Raitayaloyalotaka mada e dua na tamata rogo e dabe toka ena qele qai robota na buradelana yaco sara ena qeteqeteniyavana na bo mosimosi se na vidikoso. E cuva sobu, e vakalairoro na tabana, qai sega vua na igu me rova tani kina na lago era sosovi koya. E dabe toka ena dravusa me vakaraitaka nona lolosi, qai karia laivi tiko na kuliniyagona ena ivorovoro ni yaya qele. Era dau dokai koya e levu, ia qo era sa beci koya! Era biuti koya mada ga nona itokani, ira na tiko veitikivi, kei ira na wekana. Era vakalialiai koya wili kina o ira na gone. E nanuma ni sa vakalolomataki koya nona Kalou o Jiova, ia e sega ni dina qori.—Jope 2:8; 19:18, 22.

 Qori na turaga o Jope. E kaya na Kalou: “E sega ni dua e vuravura e tautauvata kei koya.” (Jope 1:8) Oti e vica tale na senitiuri, e okati Jope tu ga o Jiova me dua vei ira na turaga yalododonu e bau bula.—Isikeli 14:14, 20.

 Vakacava o sotava tale ga na ituvaki dredre se rarawataki? E rawa ni vakacegui iko na talanoa me baleti Jope. Rawa ni o kila kina na itovo mera bucina na dauveiqaravi kece ni Kalou, oya na yalodina. E laurai na itovo qori nida qarava vakatabakidua na Kalou, qai cakava na lomana ke mani sotavi mada ga na ituvaki dredre. Meda raica tale mada eso na ka eda rawa ni vulica vei Jope.

 Kena irairai ni oti toka nona mate o Jope, e vola na turaga yalodina o Mosese na kena italanoa. E uqeti vakalou me vakamacalataka na veika e sotava o Jope, kei na so na ituvaki e yaco mai lomalagi.

 Eda wilika kina ni marautaka voli nona bula o Jope. E turaga vutuniyau, rogo, qai dokai vakalevu ena vanua o Usi e rairai toka ena vualiku kei Arapea. E dau vukei ira na dravudravua, veitaqomaki qai tokoni ira na vinakata na veivuke. Rau kalougata tale ga vakaveiwatini ni tini na luvedrau. Kena ilutua, e tamata vakayalo o Jope, e vakamarautaki Jiova ena ka e cakava, me vakataki ratou na wekana o Eparama, Aisake, Jekope kei Josefa. Me vaka ga era dau cakava na peteriaki, e vakacaboisoro wasoma ena vukudratou na luvena, e vaka e dua na bete ena nodratou vuvale.—Jope 1:1-5; 31:16-22.

 Ia sega ni dede e veisau vakasauri nona bula. Eda wilika na ka e yaco mai lomalagi, kei na ka e sega ni kila o Jope. Era soqoni yani e mata i Jiova na nona agilosi yalodina, bau curu tale ga yani na agilosi talaidredre o Setani. E kila o Jiova ni sega ni taleitaki Jope o Setani, e kaya kina vua o Jiova na vakasakiti ni nona yalodina. E taroga o Setani: “Vakacava e sega ni yaga nona rerevaka na Kalou o Jope? Oni sega ni viribaiti koya moni taqomaki koya kina, na nona vale kei na ka kece e taukena?” E cati ira na tamata yalodina o Setani. Nira qaravi Jiova vakatabakidua, era sa dusi Setani tiko ni sega ni dauloloma qai lawaki ca. E kaya kina o Setani vei Jiova ni qaravi koya tiko ga o Jope ena nona nanumi koya ga. Ke kau tani vua na ka kece e taukena, ena vosavakacacataka na Kalou!—Jope 1:6-11.

 E sega ni kila o Jope ni dua na ka nona nuitaki koya o Jiova ena dua na itavi bibi, oya nona vakalasui o Setani. E vakalaivi koya o Jiova me kauta tani kece na ka e taukena o Jope, me kua ga ni vakamatei koya. E cakava sara qori vakailawaki o Setani. Tekivu sara ga ena nona vakararawataki Jope e veisiga. E vakamatei ira kece na nona bulumakau, asa, sipi, kameli kei ira na kedra ivakatawa. E kaya e dua na italai ni lutu mai lagi na “bukawaqa mai vua na Kalou” qai yameci ira kece, qori e rairai dusia na yaseyase. Ni bera mada ga ni vaqaqa na vuna era mate kina, e sotava e dua tale na ituvaki. Ratou soqo vata tiko na tini na luvena ena nona vale o koya e ulumatua, qai laba e dua na cagi kaukaua ena vale ratou toka kina qai vakamatei ratou kece na tini na luvena!—Jope 1:12-19.

 E dredre me vakabauti na veika e sotava qori o Jope. E dresuka nona isulu, kotiva na drauniuluna, qai bale. E kaya kina ni solia na Kalou, ena kauta tani tale ga. Dua na ka na qaseqase i Setani e nanuma kina o Jope ni veika rarawa qori e vakavuna na Kalou. Se mani cava e yaco e sega vakadua ni vosavakacacataka nona Kalou, me vaka e namaka o Setani. E kaya ga: “Me vakacaucautaki tiko ga na yaca i Jiova.”—Jope 1:20-22.

 Dua na ka nona cudru o Setani, ia e sega ni soro. E rairai tale yani kei ira na agilosi ena mata i Jiova. E vakacaucautaki Jope o Jiova ena vuku ni nona yalodina tiko ga ena nona veivakacacani o Setani. E kaya o Setani: “Me isau ni kulina na kulina, ena solia na tamata na ka kece e tu vua me bula kina. Ia qo, dodoka mada na ligamuni qai tara sara na suina kei na lewena, ena vosavakacacataki kemuni e matamuni.” E nanuma o Setani ke tauvimate o Jope, ena vosa vakacacataka na Kalou. Ni kila o Jiova ena yalodina tiko ga o Jope, e vakalaivi Setani me vakavuna nona tauvimate o Jope, me kua ga ni vakamatei koya.—Jope 2:1-6.

 E tauvi Jope sara na mate e vakamacalataki ena itekitekivu ni ulutaga qo. Vakasamataki watina mada. De dua e rarawataka voli nodratou mate na tini na luvena, kuria ya nona sa raica tu qo ni tauvimate bibi o watina! Na levu ni nona rarawa e kaya: “O se taura matua tiko ga nomu yalodina? Vosavakacacataka na Kalou mo mate!” Na veika e cavuta qori e sega ni vaka na yalewa vakawati e kila se daulomana o Jope. E kaya kina vua o Jope ni sega ni vakasamataka tu na ka e tukuna. Ia e sega ni vosavakacacataka nona Kalou o Jope, e sega mada ga ni valavala ca ena tebenigusuna.—Jope 2:7-10.

 O kila ni italanoa dina qai vakaciriloloma qori ena yaga tale ga vei iko? E sega wale ga ni vakalewai Jope o Setani, ia e vakalewai keda kece na kawatamata. E kaya: “Ena solia na tamata na ka kece e tu vua me bula kina.” E nanuma o Setani nida sega ni rawa ni yalodina! E kaya ke da sega ni lomana dina na Kalou, ena totolo ga noda yawaki koya ke da vinakata meda bula. E vaka ga e tukuna tiko o Setani nida sega ni veinanumi me vakataki koya! Vakacava o via vakalasuya na veibeitaki qori? Qori e dua na itavi eda vakacolati kina. (Vosa Vakaibalebale 27:11) Meda raica mada qo eso tale na ka e sotava o Jope.

 E tolu na tagane ratou itokani i Jope, o Elifasi, Pilitati, kei Sofa. Ratou kila na leqa e sotava ratou vinakata me ratou vakacegui koya. Ni ratou raici koya tu yani vakayawa, ratou sega ni tauri koya rawa. Ni sa robota tu na yagona na mosi kei na mate e yali sara ga kina na kena irairai dina. E vakarairai ga na ka ratou cakava nona itokani me ratou vakaraitaka kina nodratou rarawa kei na luluvu. Ratou dabe volekata na vanua e toka kina o Jope, ratou qai sega ni cavuta e dua na vosa. Dua taucoko na macawa, siga kei na bogi, ratou sega ni veivosaki. Meda kua ni vakacalai ena nodratou veigaluvi me nanumi ni ratou via veivakacegui, ia ratou sega mada ga ni taroga e dua na taro se ratou via kila dina na ituvaki rarawa voli.—Jope 2:11-13; 30:30.

 Oti sa qai vosa yani o Jope. Na levu ni nona vutugu e kaya ni vinaka cake me kua ni sucu. E vakaraitaka tale ga na vuna e rarawa tiko kina vakalevu. E nanuma ni vakavuna tiko na Kalou nona leqa kece! (Jope 3:1, 2, 23) Ni turaga vakabauta, e vinakata tale ga o koya me vakacegui. Ia ena gauna eratou tekivu vosa kina na itokani ya, e nanuma o Jope ni vinaka cake me ratou galu tu ga.—Jope 13:5.

 E vosa sara o Elifasi ni rairai qase duadua vei ratou na le tolu kei Jope. Oti rau vosa sara na le rua, e vaka ga ni rau vakatotomuri Elifasi tiko. E rairai sega ni leqataki na ka ratou tukuna na le tolu qori, ni ratou cavuta wasoma na ka kece me baleta na Kalou, e rui cecere, lewai ira na tamata ca, qai vakalougatataki ira na tamata vinaka. Tekivu na veivosaki, e laurai ni ratou sega ni kauaitaki Jope dina. E yavutaka o Elifasi nona ivakamacala ni vinaka na Kalou, ia na totogitaki ira na tamata ca. Kena ibalebale ni totogitaki Jope na Kalou? E rairai cakava o Jope e dua na ka ca? —Jope 4:1, 7, 8; 5:3-6.

 E sega ni duavata o Jope kei na rai qori, dua na ka nona sevaka. (Jope 6:25) Ia ratou vakadeitaka na tolu na daunivakasala qori ni cala o Jope, e vunitaka tiko na ka ca e cakava e dodonu me namaka na ka e sotava tiko. E beitaki koya mada ga o Elifasi ni dokadoka, tamata ca, e sega tale ga vua na rere vakalou. (Jope 15:4, 7-9, 20-24; 22:6-11) E kaya vua o Sofa me muduka nona caka ca, kua tale ga ni marautaka na veika ca. (Jope 11:2, 3, 14; 20:5, 12, 13) E ca sara na ka e tukuna o Pilitati me baleti Jope, e kaya ni ratou valavala ca na luvena, qai vakavuna nodratou mate!—Jope 8:4, 13.

 E ca sara na ka ratou cakava na tagane dauveivakacalai qori. Ratou vakatitiqataka nona yalodina o Jope, ratou kaya tale ga ni tawayaga nona saga me yalodina vua na Kalou! Nona ikau ni vosa o Elifasi e vakamacalataka kina nona sotava e dua na yalovelavela. E vakarerevaki toka na ka e kaya o Elifasi: Ni “sega ni nuitaki ira na nona dauveiqaravi” na Kalou “e dau vaqara cala [tale ga] vei ira nona agilosi.” Na rai qori e dusia nida sega ni rawa vakadua ni vakamarautaka na Kalou! Toso na gauna e kaya o Pilitati ni sega na betena vua na Kalou nona yalodina o Jope, me vaka ga na manumanu lailai na ulo!—Jope 4:12-18; 15:15; 22:2, 3; 25:4-6.

 O bau saga mo vakaceguya e dua e sotava na ituvaki mosimosi? E sega ni rawarawa, ia o rawa ni vuli vakalevu vei ratou na itokani dauveivakacalai i Jope, vakabibi na ka mo kua ni tukuna. Levu na ka ratou kaya, vosavosa vakavuku, ia ratou sega ni kauaitaki Jope ni ratou sega ni bau cavuta na yacana! Ratou sega ni kauai ena nona lomabibi o Jope, ratou sega tale ga ni via vakacegui koya. a Ke o kauaitaka dina e dua e rarawa voli, saga mo yalololoma, veikauaitaki, veidokai tale ga. vakayaloqaqataki koya, vaqaqacotaka nona vakabauta, vukei koya me nuitaka na Kalou, me vakabauta tale ga nona veikauaitaki, yalololoma, kei na nona lewadodonu. Qori na ka vata ga ena cakava o Jope ke tu ena kedratou ituvaki nona itokani qori. (Jope 16:4, 5) Ia cava e cakava Jope ni ratou saga me ratou vakatovolea nona yalodina?

 Sa vakaloloma rawa tu mada na ituvaki kei Jope ena gauna e tekivu kina na veivosaki balavu qo. Me vaka e sa cavuti oti mai, e vakatusa o Jope ni dau tukuna na “ka vakalialia” ena so na gauna, e “vosa [tale ga] ni dua na turaga e rarawa vakalevu.” (Jope 6:3, 26) Sa rauta me va qori na ka e tukuna, e vakaraitaka na vusolo ni lomana. E dusia tale ga ni sega ni kila na vuna e sotava tiko kina na ituvaki qori. Ni vakasauri ga na ituvaki dredre e sotava ena nona bula kei na nona vuvale, e nanumi ni cakacaka ni kaukaua vuni, e lai tinimaka kina ni vakavuna o Jiova. Ia na vuna e cala kina nona rai, ni tiko eso tale na ka bibi e yaco e sega ni kila.

 Ia e kilai o Jope ni turaga e dei nona vakabauta. E laurai qori ena veika e tukuna ni dina, totoka qai veiuqeti vei keda nikua. Ena veivuke i Jiova e vakalagilagia na Kalou ni vakamacalataka na totoka ni veika e bulia. Kena ivakaraitaki, e kaya ni o Jiova e “vakaliliga wale tu na vuravura.” Na vosa qori sa cavuti makawa ni bera na gauna vakasaenisi. b (Jope 26:7) Na gauna e vakamacalataka kina o Jope nona inuinui me baleta na veigauna se bera mai, e laurai ni nuidei me vakataki ira eso tale na turaga vakabauta. E vakabauta tale ga ke mani mate, ena nanumi koya na Kalou ena vakaturi koya tale ga.—Jope 14:13-15; Iperiu 11:17-19, 35.

 Ia vakacava na ile me baleta na yalodina? E kaya o Elifasi kei rau nona itokani ni tawayaga nona yalodina e dua vua na Kalou. Vakacava e vakamuai o Jope na ivakavuvuli qori? Sega! E kaya o Jope ni bibi noda yalodina vua na Kalou. E kaya kina ena nuidei me baleti Jiova: “Ena qai kila na noqu yalodina.” (Jope 31:6) E tomana tale na yavu ni nodratou nanuma cala o ratou na via vakacegui koya me vakatovolei kina nona yalodina. Qori e vakavuna me vosa kina vakabalavu o Jope, na kena veiuqeti e sega sara ga ni ratou vosa tale nona itokani.

 E kila o Jope ni a e cakava e veisiga ena laurai kina nona yalodina. E vakamacalataka gona na vuna e yalodina tiko ga kina ena veika e cakava. Kena ivakaraitaki, e qarauna na qaravi matakau, dau veikauaitaki, veidokai, e sega ni vakadukadukalitaki koya, mareqeta nona vakawati, qai yalodina tu ga vua na Kalou dina o Jiova. Rawa kina vua me kaya mai vu ni lomana: “Me yacova niu mate, au na sega ni soro ena noqu yalodina!”—Jope 27:5; 31:1, 2, 9-11, 16-18, 26-28.

 Vakacava o yalodina tale ga me vakataki Jope? E rawarawa na kena tukuni, ia e raica o Jope ni vinakati na sasaga me rawa nida yalodina. Eda vakaraitaka qori ni vu mai lomada noda talairawarawa vua na Kalou, qai caka dodonu tiko ga e veisiga ke sotavi na ituvaki dredre. Me vakataki Jope ga, ke cakava qori eda na vakamarautaki Jiova, qai vakacudrui Setani na meca. Qori ga na sala vinaka duadua meda vakatotomuria kina nona yalodina o Jope!

 E se bera ni oti na italanoa i Jope. E kauaitaka ga vakasivia nona yalododonu, e guilecava kina na ka e bibi duadua oya na kena irogorogo vua nona Kalou. Ena vinakati me vukei vakayalo se vakadodonutaki. E se sotava tiko ga na rarawa kei na mosi, ena vinakata tale ga me vakacegui. Na cava ena cakava o Jiova vua na turaga yalodina qai vakabauta qo? Ena saumi na taro qori ena dua tale na ulutaga.