”—Col. 2:8.

² Edieke mme Christian oro ẹkeyetde aran mi ẹkpekenamde se mme owo ẹkekpepde, mmọ ẹkpekesịn edinyan̄a oro Jehovah okoyomde ndinọ mmọ. (Col. 2:20-23) Paul ama eteme mmọ se idinamde mmọ ẹka iso ẹnam n̄kpọ Abasi, ete: “Ẹwụk ekikere mbufo ke mme n̄kpọ enyọn̄, ẹkûwụk ke mme n̄kpọ isọn̄.” (Col. 3:2) Akana nditọete Christ emi ẹti ke imenyene idotenyịn oro  mîdikpụhu, emi ‘ẹnịmde ẹnọ mmimọ ke heaven.’—Col. 1:4, 5.

3. (a) Nso ke mme Christian oro ẹyetde aran mîkpefreke? (b) Mme mbụme ewe ke idibọrọ ke ibuotikọ emi?

³ Ana mme Christian oro ẹyetde aran mfịn n̄ko ẹwụk ekikere mmọ ke Obio Ubọn̄ heaven ẹnyụn̄ ẹti ke mmimọ “imetiene Christ inyene udeme.” (Rome 8:14-17) Edi nso kaban̄a mbon emi ẹdidụn̄de mi ke isọn̄? Ndi item Paul emi etiene ebehe mmọ? Didie ke mme “erọn̄ en̄wen” ẹkeme ndiwụk ekikere ke mme n̄kpọ enyọn̄? (John 10:16) Ndien nso ke kpukpru nnyịn ikeme ndikpep nto nti ikọt Abasi nte Abraham ye Moses, emi ẹkekade iso ẹwụk ekikere ke mme n̄kpọ enyọn̄ idem ke ini n̄kpọ ọkọsọn̄de ye mmọ?

4. Didie ke mme erọn̄ en̄wen ẹkeme ndiwụk ekikere mmọ ke mme n̄kpọ enyọn̄?

⁴ Didie ke mme erọn̄ en̄wen ẹkeme ndiwụk ekikere ke mme n̄kpọ enyọn̄ kpa ye oro mmọ mîdikaha heaven? Mmọ ẹkeme ndinam emi ke ndinịm Jehovah Abasi ye Obio Ubọn̄ esie nte ebeiso n̄kpọ ke uwem mmọ. (Luke 10:25-27) N̄kpọ kiet emi edin̄wamde mmọ ẹnam emi edi ndikpebe Christ. (1 Pet. 2:21) Nsunsu ekikere, ukpepn̄kpọ owo, ye edu uma inyene ẹyọyọhọ ererimbot Satan emi kpa nte ekedide ke eyo mme apostle. (Kot 2 Corinth 10:5.) Sia idomode ndikpebe Jesus, ana inen̄ede ikpeme mbak mme n̄kpọ emi ẹdinam nnyịn ikpọn̄ Abasi.

5. Didie ke ikeme ndifiọk nte nnyịn isede inyene?

⁵ Ndi imetiene ima inyene nte mbon ererimbot emi? Nte ikerede n̄kpọ ye nte inamde n̄kpọ ẹsiwụt se nnyịn imade. Jesus ọkọdọhọ ete: “Ebiet emi n̄kpọuto fo odude, do ke esịt fo edidu n̄ko.” (Matt. 6:21) Ntem, ọyọfọn isidụn̄ọde idem nnyịn ke ini ke ini man ifiọk ebiet emi esịt nnyịn odude. Bụp idemfo ete: ‘Ndi mmesiwak nditie n̄kere mban̄a okụk? Ndi mmesinen̄ede mbiat ini n̄kere mban̄a mbubehe mi ye nte n̄kpodude inem uwem? Mîdịghe ndi mmesidomo ndikere n̄kpọ Abasi’? (Matt. 6:22) Jesus ama owụt ke mbon oro ‘ẹbonde n̄kpọuto mmọ ke isọn̄’ ẹkeme ndikpọn̄ Abasi.—Matt. 6:19, 20, 24.

6. Nso idin̄wam nnyịn ikûnam idiọkn̄kpọ oro ọdọn̄de nnyịn?

⁶ Esidọn̄ nnyịn ndinam idiọkn̄kpọ sia nnyịn mîfọnke ima. (Kot Rome 7:21-25.) Edieke nnyịn mîyakke spirit Abasi anam utom ke esịt nnyịn, imekeme nditọn̄ọ ndinam “utom ekịm.” Emi ekeme ndisịne utọ n̄kpọ nte “uyom uyom usọrọ ye mbun̄wọn̄i . . . oburobụt ido idan̄ ye obukpo ido.” (Rome 13:12, 13) Oyom iwụk ekikere nnyịn ke mme n̄kpọ enyọn̄ utu ke ndiwụk ke “mme n̄kpọ isọn̄.” Oyom isịn ọkpọsọn̄ ukeme man ikeme ndinam emi. Oro akanam apostle Paul ọdọhọ ete: “Ntọn̄ọ idem mi ita, nnam enye odụk ufụn.” (1 Cor. 9:27) Ana nnyịn n̄ko itọn̄ọ idem nnyịn ita man ikeme ndika iso mfehe mbuba uwem nsịm utịt. Ẹyak ineme se nti ikọt Abasi ke eset ẹkenamde man ‘ẹtịm enem Abasi esịt.’—Heb. 11:6.

7, 8. (a) Nso mfịna ke Abraham ye Sarah ẹkenyene? (b) Abraham okowụk ekikere esie ke nso?

⁷ Ke ini Jehovah ọkọdọhọde Abraham ada ubon esie aka okodụn̄ ke isọn̄ Canaan, Abraham ama ọsọsọp enyịme. Ke ntak oro Abraham ọkọbuọtde idem  ye Abasi onyụn̄ okopde item esie, Jehovah ama anam ediomi ye enye ete: “Nyanam akwa idụt oto fi ọwọrọ, nyonyụn̄ ndiọn̄ fi.” (Gen. 12:2) Edi ke ediwak isua ẹma ẹkebe, Abraham ye Sarah an̄wan esie ikosụk inyeneke eyen. Okûdi Jehovah ama efre se enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham? Kere n̄ko ban̄a nte n̄kpọ ọkọsọn̄de ke Canaan! Abraham ye ubon esie ẹma ẹkpọn̄ ufọk mmọ ye mbon mmọ ke Ur, kpa obio Mesopotamia emi mme owo ẹkeforode etieti, ẹsan̄a se ibede kilomita 1,600 ẹkesịm Canaan. Mmọ ẹkedụn̄ọ ke tent. Idịghe kpukpru ini ke mmọ ẹkenyene udia. Mbon n̄wo ẹma ẹsinyụn̄ ẹdu ke mbọhọ oro. (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Edi akananam, ikọdọn̄ke mmọ ndifiak nnyọn̄ Ur n̄kodu inem uwem!—Kot Mme Hebrew 11:8-12, 15.

⁸ Abraham ama “ọbuọt idem ye Jehovah” ikonyụn̄ ‘iwụkke ekikere esie ke mme n̄kpọ isọn̄.’ (Gen. 15:6) Enye okowụk ekikere esie ke mme n̄kpọ oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ enye. Oro ama anam Abasi ọdiọn̄ enye ke ini Abasi eketịn̄de ikọ ye enye. Abasi ọkọdọhọ enye ete: “Mbọk, menede enyịn ke enyọn̄ nyụn̄ bat mme ntantaọfiọn̄ emi edieke ekemede ndibat mmọ.” Abasi ama adian do ete: “Ntem ke mfri fo editie.” (Gen. 15:5) Oro ama anam Abraham ọfiọk ke Abasi ikefreke se enye ọkọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ imọ. Abraham ama esiti emi ini ekededi oro enye emenerede enyịn ese ntantaọfiọn̄ ke enyọn̄. Ke edikem ini Abasi, Abraham ama obon eyen kpa nte Abasi ọkọn̄wọn̄ọde.—Gen. 21:1, 2.

9. Didie ke ndikpebe uwụtn̄kpọ Abraham edin̄wam nnyịn ika iso isịn idem inam n̄kpọ Abasi?

⁹ Nnyịn ke itie ibet ini emi mme un̄wọn̄ọ Abasi ẹdisude kpa nte Abraham ekebetde. (2 Pet. 3:13) Edieke nnyịn mîwụkke ekikere nnyịn ke mme n̄kpọ enyọn̄, imekeme ndikere ke mme un̄wọn̄ọ emi ebịghi ekaha ndisu, ndien oro ekeme ndinam nnyịn ikûsịn idem inam n̄kpọ Abasi nte ikesinamde. Ke uwụtn̄kpọ, ndi ama esiyak n̄kpọ atak fi man ekeme ndinam utom usiakusụn̄, m̀mê utom uyọhọ ini en̄wen? Edieke edide ntre, amanam etieti. Edi, ndi ke ananam ntre tutu esịm emi? Ti ke Abraham okowụk ekikere esie ke “obio emi enyenede ata itiat idakisọn̄.” (Heb. 11:10) Enye “ama ọbuọt idem ye Jehovah, ndien ẹbat oro ẹnọ enye ke edinen ido.”—Rome 4:3.

10. N̄kpọ eketie didie ye Moses ke ini uyen?

¹⁰ Moses ama etiene owụk ekikere esie ke mme n̄kpọ enyọn̄. Ẹma ẹkpep enye “ofụri ọniọn̄ nditọ Egypt” ke ini Egypt akakarade ofụri ererimbot. N̄ko-n̄ko, Moses okodụn̄ ke ufọk Pharaoh, ndien ukpep oro enye ọkọbọde mi ama anam enye “okop odudu ke ikọ ye ke edinam esie.” (Utom 7:22) Kere ban̄a nsio nsio n̄kpọ emi enye ekpekekemede ndinam ke Egypt. Edi Moses okowụk ekikere esie ke mme n̄kpọ enyọn̄, oro edi, ndinam uduak Abasi.

11, 12. Ewe ukpep ke Moses akada nte ọsọn̄urua inyene, ndien nnyịn isan̄a didie ifiọk?

¹¹ Jochebed, eka Moses, ama ababak ekpep Moses n̄kpọ aban̄a Jehovah Abasi esie. Moses akada ukpepn̄kpọ emi nte ata ọsọn̄urua inyene oro akande inyene en̄wen ekededi. Ntre, enye ikoyomke inyene ye odudu oro enye ekpekenyenede ke ntak emi enye okodụn̄de ke ufọk Pharaoh. (Kot Mme Hebrew 11:24-27.) Ukpepn̄kpọ Abasi  ye mbuọtidem oro Moses ekenyenede ke Jehovah ẹkenam enye owụk ekikere esie ke mme n̄kpọ enyọn̄.

¹² Okposụkedi emi Moses ọkọbọde mfọnn̄kan ukpep oro okodude ke eyo esie, enye ikadaha ukpep emi in̄wana okụk m̀mê ndida n̄wọrọ etop ke Egypt. Bible ọdọhọ ke enye ama “esịn ndikere eyen adiaha Pharaoh, emek nditiene ikọt Abasi mbiom ukụt utu ke ndidia inemesịt idiọkn̄kpọ ke ibio ini.” Nte ini akade, Moses ama ada se enye ọkọfiọkde aban̄a Jehovah ada ikọt Abasi usụn̄.

13, 14. (a) Nso ikan̄wam Moses anam utom oro Jehovah ọkọdọn̄de enye? (b) Didie ke ikpekpebe Moses?

¹³ Moses ama enen̄ede ama Jehovah ye ikọt Esie. Ke ini enye ekedide isua 40, enye ama ekere ke imekeme ndinyan̄a ikọt Abasi nsio ke ufụn Egypt. (Utom 7:23-25) Nte ededi, enyene mme edu oro akanade enye enyene kan̄a mbemiso Jehovah ọdọn̄de enye utọ utom oro. Akana enye osụhọde idem, eme ime, etie sụn̄sụn̄ onyụn̄ afara ke idem. (N̄ke 15:33) Ama oyom Moses ekpep mme n̄kpọ oro ẹdin̄wamde enye ọyọ idomo ye nsọn̄ọn̄kpọ oro ẹdisịmde enye nte ini akade. Isua 40 oro enye akadade ekpeme erọn̄ ama an̄wam enye enyene nti edu emi.

¹⁴ Ndi mme n̄kpọ oro Moses ekekpepde ke ini enye ekedide ekpemerọn̄ ẹma ẹn̄wam enye? Ih, ẹma ẹn̄wam! Ikọ Abasi ọdọhọ ke Moses ekedi “ata sụn̄sụn̄ owo akan kpukpru owo oro ẹkedude ke iso isọn̄.” (Num. 12:3) Moses ama ekpep nsụhọdeidem, ndien oro ama anam enye enyene ime ke ini enye akanamde n̄kpọ ye nsio nsio owo oro ẹkenyenede ikpọ mfịna. (Ex. 18:26) Kpasụk ntre, oyom ikpep ndinyene nti edu oro ẹdin̄wamde nnyin ibe “akwa ukụt” idụk edinen obufa ererimbot Abasi. (Edi. 7:14) Ndi imesitie ufan ufan ye mme owo, esịnede mbon oro nnyịn ikerede ke ẹsisọp iyatesịt? Ọkpọfọn inam item emi apostle Peter ọkọnọde nditọete ete: “Ẹkpono kpukpru orụk owo, ẹnyene ima ẹnọ ofụri otu nditọete.”—1 Pet. 2:17.

15, 16. (a) Ntak emi oyomde ika iso iwụk ekikere ke nti n̄kpọ? (b) Ntak emi ọfọnde mme Christian ẹnyene nti edu?

¹⁵ Nnyịn idu uwem ke “ndiọkeyo emi ọsọn̄de ndiyọ.” (2 Tim. 3:1) Ntre, oyom iwụk ekikere nnyịn ke nnennen n̄kpọ man ikeme ndika iso nnam n̄kpọ Abasi. (1 Thess. 5:6-9) Ẹyak ineme usụn̄ ita emi ikemede ndinam oro.

¹⁶ Edu nnyịn: Peter ama ọfiọk ke oyom inyene nti edu. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹka iso ẹnyene eti edu uwem ke otu mme idụt, man . . . mmọ ẹkpeda nti utom mbufo emi mmọ ẹkụtde ẹnọ Abasi ubọn̄.” (1 Pet. 2:12) Edide idu ke ufọk, ke itieutom, ke ufọkn̄wed, ke itie mbre, m̀mê ke an̄wautom, oyom ida nti edu nnyịn inọ Abasi ubọn̄. Imọfiọk ke sia nnyịn mîfọnke ima, ke kpukpru nnyịn imesinam ndudue. (Rome 3:23) Edi edieke ikade iso ‘in̄wana eti en̄wan mbuọtidem,’ nnyịn idinamke idiọkn̄kpọ oro ọdọn̄de nnyịn.—1 Tim. 6:12.

17. Didie ke ikeme ndikere n̄kpọ nte Christ ekekerede? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

¹⁷ Ekikere nnyịn: Oyom ikere n̄kpọ ke eti usụn̄ man inyene eti edu. Apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Ẹnyene edu ukere n̄kpọ emi Christ Jesus ekenyenede.” (Phil. 2:5) Jesus ekesinam n̄kpọ didie? Enye ama  osụhọde idem. Nsụhọdeidem akanam enye enen̄ede esịn idem ọkwọrọ ikọ. Jesus ekesinen̄ede ekere nte ọkpọkwọrọde eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. (Mark 1:38; 13:10) Kpukpru se Jesus akanamde okoto Ikọ Abasi. (John 7:16; 8:28) Enye ama esisịn idem ekpep Ikọ Abasi man ọdiọn̄ọ mme itie N̄wed Abasi ke ibuot, ekpep mme owo n̄kpọ, onyụn̄ ayarade mbon emi ẹkesiyụrọrede Ikọ Abasi. Edieke isụhọrede idem isịn ifịk ikwọrọ ikọ inyụn̄ ikpep n̄kpọ ke idem nnyịn, iyekere n̄kpọ nte Christ ekekerede.

18. Didie ke ikpanam utom Jehovah?

¹⁸ Ukeme nnyịn: Jehovah oyom “mme andidu ke heaven ye mme andidu ke isọn̄” ẹsụk ibuot ẹnọ Jesus. (Phil. 2:9-11) Idem ke ini Jesus okodude ke heaven, enye ama osụhọde idem enyịme ndinam se Ete esie ọkọdọn̄de enye, nnyịn n̄ko ikponyụn̄ inam ntre. (1 Cor. 15:28) Didie ke ikeme ndinam emi? Oyom isịn ofụri ukeme nnyịn inam utom oro ẹnọde nnyịn, oro edi, ‘ndinam mme owo ke kpukpru idụt ẹdi mbet Jesus.’ (Matt. 28:19) Ke adianade do, oyom “inam se ifọnde inọ,” mme mbọhọidụn̄ nnyịn, ye nditọete nnyịn.—Gal. 6:10.

19. Nso ke ikpebiere ndinam?

¹⁹ Nnyịn imenen̄ede ima nte Jehovah etemede nnyịn ete iwụk ekikere nnyịn ke mme n̄kpọ enyọn̄. Man inam oro, oyom “ifehe mbuba eke ẹnịmde nnyịn ke iso ye ime.” (Heb. 12:1) Nnyịn ikpakam inam emi ‘ke ofụri ukpọn̄ nte inam inọ Jehovah.’ Ima inam oro, Ete nnyịn eke heaven ọyọdiọn̄ nnyịn.—Col. 3:23, 24.