ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Πώς Μπορείτε να Διατηρείτε Αγαθή Συνείδηση;
«Να διακρατείτε αγαθή συνείδηση».
1, 2. Γιατί είναι σημαντικό όργανο η πυξίδα, και πώς μπορεί να παρομοιαστεί με τη συνείδηση;
ΕΝΑΣ ναυτικός χαράζει τη ρότα του πλοίου του μέσα στα κύματα του απέραντου ωκεανού. Ένας οδοιπόρος περπατάει ολομόναχος στην ερημιά. Ένας αεροπόρος πιλοτάρει το αεροσκάφος του πάνω από τα σύννεφα που απλώνονται από τη μια άκρη του ορίζοντα ως την άλλη. Ξέρετε τι κοινό έχουν αυτοί οι άνθρωποι; Ο καθένας, στα πλαίσια των δικών του περιστάσεων, μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα αν δεν διαθέτει πυξίδα
2 Η πυξίδα είναι απλό όργανο, αποτελούμενο συνήθως από έναν δίσκο με μια μαγνητική βελόνα η οποία δείχνει το βορρά. Όταν λειτουργεί σωστά και ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με έναν ακριβή χάρτη, μπορεί να σώσει ζωές. Από μερικές απόψεις, η πυξίδα μπορεί να
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ
3. Ποια είναι η κυριολεκτική σημασία της λέξης συνείδησις του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, και ποια μοναδική ικανότητα των ανθρώπων προσδιορίζει;
3 Στην Αγία Γραφή, η λέξη συνείδησις του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου σημαίνει κατά κυριολεξία «γνώση από κοινού ή εσωτερική γνώση». Ανόμοια με όλα τα άλλα επίγεια πλάσματα, εμείς διαθέτουμε τη θεόδοτη ικανότητα της αυτογνωσίας. Μπορούμε, κατά μία έννοια, να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας και να τον κρίνουμε από ηθική άποψη. Ενεργώντας ως εσωτερικός μάρτυρας ή κριτής, η συνείδησή μας μπορεί να εξετάσει τις πράξεις μας, τις απόψεις μας και τις επιλογές μας. Μπορεί να μας οδηγήσει σε μια σωστή απόφαση ή να μας προειδοποιήσει για κάποια εσφαλμένη. Κατόπιν, μπορεί να μας καθησυχάσει αν η επιλογή μας είναι καλή ή να μας τιμωρήσει με έντονες τύψεις αν η επιλογή μας είναι κακή.
4, 5. (α) Πώς γνωρίζουμε ότι τόσο ο Αδάμ όσο και η Εύα είχαν συνείδηση, και ποιο ήταν το αποτέλεσμα όταν αγνόησαν το νόμο του Θεού; (β) Ποια παραδείγματα δείχνουν τη λειτουργία της συνείδησης σε πιστούς ανθρώπους των προχριστιανικών χρόνων;
4 Αυτή η λειτουργία εμφυτεύτηκε μέσα στον άντρα και στη γυναίκα ευθύς εξαρχής. Τόσο ο Αδάμ όσο και η Εύα έδειξαν ότι είχαν συνείδηση. Αυτό αποδεικνύεται από την ντροπή που ένιωσαν μετά την αμαρτία τους. (Γένεση 3:7, 8) Δυστυχώς, η ταραγμένη τους συνείδηση δεν μπορούσε πλέον να τους ωφελήσει. Είχαν αγνοήσει εσκεμμένα το νόμο του Θεού. Με αυτόν τον τρόπο επέλεξαν εν γνώσει τους να γίνουν στασιαστές, εναντιούμενοι του Ιεχωβά Θεού. Όντας τέλειοι άνθρωποι, ήξεραν τι έκαναν, και δεν υπήρχε επιστροφή.
* (Ιώβ 27:6) Ο Ιώβ ήταν πραγματικά ευσυνείδητος άνθρωπος. Φρόντιζε να ακούει τη συνείδησή του και την άφηνε να καθοδηγεί τις πράξεις και τις αποφάσεις του. Ως αποτέλεσμα, μπορούσε να πει με πραγματική ικανοποίηση ότι η συνείδησή του δεν τον ονείδιζε, δηλαδή δεν τον βασάνιζε, με ντροπή και ενοχές. Προσέξτε την αντίθεση ανάμεσα στον Ιώβ και στον Δαβίδ. Όταν ο Δαβίδ έδειξε έλλειψη σεβασμού προς τον Σαούλ, το χρισμένο βασιλιά του Ιεχωβά, «μετά . . . η καρδιά του Δαβίδ τον έτυπτε». (1 Σαμουήλ 24:5) Εκείνες οι έντονες τύψεις συνείδησης ασφαλώς ωφέλησαν τον Δαβίδ, διότι του έμαθαν να αποφεύγει έκτοτε να δείχνει τέτοια έλλειψη σεβασμού.
5 Ανόμοια με τον Αδάμ και την Εύα, πολλοί ατελείς άνθρωποι έχουν ακολουθήσει τη συνείδησή τους. Για παράδειγμα, ο πιστός Ιώβ ήταν σε θέση να πει: «Κρατώ τη δικαιοσύνη μου και δεν θα την αφήσω· η καρδιά μου δεν θα με ονειδίσει για καμιά από τις ημέρες μου».6. Τι δείχνει ότι η συνείδηση είναι ένα δώρο που δόθηκε σε όλους τους ανθρώπους;
6 Ανήκει αυτό το δώρο της συνείδησης αποκλειστικά στους υπηρέτες του Ιεχωβά; Αναλογιστείτε τα θεόπνευστα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Όποτε οι εθνικοί, που δεν έχουν νόμο, κάνουν από τη φύση τους τα πράγματα του νόμου, αυτοί οι άνθρωποι, μολονότι δεν έχουν νόμο, είναι νόμος για τον εαυτό τους. Αυτοί οι ίδιοι καταδεικνύουν ότι η ουσία του νόμου είναι γραμμένη στις καρδιές τους, ενώ η συνείδησή τους δίνει μαρτυρία μαζί με αυτούς και, μεταξύ των δικών τους σκέψεων, κατηγορούνται ή και δικαιολογούνται». (Ρωμαίους 2:14, 15) Ακόμη και εκείνοι που έχουν πλήρη άγνοια των νόμων του Ιεχωβά μπορεί μερικές φορές να υποκινηθούν από αυτόν τον εσωτερικό μάρτυρα και να ενεργήσουν σε αρμονία με τις θεϊκές αρχές.
7. Γιατί μπορεί να κάνει λάθος η συνείδηση μερικές φορές;
7 Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η συνείδηση μπορεί να κάνει λάθος. Γιατί; Αν μια πυξίδα τοποθετηθεί κοντά σε κάποιο Ρωμαίους 9:1) Πώς, όμως, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η συνείδησή μας βρίσκεται σε αρμονία με το άγιο πνεύμα του Ιεχωβά; Αυτό είναι ζήτημα εκπαίδευσης.
μεταλλικό αντικείμενο, μπορεί να επηρεαστεί και να δείχνει άλλη κατεύθυνση, όχι το βορρά. Και αν χρησιμοποιηθεί χωρίς ακριβή χάρτη, μπορεί να είναι σχεδόν άχρηστη. Παρόμοια, αν η συνείδησή μας επηρεάζεται υπερβολικά από τις ιδιοτελείς επιθυμίες της καρδιάς μας, μπορεί να μας στρέφει προς τη λάθος κατεύθυνση. Επίσης, αν χρησιμοποιείται χωρίς την ασφαλή καθοδηγία του Λόγου του Θεού, ίσως να μην είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε το σωστό από το εσφαλμένο σε πολλά σημαντικά ζητήματα. Πράγματι, προκειμένου να λειτουργεί σωστά η συνείδησή μας, χρειαζόμαστε την καθοδηγία του αγίου πνεύματος του Ιεχωβά. Ο Παύλος έγραψε: «Η συνείδησή μου δίνει μαρτυρία μαζί με εμένα σύμφωνα με άγιο πνεύμα». (ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΙ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
8. (α) Πώς μπορεί η καρδιά να επηρεάσει τη συνείδηση, και τι πρέπει να έχει τη μεγαλύτερη σημασία όταν παίρνουμε αποφάσεις; (β) Γιατί δεν είναι πάντοτε αρκετό το να έχει ο Χριστιανός καθαρή συνείδηση; (Βλέπε υποσημείωση.)
8 Πώς μπορείτε να πάρετε μια απόφαση βασισμένη στη συνείδηση; Μερικοί, από ό,τι φαίνεται, απλώς κοιτάζουν μέσα τους, εξετάζουν τα αισθήματά τους και αποφασίζουν τι να κάνουν. Κατόπιν ίσως λένε: «Αυτό δεν ενοχλεί τη συνείδησή μου». Οι επιθυμίες της καρδιάς μπορεί να είναι πολύ ισχυρές, σε βαθμό που να αποσυντονίζουν τη συνείδηση. Η Αγία Γραφή λέει: «Η καρδιά είναι πιο δόλια από οτιδήποτε άλλο και βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Ποιος μπορεί να τη γνωρίσει;» (Ιερεμίας 17:9) Άρα, η επιθυμία της καρδιάς μας δεν πρέπει να αποτελεί το πιο σημαντικό κριτήριο. Απεναντίας, οφείλουμε να σκεφτόμαστε πρώτα τι θα ευαρεστήσει τον Ιεχωβά Θεό. *
9. Τι είναι ο θεοσεβής φόβος, και πώς μπορεί να επηρεαστεί η συνείδησή μας αν τον έχουμε;
Νεεμίας 5:15) Ο ειλικρινής θεοσεβής φόβος, ένας ολόκαρδος φόβος μη τυχόν δυσαρεστήσουμε τον ουράνιο Πατέρα μας, είναι ουσιώδης. Αυτός ο ευλαβικός φόβος θα μας υποκινεί να αναζητούμε κατεύθυνση από το Λόγο του Θεού όταν πρέπει να λάβουμε αποφάσεις.
9 Αν μια απόφαση βασίζεται πραγματικά στην εκπαιδευμένη συνείδησή μας, θα αντανακλά το θεοσεβή μας φόβο και όχι τις προσωπικές μας επιθυμίες. Εξετάστε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο πιστός κυβερνήτης Νεεμίας είχε το δικαίωμα να απαιτεί ορισμένες πληρωμές και φόρους από το λαό της Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, δεν το έκανε αυτό. Γιατί; Απεχθανόταν ακόμη και το ενδεχόμενο να δυσαρεστήσει τον Ιεχωβά Θεό καταδυναστεύοντας το λαό Του. Ο Νεεμίας είπε: «Δεν ενήργησα έτσι από φόβο Θεού». (10, 11. Ποιες Γραφικές αρχές σχετίζονται με το ζήτημα της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών, και πώς μπορούμε να λάβουμε την καθοδηγία του Θεού για να τις εφαρμόσουμε;
10 Πάρτε για παράδειγμα το ζήτημα των οινοπνευματωδών ποτών. Να μια απόφαση που καλούνται να πάρουν πολλοί από εμάς στις κοινωνικές συγκεντρώσεις: Θα πιω ή όχι; Πρώτα πρέπει να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας. Ποιες Γραφικές αρχές σχετίζονται με αυτό το ζήτημα; Η Γραφή δεν καταδικάζει τη μετριοπαθή χρήση οινοπνευματωδών ποτών. Αινεί τον Ιεχωβά για το δώρο του κρασιού. (Ψαλμός 104:14, 15) Ωστόσο, η Γραφή καταδικάζει το υπερβολικό ποτό και τα ξέφρενα γλέντια. (Λουκάς 21:34· Ρωμαίους 13:13) Επιπρόσθετα, συγκαταλέγει τη μέθη ανάμεσα σε άλλες πολύ σοβαρές αμαρτίες, όπως η πορνεία και η μοιχεία. *
11 Η συνείδηση του Χριστιανού εκπαιδεύεται και ευαισθητοποιείται από αυτές τις αρχές. Όταν, λοιπόν, καλούμαστε να αποφασίσουμε αν θα πιούμε σε κάποια συγκέντρωση, θέτουμε στον εαυτό μας ερωτήματα όπως τα εξής: “Τι είδους συγκέντρωση Ψαλμός 139:23, 24) Με αυτόν τον τρόπο, καλούμε τον Ιεχωβά να μας καθοδηγήσει με το άγιο πνεύμα του. Επίσης, γυμνάζουμε τη συνείδησή μας ώστε να εναρμονίζεται με τις θεϊκές αρχές. Υπάρχει, όμως, άλλος ένας παράγοντας που πρέπει να συνυπολογίζουμε όταν παίρνουμε αποφάσεις.
είναι αυτή που διοργανώνεται; Υπάρχει περίπτωση να ξεφύγει από τον έλεγχο και να γίνει ξέφρενο γλέντι; Ποιες είναι οι δικές μου τάσεις; Μήπως λαχταράω το αλκοόλ, μήπως εξαρτώμαι από αυτό, και μήπως το χρησιμοποιώ για να ελέγχω τη διάθεση και τη συμπεριφορά μου; Διαθέτω την απαιτούμενη εγκράτεια για να περιορίσω την ποσότητα που θα πιω;” Καθώς συλλογιζόμαστε τις Βιβλικές αρχές και τα ερωτήματα που εγείρουν, είναι καλό να προσευχόμαστε για την καθοδηγία του Ιεχωβά. (ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΥΠΟΨΗ ΤΙΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ;
12, 13. Ποιοι είναι μερικοί λόγοι για τους οποίους διαφέρουν οι συνειδήσεις των Χριστιανών, και πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε αυτές τις διαφορές;
12 Μερικές φορές μπορεί να εκπλαγείτε από το βαθμό στον οποίο διαφέρουν οι συνειδήσεις των Χριστιανών. Ένα άτομο θεωρεί επιλήψιμη μια συνήθεια ή έθιμο, ενώ κάποιος άλλος την απολαμβάνει και δεν βλέπει κανέναν λόγο να την καταδικάσει. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη χρήση αλκοόλ σε κοινωνικές συγκεντρώσεις. Σε κάποιον αρέσει να πίνει ένα ποτό με μερικούς φίλους καθώς χαλαρώνουν μαζί το βράδυ. Κάποιος άλλος ενοχλείται από αυτή τη συνήθεια. Γιατί υπάρχουν τέτοιες διαφορές, και πώς πρέπει να επηρεάζουν τις αποφάσεις μας;
13 Οι άνθρωποι διαφέρουν για αρκετούς λόγους. Μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικό παρελθόν. Μερικοί, παραδείγματος χάρη, έχουν έντονη συναίσθηση κάποιας αδυναμίας με την οποία πάλεψαν στο παρελθόν
14, 15. Σε σχέση με ποιο ζήτημα διέφεραν οι συνειδήσεις των μελών της εκκλησίας του πρώτου αιώνα, και τι συνέστησε ο Παύλος;
14 Ο απόστολος Παύλος αντιλαμβανόταν ότι οι συνειδήσεις των Χριστιανών τον πρώτο αιώνα συχνά διέφεραν πολύ μεταξύ τους. Εκείνον τον καιρό, μερικοί Χριστιανοί προβληματίζονταν σε σχέση με ορισμένες τροφές που είχαν θυσιαστεί σε είδωλα. (1 Κορινθίους 10:25) Η συνείδηση του Παύλου δεν ήταν αντίθετη με την κατανάλωση τέτοιων τροφών οι οποίες πουλιούνταν μετά στις αγορές. Για εκείνον, τα είδωλα δεν σήμαιναν τίποτα. Αυτά δεν θα μπορούσαν ποτέ να έχουν στην κατοχή τους τροφή η οποία προερχόταν από τον Ιεχωβά και ούτως ή άλλως ανήκε σε Εκείνον. Εντούτοις, ο Παύλος κατανοούσε ότι κάποιοι άλλοι δεν συμμερίζονταν την άποψή του για αυτό το ζήτημα. Ορισμένοι ίσως ήταν βαθιά αναμειγμένοι στην ειδωλολατρία προτού γίνουν Χριστιανοί. Για αυτούς, οτιδήποτε είχε έστω και προηγουμένως σχέση με την ειδωλολατρία ήταν επιλήψιμο. Ποια ήταν η λύση;
15 Ο Παύλος είπε: «Εμείς, όμως, που είμαστε ισχυροί οφείλουμε να βαστάζουμε τις αδυναμίες εκείνων που δεν είναι ισχυροί, και να μην ευαρεστούμε τον εαυτό μας. Διότι ακόμη και ο Χριστός δεν ευαρέστησε τον εαυτό του». (Ρωμαίους 15:1, 3) Ο Παύλος έκανε το συλλογισμό ότι πρέπει να βάζουμε τις ανάγκες των αδελφών μας πάνω από τις δικές μας, όπως έκανε ο Χριστός. Σε μια παρεμφερή ανάλυση, ο Παύλος δήλωσε ότι θα προτιμούσε να μη φάει καν κρέας παρά να σκανδαλίσει ένα πολύτιμο πρόβατο για το οποίο ο Χριστός είχε δώσει τη ζωή του.
16. Γιατί δεν πρέπει εκείνοι που έχουν πιο περιοριστική συνείδηση να κρίνουν εκείνους των οποίων η συνείδηση διαφέρει από τη δική τους;
16 Από την άλλη πλευρά, εκείνοι που έχουν πιο περιοριστική συνείδηση δεν πρέπει να επικρίνουν τους άλλους, επιμένοντας ότι όλοι πρέπει να βλέπουν τα θέματα συνείδησης ακριβώς όπως τα βλέπουν εκείνοι. (Ρωμαίους 14:10) Πράγματι, η συνείδηση πρέπει να χρησιμοποιείται ως εσωτερικός κριτής και όχι ως άδεια για να κρίνουμε τους άλλους. Να θυμάστε τα λόγια του Ιησού: «Μην κρίνετε για να μην κριθείτε». (Ματθαίος 7:1) Όλα τα μέλη της εκκλησίας πρέπει να αποφεύγουν να δημιουργούν ζητήματα γύρω από προσωπικά θέματα συνείδησης. Αντί για αυτό, αναζητούμε τρόπους ώστε να προάγουμε την αγάπη και την ενότητα, εποικοδομώντας και όχι καταρρακώνοντας ο ένας τον άλλον.
ΠΩΣ ΦΕΡΝΕΙ ΕΥΛΟΓΙΕΣ Η ΑΓΑΘΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
17. Τι έχει συμβεί στις συνειδήσεις πολλών ανθρώπων σήμερα;
17 Ο απόστολος Πέτρος έγραψε: «Να διακρατείτε αγαθή συνείδηση». (1 Πέτρου 3:16) Μια συνείδηση που είναι καθαρή στα μάτια του Ιεχωβά Θεού αποτελεί τεράστια ευλογία. Δεν μοιάζει με τις συνειδήσεις πάρα πολλών ανθρώπων σήμερα. Ο Παύλος περιέγραψε εκείνους που «έχουν τη συνείδησή τους καυτηριασμένη». (1 Τιμόθεο 4:2) Η καυτηριασμένη σάρκα είναι καλυμμένη από ουλώδη ιστό και δεν αισθάνεται τίποτα. Η συνείδηση πολλών ανθρώπων είναι ουσιαστικά νεκρή
18, 19. (α) Ποια αξία μπορεί να έχουν τα αισθήματα ενοχής ή ντροπής; (β) Τι μπορούμε να κάνουμε αν η συνείδησή μας συνεχίζει να μας τιμωρεί για παλιές αμαρτίες για τις οποίες έχουμε ήδη μετανοήσει;
18 Στην πραγματικότητα, τα αισθήματα ενοχής μπορεί να είναι ο τρόπος με τον οποίο η συνείδηση μας λέει ότι έχουμε κάνει κάτι κακό. Όταν τέτοιου είδους αισθήματα υποκινούν σε μετάνοια κάποιον που αμάρτησε, ακόμη και η χειρότερη αμαρτία μπορεί να συγχωρηθεί. Ο Βασιλιάς Δαβίδ, Ψαλμός 51:1-19· 86:5) Τι γίνεται, όμως, αν τα έντονα αισθήματα ενοχής και ντροπής επιμένουν αφού μετανοήσουμε και λάβουμε συγχώρηση;
για παράδειγμα, έγινε ένοχος σοβαρής αδικοπραγίας αλλά συγχωρήθηκε κυρίως λόγω της ειλικρινούς του μετάνοιας. Χάρη στο μίσος του για την εσφαλμένη του πορεία και στην αποφασιστικότητά του να υπακούει έκτοτε στους νόμους του Ιεχωβά, διαπίστωσε από πρώτο χέρι ότι ο Ιεχωβά είναι “αγαθός και πρόθυμος να συγχωρεί”. (19 Μερικές φορές η συνείδηση μπορεί να είναι υπερβολικά επικριτική και να πλήττει έναν αμαρτωλό με ενοχές πολύ καιρό αφότου αυτά τα αισθήματα παύουν να χρησιμεύουν σε οτιδήποτε. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί να βεβαιώσουμε την καρδιά μας που μας καταδικάζει ότι ο Ιεχωβά είναι μεγαλύτερος από όλα τα ανθρώπινα αισθήματα. Χρειάζεται να πιστεύουμε στην αγάπη και στη συγχωρητικότητά του και να τις δεχόμαστε, όπως παροτρύνουμε και άλλους να κάνουν. (1 Ιωάννη 3:19, 20) Από την άλλη πλευρά, η εξαγνισμένη συνείδηση φέρνει εσωτερική ειρήνη, γαλήνη και βαθιά χαρά η οποία σπανίζει σε αυτόν τον κόσμο. Πολλοί που διέπραξαν κάποτε σοβαρή αμαρτία έχουν νιώσει αυτή τη θαυμάσια ανακούφιση και σήμερα είναι σε θέση να διακρατούν αγαθή συνείδηση καθώς υπηρετούν τον Ιεχωβά Θεό.
20, 21. (α) Αυτό το έντυπο τι έχει σχεδιαστεί να σας βοηθήσει να κάνετε; (β) Ποια ελευθερία απολαμβάνουμε ως Χριστιανοί, αλλά πώς πρέπει να τη χρησιμοποιούμε;
20 Τούτο το βιβλίο έχει σχεδιαστεί για να σας βοηθήσει να βρείτε αυτή τη χαρά, να διακρατήσετε αγαθή συνείδηση στο υπόλοιπο αυτών των ταραγμένων τελευταίων ημερών του συστήματος πραγμάτων του Σατανά. Βέβαια, δεν μπορεί να καλύψει όλους τους νόμους και τις αρχές της Γραφής που χρειάζεται να σκέφτεστε και να εφαρμόζετε στις καταστάσεις που προκύπτουν τη μια ημέρα μετά την άλλη. Επιπρόσθετα, μην αναμένετε απλούς, απόλυτους κανόνες για πράγματα τα οποία αποτελούν θέμα συνείδησης. Σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να σας βοηθήσει να εκπαιδεύσετε και να ευαισθητοποιήσετε τη συνείδησή σας μελετώντας το Γαλάτες 6:2) Με αυτόν τον τρόπο, ο Ιεχωβά έχει εμπιστευτεί στους Χριστιανούς εξαιρετική ελευθερία. Ωστόσο, ο Λόγος του μας υπενθυμίζει να μη χρησιμοποιούμε ποτέ αυτή την ελευθερία ως «επικάλυμμα για την κακία». (1 Πέτρου 2:16) Απεναντίας, αυτή η ελευθερία μάς δίνει μια θαυμάσια ευκαιρία να εκδηλώνουμε την αγάπη μας για τον Ιεχωβά.
πώς μπορείτε να εφαρμόζετε το Λόγο του Θεού στην καθημερινή σας ζωή. Ανόμοια με το Μωσαϊκό Νόμο, “ο νόμος του Χριστού” καλεί όσους τον τηρούν να ζουν περισσότερο βάσει συνείδησης και αρχών και λιγότερο βάσει γραπτών κανόνων. (21 Αν σκέφτεστε με προσευχή ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να ζείτε σύμφωνα με τις Γραφικές αρχές και κατόπιν εφαρμόζετε τις αποφάσεις σας, θα συνεχίσετε μια ζωτική διαδικασία η οποία ξεκίνησε όταν γνωρίσατε αρχικά τον Ιεχωβά. Οι «δυνάμεις της αντίληψής» σας θα είναι γυμνασμένες «μέσω χρήσης». (Εβραίους 5:14) Η Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδησή σας θα αποτελεί ευλογία για εσάς κάθε μέρα της ζωής σας. Όπως η πυξίδα που καθοδηγεί τον ταξιδιώτη, έτσι και η συνείδησή σας θα σας βοηθάει να παίρνετε αποφάσεις που ευαρεστούν τον ουράνιο Πατέρα σας. Αυτός είναι ένας σίγουρος τρόπος για να κρατήσετε τον εαυτό σας στην αγάπη του Θεού.
^ παρ. 5 Στις Εβραϊκές Γραφές δεν εμφανίζεται κάποια συγκεκριμένη λέξη που να σημαίνει «συνείδηση». Ωστόσο, η λειτουργία της συνείδησης είναι ολοφάνερη σε παραδείγματα όπως αυτό. Η λέξη «καρδιά» αναφέρεται γενικά στον εσωτερικό άνθρωπο. Σε περιπτώσεις όπως αυτή, προφανώς στρέφει την προσοχή σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του εσωτερικού ανθρώπου
^ παρ. 8 Η Γραφή δείχνει ότι το να έχουμε καθαρή συνείδηση δεν είναι πάντοτε αρκετό. Για παράδειγμα, ο Παύλος είπε: «Δεν έχω αντιληφθεί να υπάρχει τίποτα εναντίον μου. Εντούτοις, από αυτό δεν αποδεικνύομαι δίκαιος, αλλά αυτός που με εξετάζει είναι ο Ιεχωβά». (1 Κορινθίους 4:4) Ακόμη και εκείνοι που διώκουν τους Χριστιανούς, όπως έκανε κάποτε ο Παύλος, ενδεχομένως ενεργούν έτσι με καθαρή συνείδηση επειδή νομίζουν ότι ο Θεός επιδοκιμάζει την πορεία τους. Έχει μεγάλη σημασία να είναι καθαρή η συνείδησή μας τόσο στα δικά μας μάτια όσο και στα μάτια του Θεού.
^ παρ. 10 Πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πολλούς γιατρούς, οι αλκοολικοί δεν είναι σε θέση να κρατούν υπό έλεγχο την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών. Για αυτούς, «μετριοπάθεια» σημαίνει αποχή.