E levu na daulotu nikua e rawa nira raica ena iVolatabu ke yavutaki kina na nodra vakabauta se sega. Ia a sega ni va qori ena ika16 ni senitiuri. Na vuna? Ni levu e sega na nodra iVolatabu ena nodra vosa. E vica ga na lewenilotu era rawa ni vakatauvatana na ka e vakavulica na Lotu, kei na ka e tukuna na iVolatabu. O ira tale ga na italatala e sega sara ga ni yaga na nodra veivuke. E kaya na ivola na History of the Christian Church: “E sega ni dua na ka vinaka e cakava na Lotu e Suwitisiladi. O ira na italatala era sega ni kila na ivakatagedegede vakaivolatabu, era vakabauta na vakatevoro, era cakava tale ga na itovo vakasisila.”

 Ena gauna qori, e vaqara o Huldrych Zwingli na ka dina ena iVolatabu. Na cava e raica? E wasea vakacava vei ira eso tale na ka e vulica? Na cava eda vulica ena nona bula kei na ka e vakabauta?

 Ni yabaki 20 vakacaca o Zwingli e vinakata me bete ni Katolika. Gauna qori ke dua e via bete e dodonu me vulica na filosofi, na ivakavuvuli vakalotu, kei na ivola na “Church Fathers.” Ia me kua ni vakayagataka na iVolatabu.

 E qai kila vakacava o Zwingli na ka dina ena iVolatabu? Ni se vuli tiko ena univesiti e Basel e Suwitisiladi, a rogoca nona ivunau o Thomas Wyttenbach, e vakadinadinataka ni cala e dua na ivakaro e muria tiko na Lotu. a E kaya e dua na dauvolaivola, ni o Zwingli “e vulica vei [Wyttenbach] ni o Karisito e mate ena vuku ni noda ivalavala ca.” (1 Pita 3:18) E kila sara ga i keri o Zwingli ni na vosoti ga noda ivalavala ca ena vuku ni isoro i Jisu. E sega gona ni taleitaka nodra kaya na iliuliu ni lotu ni na vosoti na ivalavala ca ena ilavo. (Cakacaka 8:20) Ia e tomana tiko ga na nona vuli, qai yaco me bete ni Katolika ni yabaki 22.

 Ni yabaki 20 vakacaca, e vulica na vosa vaKirisi me rawa ni kila na vosa taumada ena Veiyalayalati Vou. E vakadikeva tale ga nona cakacaka o Erasmus, qai vulica ni o Jisu ga na Dauveisorovaki e matataki keda vua na Kalou. (1 Timoci 2:5) E vakatitiqataka kina o Zwingli na ivakavuvuli ni Katolika, ya ni rawa vua e dua me vakayagataka na sanito me vosa kina vua na Kalou.

 Ni yabaki 30 vakacaca o Zwingli, e saga me kila e levu tale na ka dina. Ia e italatala tiko ni mataivalu ena veivaluvaluti e yaco e Urope ena veiliutaki ni matanitu o Itali. Ena 1515, e raica nodra veivakamatei vakai ira na vica vata na udolu na lotu Katolika ena ivalu e Marignano. Ni oti tale e vica na yabaki, e lavetaka qai nanuma vinaka e levu na tikinivolatabu ena iVolatabu vaKirisi. Donuya na 1519, a vakaitikotiko e Zurich na vanua e lewa sara tu ga na ka vakapolitiki e Suwitisiladi. Qori na vanua e raica kina o koya ni sega ni dodonu me vakavulica na Lotu na ivakavuvuli e vakacala na iVolatabu. Ia ena vukei ira vakacava eso tale mera vakabauta tale ga qori?

 E vakabauta o Zwingli nira na cata na lewenivanua na ivakavuvuli lasu vakalotu nira rogoca na ka dina ena iVolatabu. Qo na ka sa qai cakava o koya ni sa digitaki me bete ena lotu kilailevu na Grossmünster e Zurich. E sega ni wilika na ivola na Latin lectionary b era daucavuqaqataka na italatala ena dua na gauna balavu. E vunautaka ga na veiwase yadua ena iVolatabu mai na itekivu me yacova na kena itinitini. E sega ni muria na ka era nanuma na Qasenilotu me baleta na iVolatabu, ia e vakamacala ga ena iVolatabu. E vakayagataka na tikinivolatabu kilai rawarawa me vakamatatataka na veitikina dredre.—2 Timoci 3:16.

 E vakaraitaka o Zwingli na yaga ni iVolatabu ena gauna e vunau kina. E yavutaka ena iVolatabu nona vakamacalataka na ivakatagedegede savasava. E kaya ni cala na nona sokaloutaki o Meri na tinai Jisu, masu ina sanito, veisautaki na ivakaro ena ilavo, kei na nodra itovo vakasisila na bete. Na cava nodra rai na lotu Katolika era rogoca nona ivunau o Zwingli? Oti na imatai ni nona ivunau, eso era kaya: “E se qai vakadua me keimami rogoca qo.” E vola e dua na daunitukutuku makawa me baleti ira na vakarorogo: “Era sa lesu tale mai o ira na biuta na lotu ena vuku ni nodra lecaika kei na nodra itovo vakasisila na bete.”

 Ena 1522, era veiuqeti na bete vei ira na daunipolitiki e Zurich mera vesuki ira na lewenivanua era beca na ivakavuvuli ni lotu. Na cava na kena itinitini? E beitaki ni vukitani o Zwingli. Na nona tutaka na ka e vakabauta, e mani kere vakacegu ena nona itavi vakabete ni Katolika.

 Sa sega tale ni qai bete o Zwingli, ia e vunau tiko ga qai uqeti ira eso tale mera vakabauta na ka e tukuna. E levu era taleitaka na ka e vunautaka, e vakavuna mera rogoci koya tale ga na daunipolitiki e Zurich. Na nona vakamuai ira na daunipolitiki, e saga me veisautaka kina na ivakarau ni sokalou e Zurich. Kena ivakaraitaki ena 1523, e uqeti ira na turaganilewa e Zurich mera okata ni cala vakalawa e dua e sega ni yavutaka ena iVolatabu nona ivakavuvuli ni lotu. Ena 1524, e cikevi ira me okati ni cala na qaravi matakau. Era mani vakarusa e levu na icabocabonisoro, matakau, iyaloyalo kei na iyaya makawa ni lotu o ira na vakailesilesi ni mataveilewai, na italatala kei ira na lewenivanua. E tukuni ena ivola na Zwingli—God’s Armed Prophet: “Dina nira dau vakacaca e valenilotu na ilawalawa na Viking, ia se qai vakadua me raica o Lotu na levu ni ka e vakarusai laivi.” Ena 1525, e uqeti ira na vakailesilesi mera veisautaka na valenilotu me valenibula, me soli tale ga na galala mera vakawati na monaki kei ira na sisita. E vakatututaka me sosomitaka na Misa e dua na soqo e yavutaki vakaivolatabu. (1 Korinica 11:23-25) Na ka e cakava qori o Zwingli era kaya kina na daunitukutuku makawa ni vakaduavatataki ira na iliuliu ni lotu, kei na iliuliu ni politiki mera cakacaka vata. Qori e vakarawarawataka me muri na veiveisau e caka, e tauyavu na tale ga na lotu vou na Protestant.

 Dua na cakacaka yaga a cakava o Zwingli, ya na vakadewataki ni iVolatabu. Ena veiyabaki ni 1520, e liutaka e dua na ilawalawa dauvakadidike mera vakadewataka na iVolatabu e kilai rawarawa. Era na wilika na tikinivolatabu ena vosa taumada vakaIperiu kei na vosa vaKirisi, kei na so tale na vakadewa me vaka na Septuagint vaKirisi kei na Latin Vulgate. Era na veivosakitaka na ibalebale ni tikinivolatabu, ra qai vola na ka era nanuma kina. Era na vakamacalataka qai vakadewataka sara na iVolatabu. E mani vakarautaki kina ena 1531 na imatai ni tabataba ni iVolatabu ena vosa vakaZurich.

 E dau dina o Zwingli, ia e sega ni doka nodra rai eso tale qai yalokaukaua. Kena ivakaraitaki ena 1525, e vakaitavi ena nodra veilewaitaki na lotu Anabaptist. Na vuna? Nira sega ni duavata ena ka e vakabauta o Zwingli, ya ni dodonu mera papitaiso na gonedramidrami. Ke dua e cata na nodra papitaiso na gonedramidrami ena tauca vua na mataveilewai na itotogi mate. E tokona o Zwingli na vakatulewa qori. E uqeti ira tale ga na iliuliu ni politiki mera vakayagataki na mataivalu mera tukuna vei ira eso tale mera muria na vakabauta vou. Ia e levu na lotu Katolika ena yasayasa o Suwitisiladi era sega ni duavata ena veisau qori. E mani yaco na veivaluvaluti, qai gole o Zwingli me tomani ira na sotia e Zurich ena ivalu, e qai vakamatei kina ni yabaki 47.

 E sega ni rogo sara o Huldrych Zwingli me vakai rau na kilai levu ena Lotu Tawase o Martin Luther, kei John Calvin. Ia na ka e cakava e veisautaka vakalevu na bula ni kawatamata. Ni vakatauvatani kei Luther, o Zwingli e cata na ivakavuvuli ni Lotu Katolika vakaRoma. Na ka e cakava e vakarawarawataka vei ira e levu mera ciqoma nona ivakavuvuli o Calvin. Qori na vuna e kilai kina o koya me iKatolu ni Tamata e Cakava na Veisau (Third Man of the Reformation).

 Eso na ka e cakava o Zwingli e vinaka, eso tale e ca. E vakaitavi vakalevu ena politiki kei na valu me vakatetea kina na nona nanuma. Ni cakava qori, e sega ni muria nona ivakaraitaki o Jisu Karisito e sega ni via vakaitavi ena ka vakapolitiki. E vakavulici ira tale ga nona tisaipeli mera lomana na kedra meca, qai kua ni vakamatei ira.—Maciu 5:43, 44; Joni 6:14, 15.

 Ia e kilai o Zwingli ni dau gugumatua ni vulica na iVolatabu, qai tu vakarau me wasea na ka e vulica. E dikeva e levu na ka dina ena iVolatabu, qai vukei ira eso tale mera cakava tale ga qori.