Mera Muria na Lotu vaKarisito na Siga ni Vakacecegu?
Kena isau vakaivolatabu
Era sega ni muria na lotu vaKarisito na siga ni vakacecegu e veimacawa. Era muria ga “na lawa i Karisito,” e sega ni okati kina na Siga ni Vakacecegu. (Kalatia 6:2; Kolosa 2:16, 17) Na cava eda tukuna kina qori? Meda dikeva mada qo na itekitekivu ni Siga ni Vakacecegu.
Na cava na Siga ni Vakacecegu?
Na vosa “siga ni vakacecegu” e vu mai na dua na vosa vakaIperiu e kena ibalebale “vakacegu, cegu.” Na imatai ni gauna e basika kina ena iVolatabu oya ena ivakaro e tukuni vua na matanitu makawa o Isireli. (Lako Yani 16:23) Kena ivakaraitaki, e kaya na ikava ni ivakaro ena iVunau e Tini: “Dau nanuma na Siga ni Vakacecegu me vakatabui tiko ga. Mo cakacaka qai cakava na ka kece o vinakata ena ono na siga, ia na ikavitu ni siga e siga ni vakacecegu vei Jiova na nomu Kalou. Mo kua ni cakava kina e dua na cakacaka.” (Lako Yani 20:8-10) E tekivu na Siga ni Vakacecegu ni dromu na siga ena Vakaraubuka me yacova ni dromu na siga ena Vakarauwai. Ena gauna qori, era na sega ni biuta na Isireli na nodra yasayasa, vakawaqa buka, ca buka, se colata e dua na ka. (Lako Yani 16:29; 35:3; Tiko Voli Mai na Lekutu 15:32-36; Jeremaia 17:21) O koya e beca na Siga ni Vakacecegu ena vakamatei.—Lako Yani 31:15.
E vakatokai tale ga me siga ni vakacecegu eso tale na siga ena nodra ivolanivula na Jiu, vaka kina na ika7 kei na ika50 ni yabaki. Ena yabaki ni Vakacecegu, ena sega ni teivaki na qele, era na sega tale ga ni vakaukauataki na Isireli mera sauma na nodra dinau.—Vunau ni Soro 16:29-31; 23:6, 7, 32; 25:4, 11-14; Vakarua 15:1-3.
Na cava era sega ni muria kina na lotu vaKarisito na lawa ni Siga ni Vakacecegu?
Na lawa ni Siga ni Vakacecegu e baleti ira ga na muria na vo ni Lawa e soli vei Mosese. (Vakarua 5:2, 3; Isikeli 20:10-12) E sega ni vakarota na Kalou mera muria eso tale na tamata na siga ni vakacecegu. Kena ikuri, ena vuku ni isoro i Jisu Karisito, o ira mada ga na Jiu era “sereki mai na Lawa” e soli vei Mosese, okati kina na iVunau e Tini. (Roma 7:6, 7; 10:4; Kalatia 3:24, 25; Efeso 2:15) Era sega gona ni muria na lotu vaKarisito na Lawa, ia era muria ga na lawa uasivi ni loloma.—Roma 13:9, 10; Iperiu 8:13.
Rai cala me baleta na Siga ni Vakacecegu
Rai cala: E vakarautaka na Kalou na Siga ni Vakacecegu ena gauna e cegu kina ena ikavitu ni siga.
Ka dina: E kaya na iVolatabu: “A sa vakalougatataka na kenai kavitu ni siga na Kalou ka vakatabuya; ni sa vakacegu kina mai na nona cakacaka kecega sa bulia na Kalou ka kitaka.” (Vakatekivu 2:3, King James Version) E sega ni tukuna na tikinivolatabu qo na lawa me baleti keda na tamata, ia e vakamacalataka ga na ka e cakava na Kalou ena ikavitu ni siga ni bulibuli. E sega ni tukuni ena iVolatabu ni sa muri tiko mai na siga ni vakacecegu ni bera na gauna i Mosese.
Rai cala: Era muria na Isireli na lawa ni Siga ni Vakacecegu ni bera ni soli vei ira na Lawa e vola o Mosese.
Ka dina: E tukuna o Mosese vei ira na Isireli: “E cakava o Jiova na noda Kalou e dua na veiyalayalati kei keda mai Orepi,” e volekati Ulu i Saineai. Na veiyalayalati qori e okati kina na lawa ni Siga ni Vakacecegu. (Vakarua 5:2, 12) Na ka era cakava na Isireli ena Siga ni Vakacecegu e vakaraitaka ni vou vei ira. Kena ivakaraitaki: Ke ra sa muria makawa tiko mai na Siga ni Vakacecegu na Isireli nira tiko mai Ijipita, ena rawa vakacava nira nanuma lesu na nodra sereki mai Ijipita me vaka e tukuna vei ira na Kalou? (Vakarua 5:15) Na cava e tukuni kina vei ira mera kua ni tomika na mana ena ikavitu ni siga? (Lako Yani 16:25-30) Na cava era sega kina ni kila na Isireli na ka me caka vua na tagane e beca na lawa ni Siga ni Vakacegu ena imatai ni gauna?—Tiko Voli Mai na Lekutu 15:32-36.
Rai cala: E tawamudu na veiyalayalati me baleta na Siga ni Vakacecegu, e bibi me muri tiko ga.
Ka dina: E tukuni ena so na vakadewa ni iVolatabu na Siga ni Vakacecegu e dua na “veiyalayalati e tawa mudu.” (Lako Yani 31:16, King James Version) Ia na vosa vakaIperiu e vakadewataki me “tawamudu” e rawa ni kena ibalebale tale ga na “veisiga nimataka,” e sega ni tawamudu. Kena ivakaraitaki, e vakayagataka na iVolatabu na vosa vata qori me vakamacalataka na matabete e Isireli, e mai vakaotia na Kalou rauta na 2,000 na yabaki sa oti.—Lako Yani 40:15; Iperiu 7:11, 12.
Rai cala: Mera muria na lotu vaKarisito na Siga ni Vakacecegu ni a muria tale ga o Jisu.
Ka dina: E muria o Jisu na Siga ni Vakacecegu ni Jiu, ena talairawarawa kina ni vauci ena Lawa mai na gauna e sucu kina. (Kalatia 4:4) Ni sa mate o Jisu, sa bokoci na veiyalayalati ni Lawa, okati kina na Siga ni Vakacecegu.—Kolosa 2:13, 14.
Rai cala: E muria na yapositolo o Paula na Siga ni Vakacecegu ni lotu vaKarisito.
Ka dina: E curu o Paula ena valenilotu ena Siga ni Vakacecegu, e sega ga ni tokoni ira na Jiu ena nodra vakatabuya na siga qori. (Cakacaka 13:14; 17:1-3; 18:4) Ia me vaka na kena ivakarau ena gauna ya, e vunautaka na itukutuku vinaka ena valenilotu, me vaka ni vulagi e rawa ni sureti me vosa vei ira na soqoni yani mera sokalou. (Cakacaka 13:15, 32) E vunau e “veisiga” o Paula, sega ni Siga ni Vakacecegu ga.—Cakacaka 17:17.
Rai cala: Na Sigatabu e nodra Siga ni Vakacecegu na lotu vaKarisito.
Ka dina: E sega ni vakaroti ira na lotu vaKarisito na iVolatabu mera biuta vakatikitiki na Sigatabu se imatai ni siga ni macawa mera cegu kina mera sokalou. Vei ira na lotu vaKarisito taumada, na Sigatabu e vaka ga na vo ni siga era cakacaka kina. E volai ena ivola International Standard Bible Encyclopedia: “E tekivu mai na ika4 ni senit[iuri] na kena muri ena Sigatabu na ka e dau caka ena siga ni vakacecegu, ni vakarota [na empara ni Roma lotu butobuto] o Constantine me kua ni caka ena Sigatabu eso na cakacaka.” a
Vacava ga eso na tikinivolatabu e vakaraitaka ni vaka me siga namaki na Sigatabu? E tukuna na iVolatabu ni kana vata na yapositolo o Paula kei ira na mataveitacini “ena imatai ni siga ni macawa,” ya na Sigatabu, ia e tiko na kena inaki ni a biubiu o Paula ena siga e tarava. (Cakacaka 20:7) E tukuni tale ga ena so na ivavakoso mera biuta vakatikitiki eso na ilavo ena “imatai ni siga kece e veimacawa” se Sigatabu, me ka ni veivuke. Ia qori e ivakasala ga mera wasewasea vinaka kina na nodra ilavo. E biu tiko ga e vale na nodra cau, e sega ni kau yani ena vanua ni soqoni.—1 Korinica 16:1, 2.
Rai cala: E cala me biu vakatikitiki e dua na siga e veimacawa meda cegu kina meda sokalou.
Ka dina: E kaya na iVolatabu ni na vakatau qori vua na lotu vaKarisito yadua.—Roma 14:5.
a Raica tale ga na New Catholic Encyclopedia, Second Edition, Volume 13, tabana e 608.