E sega ni gadrevi me rejisitataki na noda cakacaka vakalotu na iVakadinadina i Jiova. Ia e veivuke vakalevu qori ena kena voli se lisitaki na tikiniqele ni noda vanua ni soqoni, kei na vakau ni noda ivola vakaivolatabu.

• E vakatulewataka na mataveilewai ni Rusia ena 2004 me sogo na isoqosoqo vakalawa era vakayagataka na tacida e Moscow. Era mani sotava vakalevu na mataveitacini na veivakacacani. Kena ivakaraitaki, era dau veivakalolomataki na ovisa, era veitusaqati na lewenivanua, boko tale ga na veidinadinati ni vale era dau soqoni kina na tacida. E vakataulewa ena 2010 na mataveilewai me baleta na dodonu ni lewenivanua (European Court of Human Rights). E kaya ni beca o Rusia na nodra dodonu na tacida  e Moscow qai vakarota me vakasukai vei ira na nodra isoqosoqo vakalawa. E marautaki ni a vakalawataka tale na Tabacakacaka ni Lawa e Moscow ena 27 Me, 2015, na isoqosoqo ni iVakadinadina i Jiova e Moscow.

Me vakataki ira ga na isoqosoqo lotu tale eso se isoqosoqo ni veivuke, e sega tale ga ni saumi ivakacavacava na isoqosoqo vakalawa eda vakayagataka na iVakadinadina i Jiova e vuravura raraba. Ia ena so na gauna era sega ni doka na matanitu na galala e soli vei keda.

• Era kaya na ivakalesilesi mai Suwiteni ni vanua ni caka bisinisi o Peceli ra qai “vakacakacakataki” o ira na tiko kina. Dua na ilavo levu e lavaka na matanitu me sauma na valenivolavola ni tabana kei ira na lewe i Peceli. Qori me lakovata kei na ivakacavacava e dau lavaki mera sauma na boso ni cakacaka kei ira na tamata cakacaka. E vakavu kauai vakalevu vei ira na tacida e Suwiteni na ituvaki qori, era mani kauta nodra kudru ina mataveilewai.

Era raica vakabibi na tamata i Jiova na ivakaro vakaivolatabu mera “tukitukia na nodra iseleiwau me batinisiviyara,” era na sega ni “vulica tale na ivalu.” (Aisea 2:4) Ke sega mada ga ni solia na matanitu e dua na cakacaka me isosomi ni nodra curu ina mataivalu, era na tawaveitovaki tu ga na tamata i Jiova.

• E sega ni doka na matanitu o Sauca Korea na nona dodonu e dua me kua ni curu ina mataivalu ena vuku ni nona vakabauta. Ena loma ni 60 na yabaki sa oti, era vesu e sivia na 18,000 na tacida tagane nira sega ni via curu ina mataivalu. Voleka ni vuvale kece era iVakadinadina i Jiova e vesu e dua na wekadra se itokani. E tukuna na mataveilewai e Sauca Korea ena 2004 kei na 2011, ni donu vakalawa na nodra vesu na tacida. Ia e dikeva tale na kisi qori na mataveilewai ena Julai 2015. Meda nanumi ira mada ga  na tacida tagane e Sauca Korea ena noda masu, mera kua kina ni vesu ena vuku ni nodra vakabauta.

• Sa 22 qo na yabaki na nodratou vesu e tolu na tacida mai Eritrea, ni ratou sega ni via curu ina mataivalu ena vuku ni nodratou vakabauta. E sega ni vakamatatataki na cala eratou beitaki kina o Paulos Eyassu, Negede Teklemariam, kei Isaac Mogos, e sega tale ga ni bau rogoci nodratou kisi ena mataveilewai. Eratou yalodina tiko ga na le tolu qori kei na 50 tale vakacaca na mataveitacini, dina ga ni voravora qai veivakalolomataki na veika e caka vei ira e valeniveivesu. Eda nuidei ni o Jiova ena ‘rogoca na nodra vutugu’ o ira na vesu ena vuku ni nodra vakabauta, ena qai cakava kina e dua na ka.—Same 79:11.

• A vinakati na veitaqomaki ni mataivalu ena dua na ituvaki leqataki e Ukraine. E mani kacivi tale ga ena Okosita 2014 o Vitaliy Shalaiko me curu ina mataivalu. A sega ni via cakava qori ena vuku ni nona vakabauta. E tukuna ni sa tu vakarau ke soli vua e dua tale na cakacaka me isosomi ni nona curu ina mataivalu. E kaya na dauveibeitaki ni matanitu ni saqata o Vitaliy Shalaiko na mataivalu, ia erau raica e rua na mataveilewai ni sega na nona cala. E tukuna na mataveilewai e dau rogoca na kisi sa tau  oti na kena lewa, na kena nanumi me taqomaki na matanitu e sega ni tukuni me sa beci kina na nona dodonu e dua. E “tu vua na lewenivanua na dodonu me kua ni curu ina mataivalu ena vuku ni nona vakabauta. E cala ke beci na dodonu qori ni nanumi me taqomaki kina na matanitu.” E kerea na dauveibeitaki ni matanitu me rogoci tale na kisi. Na lewa e tauca na Mataveilewai Cecere e Ukraine ena 23 June, 2015, e tokona na vakatulewa ni mataveilewai e ra. E vakadeitaki kina ni na dokai na nona dodonu e dua ke sega ni via curu ina mataivalu ena vuku ni nona vakabauta qai kerea me vakaitavi ena so tale na cakacaka. Ena caka mada ga qori ke tu ena ituvaki leqataki na matanitu.

E marautaka o Vitaliy Shalaiko na lewa e tauca na mataveilewai qai kaya: “E vakayaloqaqataki au na Jeremaia 1:19. Au sega ni leqataka na lewa ena tau vei au, e bibi ga meu yalodina tiko ga vei Jiova. Au nuidei ni na sega ni vakanadakui au o Jiova, ia ena vakaukauataki au meu yalodina tiko ga. Au kurabuitaka na lewa e tau, ni a talaci tolutolu na noqu kisi ni veilewai. Au sega ni bau vakila ena gauna ni veilewai niu tu taudua, niu kila era tokoni au na mataveitacini.”

E dau vakatovolei tale ga noda tawaveitovaki ena soqo ni boletaki vanua. Kena ivakaraitaki, e rawa ni vakatovolei nodra yalodina vei Jiova na itabagone ke ra veivakasaurarataki na qasenivuli mera lagata na sere ni matanitu se vakarokorokotaka na kuila.

• Era sega ni via lagata na sere ni matanitu na gone iVakadinadina ena yasayasa o Karongi e Rwanda, ra qai kaya na qasenivuli ni veibeci na ka era cakava. Era vakatalai mai koronivuli na gone, eso era vesu sara. Ni vakataulewa ena ituvaki qori na mataveilewai e Karongi ena 28 Noveba, 2014, e kaya ni sega ni veibeci na nodra sega ni via lagata na sere ni matanitu na gone mani talaci na kisi. E yaco tale ga qori ena so na vanua vakaAferika me vakataki Cameroon, Democratic Republic of Congo, Equatorial Guinea, kei Malawi. Era vakatalai mai koronivuli ena so na gauna na gone iVakadinadina nira sega ni via lagata na sere ni matanitu.  Era sasaga tiko na tacida ena veivanua qori mera vakamacalataka ena veikoronivuli na veika e vauca na noda tawaveitovaki na iVakadinadina i Jiova.

• Ena Tiseba 2013, a sega ni soli na nodrau koroi e rua na goneyalewa iVakadinadina erau vuli tiko ena dua na koronivuli e Lepaera, Honduras. Na vuna? Erau sega ni via lagata na sere ni matanitu, rau sega tale ga ni vakarokorokotaka na kuila. Erau mani lai veivosaki kei na dua na mata mai na Tabana ni Vuli e rua na tacida erau loya. Erau vakamacalataka na kisi ni veilewai mai na so tale na vanua e tokoni ira kina na gone iVakadinadina na mataveilewai. E turaga yalovinaka na ivakalesilesi qai vakadonuya me rau vakaraitaka na gone na nodrau kudru. Erau mani volavola na gone kei na nodrau itubutubu vua na Dairekita ni Tabana ni Vuli e Honduras. E dikeva na dairekita na nodrau kudru na goneyalewa, qai tukuna ena 29 Julai, 2014, ni “sega ni dodonu me laurai na veivakaduiduitaki, me soli na galala vei [ira kece] ena itikotiko” mera vuli. E vakarota tale ga me soli vei rau na goneyalewa iVakadinadina na nodrau koroi.

Se mani vanua cava eda tiko kina, eda talairawarawa na iVakadinadina i Jiova ina ivakaro i Jisu meda vunau, soqoni kei ira eda  vakabauta vata, qai vulica wasoma na Vosa ni Kalou. Eda raica tale ga vakabibi na ivakaro vakaivolatabu meda tugana e lomadra na luveda na lawa i Jiova, qai ‘tabu vei keda na dra.’ (Caka. 15:20; Vkru. 6:5-7) Era saqata ena so na gauna na matanitu na noda talairawarawa ina ivakaro qori, ni sega ni matata vei ira na ka eda vakabauta.

• A vakatulewataka e dua na turaganilewa e Florida, Merika, me veisusu e dua na tina e sega ni iVakadinadina. Ena lewa o koya na vakabauta vakalotu me susugi ratou kina na luvena. E iVakadinadina o tama qai tukuni vua me kua ni vakavulici ratou na gone ena dua na ka e veisaqasaqa kei na vakabauta vaKatolika. A kerea o tama me rogoci tale na kisi ni veilewai, qai veisautaki ena 18 Okosita, 2014, na lewa a tauca taumada na mataveilewai. E yavutaka na mataveilewai na nona vakatulewa ena so na kisi ni veilewai sa rogoci oti, qai kaya: “Sa dau bokoci na vakatatabu e soli vua na itubutubu e sega ni vakadonui me veisusu, ke laurai ni na sega ni vakaleqai gone na nona vakabauta vakalotu.”

  Ena vuku ni lewa e tauca na mataveilewai, sa rawa ni ratou tuberi qai dusimaki na gone ena ivakavuvuli i Jiova. Eratou toso vinaka tiko vakayalo, ratou marautaka tale ga na veimaliwai kei ira na lewe ni ivavakoso. E kaya o tamadratou: “E vukei au vakalevu na noqu vosota na ituvaki au sotava. Au sotava eso na ituvaki e vakatovolei kina na noqu vakabauta, ia e vukei au o Jiova meu tudei! Au kila nida na sotava na veitusaqati ke da vakatulewataka meda qaravi Jiova.”

• Dua na tacida yalewa mai Namibia o Efigenia Semente, e tolu na luvena qai sotava e dua na ituvaki e vakatovolei sara ga kina na nona yalodina. A yaco e dua na leqa ena gauna e vakasucu kina vua na ikatolu ni luvena. Era mani lai kauta mai na ivakalesilesi ni valenibula kei ira na weka na ivola ni mataveilewai me soli na dra. E dei toka ga o Efigenia me kua ni soli vua na dra, e kauta tale ga ina mataveilewai na nona kudru me valataka kina na nona dodonu me digia na veiqaravi vakavuniwai me caka vua. E tokoni koya na Mataveilewai Cecere e Namibia, qai kaya ena 24  June, 2015, ni “tu vua e dua na dodonu, se mani itubutubu se sega, me digia na veika e caka e yagona.” E kaya o Efigenia: “Keitou vakadinadinataka sara ga na veivuke i Jiova. Dua na ka totoka nira tu na tacida vakayalo. E dauveikauaitaki dina o Jiova.”

• Era marautaka tiko na tacida mai Suwitisiladi na nodra vunau e matanalevu. Ia e vakatabui ena koro levu o Geneva me “vakatetei e matanalevu na itukutuku vakalotu.” Era kauta na tacida na nodra kudru ina mataveilewai, ra qai vakamacalataka ni vakatatabu ya “e beci kina na nona dodonu vakalotu e dua, kei na nona dodonu me vakaraitaka na nona rai.” E duavata kei na ivakamacala qori na mataveilewai. Era sa cakacaka vata tiko na tacida kei ira na ivakalesilesi ena kena laurai na vanua kei na gauna veiganiti mera vunau kina e matanalevu.

• Sa qai kaukaua ga na nodra sasaga na ivakalesilesi vakamatanitu e Azerbaijan me vakatabui na nodra cakacaka na tacida. E dau kacivi ira vakalevu na mataveitacini na Tabana ni Veitaqomaki mera lai vakatarogi. Na tabana qori e dau vaqara tale ga ena nodra vale na tacida na ivola e vakatabuya na matanitu. Era kurabuitaka na veivanua tale eso na nona vakarota na Tabana  ni Veitaqomaki ena Feperueri 2015, me rau vesu o Irina Zakharchenko kei Valida Jabrayilova. Erau vesu wale ga na tacida qori ni rau wasea na ivakavuvuli vakaivolatabu ena nodrau itikotiko. Eda rarawataka na ivakarau vakaloloma va qori. Ia eda marau nira gugumatua qai yaloqaqa tiko ga na tacida e Azerbaijan ena vunautaki ni “itukutuku vinaka . . . ni Matanitu ni Kalou.”—Maciu 24:14.

• Levu na gauna e vakalatilati na matanitu o Rusia ena nodra cakacaka na tacida. E 80 na noda ivola na iVakadinadina i Jiova e tukuna na matanitu ni “vakavuna na tiko yavavala.” Kena ibalebale e tabu vakalawa me veisoliyaki se kune vua e dua na ivola va qori, me vaka na iTalanoa Mai na iVolatabu. E tukuna tale ga ena Tiseba 2014 na Mataveilewai Cecere e Rusia ni “vakavuna na tiko yavavala” na noda website na jw.org. Era mani sogota na kabani ni internet e Rusia na jw.org, qai tabu vakalawa me uqeti e dua me raica na noda website. Me tekivu ena Maji 2015, sa vakatabuya na kasitaba me vakasoburi e Rusia na iusausa ni ivola vakaivolatabu. E wili tale ga e keri na iVolatabu kei na ivola a tukuna taumada na mataveilewai e Rusia ni sega ni vakavuna na tiko yavavala.

E se caka tiko ga na veilewai me baleti ira e 16 na tacida ena koro levu o Taganrog. Na cala cava era beitaki kina? Nodra tuvanaka kei na nodra dau tiko ena soqoni ni lotu. Era lai kauta mai na ivakalesilesi e Samara na ivola ni mataveilewai me rawa ni sogo na isoqosoqo vakalawa era vakayagataka na tacida ni tukuni ni “vakavuna na tiko yavavala.” E sega ni vakayalolailaitaki ira na tacida mai Rusia na ituvaki dredre era sotava tiko. Era vakadeitaka mera solia “vua na Kalou na ka e nona na Kalou.”—Maciu 22:21.