• پسرتان رفتاری خودخواهانه دارد در حالی که فقط ده‌ساله است!‏

• انتظار دارد همه او را تافته‌ای جدا بافته بدانند و به او ارجحیت دهند

با خود فکر می‌کنید:‏ ‹چرا چنین رفتاری دارد؟‏ دوست ندارم خود را دست کم بگیرد،‏ اما تصوّر هم نکند که از همه سر است!‏›‏

آیا می‌توانیم بدون خدشه‌دار کردن عزّت‌نفس فرزندمان به او درس فروتنی بیاموزیم؟‏

در دهه‌های اخیر،‏ والدین ترغیب شده‌اند که نسبت به تمایلات و خواسته‌های فرزندشان انعطاف‌پذیر باشند،‏ مرتب او را تحسین کنند حتی اگر کاری شایستهٔ تحسین انجام نداده باشد و از اصلاح و تأدیب او پرهیز کنند.‏ تصوّر می‌شد اگر در فرزند احساس متمایز بودن و برتری به وجود آورده شود،‏ عزّت‌نفس لازم را در زندگی خواهد داشت.‏ اما نتیجه چه بود؟‏ در کتاب «نسلِ اسیر منیّت»‏ * آمده است:‏ «شیوهٔ رایجِ اخیر در به وجود آوردن عزّت‌نفس در فرزندان،‏ بجای این که فرزندانی سازگار و شاد تربیت کند،‏ سپاهی از خودشیفتگانی کوچک به وجود آورده است.‏»‏

بسیاری از فرزندانی که مرتباً بی‌دلیل مورد تحسین و تمجید قرار گرفته‌اند،‏ در بزرگسالی در مقابل انتقاد،‏ دلسردی و شکست‌های گاه‌وبی‌گاه عاجز بوده‌اند.‏ چنین افرادی که تنها آموخته‌اند که به خواسته‌ها و تمایلات خود توجه کنند،‏ در بزرگسالی نمی‌توانند روابطی ماندگار با دیگران داشته باشند.‏ از این رو بسیاری از آنان دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند.‏

اگر می‌خواهیم فرزندمان عزّت‌نفس و اعتمادبه‌نَفْس واقعی کسب کند،‏ به جای تعریف و تمجید مرتب از او،‏ باید با توجه به اعمال و موفقیت‌هایش او را تحسین و تشویق کنیم.‏ برای کسب اعتمادبه‌نَفْس تنها قبولاندن به او که می‌تواند به خود اطمینان داشته باشد،‏ کافی نیست.‏ او باید مهارت‌هایی بیاموزد،‏ تمرین کند و در آن پیشرفت کند.‏ (‏امثال ۲۲:‏۲۹‏)‏ همچنین بجاست او را بر آن دارید که به نیازهای افراد دیگر نیز توجه کند.‏ (‏۱قُرِنتیان ۱۰:‏۲۴‏)‏ برای این کارها نیاز به تواضع و فروتنی است.‏

تحسین،‏ زمانی که مستحق آن است.‏ اگر دختر شما نمرهٔ خوبی در مدرسه آورد او را تحسین کنید.‏ اگر نمرهٔ پایینی آورد،‏ فوراً معلّم او را مقصر ندانید.‏ با این کار نمی‌توانید تواضع را به او بیاموزید.‏ به جای آن به او کمک کنید تا دفعهٔ بعد بهتر عمل کند.‏ تحسین و تمجید را برای زمانی که موفقیتی داشت نگاه دارید.‏

اصلاح،‏ زمانی که ضرورت دارد.‏ این نکته به این معنی نیست که باید برای هر خطای فرزندتان او را مورد انتقاد قرار دهید.‏ (‏کولُسیان ۳:‏۲۱‏)‏ اما در صورتی که خطایی جدّی مرتکب شد،‏ باید او را اصلاح کنید.‏ در مورد طرز فکری نابجا نیز چنین است.‏ اگر او را اصلاح نکنید ممکن است خصوصیات و عادات ناشایست در او ریشه گیرد.‏

برای مثال،‏ شاید پسر شما تمایل دارد به خود ببالد و خودنمایی کند.‏ اگر او را اصلاح نکنید او شخصی مغرور می‌شود که دیگران را از خود می‌راند.‏ پس برای او توضیح دهید که خودنمایی و به خود بالیدن تصویر خوبی از او ایجاد نمی‌کند و حتی ممکن است باعث شرمساری و خجالتش شود.‏ (‏امثال ۲۷:‏۲‏)‏ همچنین برایش توضیح دهید که شخصی که دیدی معقول به خود دارد،‏ نیازی نمی‌بیند که قابلیت‌ها و توانایی‌هایش را به رخ دیگران بکشد.‏ اگر با محبت او را تصحیح کنید،‏ بدون این که عزّت‌نفس او را خدشه‌دار کنید،‏ فروتنی را به او خواهید آموخت.‏—‏اصلی در کتاب مقدّس:‏ مَتّی ۲۳:‏۱۲‏.‏

آماده کردن او برای واقعیت‌های زندگی.‏ اگر به هر خواستهٔ فرزندتان گردن نهید و آن را فراهم کنید او احساس می‌کند که همیشه چنین حقی دارد.‏ برای مثال،‏ اگر فرزندتان چیزی خواست که از توان مالی شما خارج بود برای او توضیح دهید که باید مطابق با بودجه‌تان خرج کنید.‏ اگر مجبور می‌شوید از تعطیلات یا برنامهٔ دیگری صرف‌نظر کنید،‏ برایش توضیح دهید که دلسردی بخشی از زندگی است و همیشه همه چیز مطابق خواست ما پیش نمی‌رود.‏ همچنین برای او روشن کنید که شما خود چگونه با دلسردی کنار می‌آیید.‏ به جای این که فرزندتان را از هر سختی‌ای در امان نگاه دارید،‏ او را برای مشکلات و چالش‌هایی که در آینده خواهد داشت آماده کنید.‏—‏اصلی در کتاب مقدّس:‏ امثال ۲۹:‏۲۱‏.‏

تشویق به سخاوت و بخشش.‏ در عمل به فرزندتان نشان دهید که «دادن از گرفتن شادی‌بخش‌تر است.‏» (‏اعمال ۲۰:‏۳۵‏)‏ چگونه؟‏ می‌توانید با هم فهرستی از اسامی افرادی تهیه کنید که نیاز دارند به آن‌ها در خرید،‏ حمل‌ونقل یا تعمیرات کمک کنید.‏ سپس برای کمک به برخی از آنان فرزندتان را همراه خود ببرید.‏ به این ترتیب شرایطی فراهم می‌کنید که شادی و رضایت را در شما ببیند.‏ از این طریق می‌توانید به بهترین روش به فرزندتان تواضع و فروتنی را بیاموزید،‏ یعنی با نمونهٔ خود.‏—‏اصلی در کتاب مقدّس:‏ لوقا ۶:‏۳۸‏.‏