1, 2. Na cakacaka cava eratou cakava o Noa kei na nona vuvale, na cava eso na ka dredre eratou vakila?

E TUCAKE o Noa me vakadre ni sa wawale. Raitayaloyalotaka ni cegu toka ena dua na tolonikau qai sarava tu na waqa vakaitamera qo. E robota na vanua na iboi ni drega loaloa kabikabi e saqa tiko, e voqa tale ga na tatamosamosa ni iyaya vakamatai. Mai na vanua e dabe toka kina, e raici ratou na luvena ni ratou ogaoga voli na sema na kau ni waqa. Sa vicasagavulu na yabaki na nodratou tokoni Noa tiko na nona vuvale ena cakacaka qori. Levu sara na ka eratou sa cakava rawa, ia se levu tale na ka me caka!

² Era nanuma na lewenivanua ni ratou lialia na vuvale i Noa. Ni vakacagau tiko na ta waqa, era dredrevaka ni na luvuci na vuravura. Era sega ni vakabauta ni na yaco na ka e vunautaka o Noa! Era nanuma ni vakalusia nodratou gauna kei na nodratou kaukaua na sasaga tawayaga oya. Ia e duatani na rai i Jiova, na nona Kalou o Noa.

3. E daulako vata vakacava o Noa kei na Kalou?

³ E tukuna na Vosa ni Kalou: ‘E daulako vata kei na Kalou dina o Noa.’ (Wilika Vakatekivu 6:9.) Na cava e kena ibalebale? Qori e sega ni tukuna tiko ni rau a bula vata kei na Kalou o Noa e vuravura se lomalagi. Ia e kena ibalebale ga ni rau veivolekati, ni dau lomani Jiova o Noa qai talairawarawa vua. Oti tale e vica na udolu na yabaki, e tukuna na iVolatabu me baleti Noa: “Ena nona vakabauta . . . e vakavotui kina ni dodonu me lewai o vuravura.” (Iper. 11:7) E rawa vakacava qori? Na cava eda rawa ni vulica mai na nona vakabauta?

4, 5. Na cava sa qai ca ga kina na ivakarau ni bula e vuravura ena siga i Noa?

⁴ Sa qai torosobu ga na ivakarau ni bula ena gauna i Noa. E se tekivu qori mai na gauna i Inoki na tukai Noa vakarua, e dua tale ga na turaga yalododonu a lakovata kei na Kalou. A parofisaitaka o Inoki na siga era na lewai kina na tamata era sega ni doka na Kalou. Ia sa qai ca ga vakalevu na ivakarau ni bula ena gauna i Noa. E raica o Jiova ni sa vaka me vakacacani tiko na vuravura, ni levu kina na ivalavala voravora. (Vkte. 5:22; 6:11; Juta 14, 15) Na cava sa qai ca ga kina na ivakarau ni bula e vuravura?

⁵ A tekivu qori ena dua na ituvaki a yaco ena kedra maliwa na agilosi ni Kalou. Dua mada ga vei ira na agilosi a talaidredre vei Jiova, a yaco me o Setani na Tevoro, ni a vosavakacacataka na Kalou qai vecei rau o Atama kei Ivi me rau valavala ca. Era tomani Setani tale ga eso na agilosi ena gauna i Noa mera saqata na veiliutaki dodonu ni Kalou. Era biuta na nodra itavi lesi vakalou mai lomalagi, era gole mai vuravura, era vukici ira mera tamata, ra qai vakawati kei ira na yalewa totoka ni vuravura. O ira na agilosi talaidredre qori era qaciqacia, dau nanumi ira ga, ra qai vakamuai ira na kawatamata ena ka ca.—Vkte. 6:1, 2; Juta 6, 7.

6. E uqeta vakacava na yalo ni vuravura na nodra bula na Nefilimi, na cava e vakadeitaka o Jiova me cakava?

⁶ Kuria qori, na nodra vakawati na agilosi kei ira na yalewa ni vuravura, era sucu kina na tagane yagolevu qai kaukaua. Na nodra dauveivakalolomataki na tuwawa qori sa qai voravora ga na ivakarau ni bula e vuravura. Sa rauta me tukuna na Dauveibuli, “ni sa ka levu nai valavala ca ni tamata e vuravura, io sa ca walega e na veisiga kecega na inaki kecega kei na nanuma ni lomana.” Mani vakadeitaka kina o Jiova ni na vakarusai ira na tamata ca ni bera ni cava na 120 na yabaki.—Wilika Vakatekivu 6:3-5.

7. Na veika dredre cava erau vakila o Noa kei watina ni rau taqomaki ratou na luvedrau mai na veivakamuai ni gauna oya?

⁷ Vakasamataka mada na dredre ni qaravi vuvale ena ivakarau ni bula va qori! Ia a qarava rawa o Noa nona vuvale. A dua na watina vinaka. Ni sa yabaki 500, sa qai sucu e tolu na luvena tagane—o Semi, Ame, kei Jefeca. * Era dau saga na itubutubu mera taqomaki ira na luvedra tagane mai na ivalavala torosobu sa takalevu tu ena gauna oya. Dua na ka na nodra taleitaka na gonetagane lalai mera vakataki ira na “tamata kaukaua” kei ira na “tamata rogo”—qori sara ga na ka era kilai kina na Nefilimi. Ena dredre toka vei Noa kei watina me rau tarovi ratou na gone mai na nodra veivakamuai na tuwawa qori, ia rau se rawa ga ni vakavulici ratou ena ka dina me baleti Jiova, na Kalou e cata na ka ca. Ena vinakati me rau vukei ratou na gone me ratou raica ni rarawataka o Jiova na ivalavala voravora kei na talaidredre e yaco tiko e vuravura.—Vkte. 6:6.

8. Era na vakadamurimuria vakacava na itubutubu yalomatua nikua na nodrau ivakaraitaki o Noa kei watina?

⁸ Na ituvaki erau sotava o Noa kei watina e via tautauvata kei na ituvaki era sotava na itubutubu nikua. E takalevu tale ga e vuravura ena gauna qo na ivalavala voravora kei na talaidredre. Na ka ni veivakamarautaki mada ga me baleti ira na gone, e sa okati kina na ivalavala a yaco ena gauna oya. E bibi gona vei ira na itubutubu yalomatua mera solia nodra vinaka kece mera taqomaki luvedra, ena nodra vakavulici ira ena veika me baleti Jiova, na Kalou ni vakacegu, ni o koya ga ena vakaotia vakadua na ivalavala voravora. (Same 11:5; 37:10, 11) Kua ni nanuma ni dredre qori, e rawa! A rawata mada ga qori o Noa kei watina. Eratou tubu cake na luvedrau me ratou tamata vinaka, o ratou tale ga na dui watidratou eratou vakaliuca na Kalou o Jiova ena nodratou bula.

9, 10. (a) Na ivakaro cava i Jiova e veisautaka na bula i Noa? (b) Na cava e tukuna o Jiova vei Noa me baleta na itaratara ni waqa, na cava na kena inaki?

⁹ Ena dua na gauna, a ciqoma o Noa e dua na ilesilesi e veisautaka sara ga na nona bula. A tukuna o Jiova vua na nona dauveiqaravi lomani ni na vakarusa na vuravura ena gauna oya. A vakaroti Noa na Kalou: “Mo taya e dua na nomu waqa e na kau kofera.”—Vkte. 6:14.

¹⁰ Na waqa i Noa e sega ni vaka na waqa era tu nikua. E sega na muana eliu se muana imuri, sega na kena itakele se iuli—sega tale ga ni kalove na tutuna. E dua ga na kato kau vakaitamera. A tukuna vei Noa o Jiova na idusidusi kece ni kena ta na waqa, okati kina na kena ivakarau matailalai, kena itaratara, kei na kena boro na lomaniwaqa kei na dagona ena drega loaloa kabikabi. A tukuna vei Noa na vuna me cakava kina qori: “Ka’u sa kauta mai e dua na waluvu ki vuravura . . . ena mate na ka kecega sa tiko e vuravura.” Ia e qai vakarota o Jiova: “Ko na vodo ki na waqa; ko iko, kei na luvemu tagane, kei na watimu, kei na watidratou na luvemu.” Ena vinakati me vakavodoki ira tale ga na veimataqali manumanu o Noa. Ni yaco na Waluvu era na bula ga o ira na vodo i waqa!—Vkte. 6:17-20.

11, 12. Na cakacaka levu cava me cakava o Noa, e ciqoma vakacava na itavi qori?

¹¹ E dua dina na cakacaka levu me cakava o Noa. Qo e dua na waqa vakaitamera—rauta ni 133 na mita na kena balavu, 22 na mita na kena raba, 13 na mita na kena cere. E sega tale ni dua na waqa kau e bau ta ena gauna qo, me tautauvata kei na waqa i Noa. Vakacava a tusuka o Noa me vakayacora na ilesilesi qori, vosa kudrukudrutaka ni dredre, se veisautaka na peleni me ganiti koya ga? E tukuna na iVolatabu: “A sa cakava ko Noa me vaka na ka kecega sa vakarota vua na Kalou, io, sa cakava vakakina.”—Vkte. 6:22.

¹² Kena irairai ni 40 se 50 na yabaki na ta ni waqa. E vinakati me musu na vunikau, yarataki ena vanua ni ta waqa, musu na tolona, sivi ra qai sema vata. E taba tolu na waqa qo, vica vata na kena rumu, e dua tale ga na katuba e tutuna. E volekata na dela ni waqa na katubaleka, ena cere toka vakalailai na dokana me drodro kina na wai.—Vkte. 6:14-16.

13. Na cakacaka cava i Noa e rairai dredre mai na ta waqa, na cava era cakava kina na tamata?

¹³ Dua na ka na nona marautaka o Noa na nodratou veitokoni na nona vuvale ni oti e vica na yabaki na kena ta tiko na waqa! Ia e tiko tale e dua na cakacaka ena rairai dredre sara mai na ta waqa. E tukuna na iVolatabu ni o Noa “e dauvunautaka na ka dodonu.” (Wilika 2 Pita 2:5.) A vakaliuliu sara ga me vakaroti ira na tamata ca ena veivakarusai sa vakarau yaco. Na cava era qai cakava? A nanuma lesu o Jisu Karisito na gauna oya, mani tukuna nira “sega ni bau kauai.” E tukuna nira ogaoga vakalevu ena ka ni bula ni veisiga—kana, gunu, kei na vakawati—era sega ni kauaitaka kina na ka e tukuna o Noa. (Maciu 24:37-39) Sega ni vakabekataki ni levu era vakalialiai koya kei na nona vuvale, eso tale era rairai vakarerei koya ra qai via tarovi koya.

14. Na cava era vulica na vuvale lotu vaKarisito vei Noa kei na nona vuvale?

¹⁴ Ia eratou sega ni soro o Noa kei na nona vuvale. Eratou vakayacora tiko ga na nodratou ilesilesi me ratou ta waqa, ia era nanuma na tamata ni ratou vakalusi gauna qai lialia. E levu sara na ka era rawa ni vulica na vuvale lotu vaKarisito nikua mai na vakabauta i Noa kei na nona vuvale. Eda sa bula tale tu ga ena gauna e vakatoka na iVolatabu me “iotioti ni veisiga” kei vuravura. (2 Tim. 3:1) E tukuna o Jisu ni tautauvata na noda gauna kei na gauna a ta waqa voli kina o Noa. Ke ra vakacacani na lotu vaKarisito, vakalialiai se sega mada ga ni ciqomi na itukutuku ni Matanitu ni Kalou era vunautaka, e bibi mera nanuma na ivakaraitaki i Noa. Mera nanuma tale ga ni levu era sotava na ituvaki va qori.

15. Na tuvaki cava a sotava o Noa ni sa voleka ni yabaki 600?

¹⁵ Sa voleka sara ni cava na ta waqa ni oti e vicasagavulu na yabaki. Ni voleka ni yabaki 600 o Noa, a mate na tamana o Lemeki. * Oti tale e lima na yabaki, a mate na tukai Noa o Mecusela, na tamai Lemeki, ni sa yabaki 969. E tukuna na iVolatabu ni o Mecusela a balavu duadua na nona bula e vuravura. (Vkte. 5:27) Rau a bula ena gauna i Atama o Mecusela kei Lemeki.

16, 17. (a) Na cava tale a vakaroti vei Noa ni sa yabaki 600? (b) Vakamacalataka na veika totoka e vakadinadinataka o Noa kei na nona vuvale.

¹⁶ Ena yabaki tiko ga oya, a vakarota tale na Kalou o Jiova vua na peteriaki o Noa: “Mo vodo ki na waqa, ko iko kei na nomu lewe-ni-vale kecega.” A tukuna tale ga vua me vakavodoka na veimataqali manumanu kece—mera yavitu na mataqali manumanu savasava era na vakayagataki ena vakacaboisoro, ia na kena vo mera yarua.—Vkte. 7:1-3.

¹⁷ Sa bau rairai vinaka dina nida sarava tu yani na nodra tabili mai e vica vata na drau na manumanu mera vodo i waqa—so era taubale, vuka, dolo, qasi, eso tale era yabe tu vakamalua—e duidui na kedra levu kei na kedra ibulibuli, eso era kila, eso tale era manoa. E sega ni gadrevi meda vakasamataka ni dua na cakacaka levu vei Noa na nona saga me vakacurumi ira na manumanu kila ena nodra dui rumu ena lomaniwaqa. Ni tukuni ena kena itukutuku “era sa vodo . . .  ki na waqa kivei Noa.”—Vkte. 7:9.

18, 19. (a) Na cava eda rawa ni tukuna ena nodra taro na dauvakatitiqa me baleta na italanoa kei Noa? (b) E laurai vakacava na vuku i Jiova ena nona vakabulai ira na manumanu?

¹⁸ Era taroga eso na dauvakatitiqa: ‘A rawa vakacava ni yaco qori? E rawa vakacava mera veiyaloni na manumanu ena rumu lalai era tu kina?’ Vakasamataka mada: E tu vua na Dauveibuli na kaukaua me lewai ira na manumanu a bulia, me vakamanoataki ira tale ga ke gadrevi? Meda nanuma tiko ni a wasea rua na Kalou o Jiova na Wasa Damudamu, a vakavuna tale ga me tu vakadua na matanisiga. Vakacava, e rawa ni vakayacora o Jiova na ka kece e vakamacalataki ena itukutuku i Noa? Io, e sega wale ga ni rawa ni cakava, a vakayacora sara ga!

¹⁹ A rawa ni vakayagataka na Kalou e dua tale na sala me vakabulai ira kina na manumanu. Ia na sala e vakayagataka e dusia ni nuitaki ira na tamata mera lewa na veika kece ena vuravura qo me vaka a nakita taumada. (Vkte. 1:28) Levu na itubutubu nikua era vakayagataka na italanoa i Noa mera vakavulici luvedra, ni o Jiova e vakamareqeti keda na tamata kei ira na manumanu.

20. Na cava eratou ogaoga kina o Noa kei na nona vuvale ena iotioti ni macawa ni bera na Waluvu?

²⁰ Dua na ka nodratou osooso na vuvale i Noa ena gauna sa tukuna kina o Jiova ni sa vo ga e dua na macawa me yaco na Waluvu. Vakasamataka mada na nodra vakavodoki na manumanu, na vanua me biu kina na kedra, kei na vakavodoki ni nodratou iyaya. De dua a leqataka o wati Noa kei ratou na vugona na veika me ratou na bula kina ena lomaniwaqa.

21, 22. (a) Na cava meda kua ni kurabuitaka kina na nodra sega ni kauai na lewenivanua ena gauna i Noa? (b) E qai oti e naica na nodra vakalialiai Noa ena gauna oya?

²¹ Ia vakacava o ira na lewenivanua? ‘Era se sega ga ni bau kauai’—dina nira vakadinadinataka na nona vakalougatataki Noa o Jiova kei na nona cakacaka. Era raica vinaka tu na nodra tabili na manumanu mera vodo i waqa. Ia meda kua ni kurabuitaka na nodra sega ni kauai. Nikua tale ga era sega ni bau kauaitaka na tamata e levu na ivakatakilakila nida sa bula tu ena iotioti ni veisiga ni veika vakavuravura. Me vaka ga e tukuna na yapositolo o Pita, era na gole mai na dauveivakasewasewani ena nodra veivakasewasewani, ra qai vakalialiai ira era rogoca na ivakaro ni Kalou. (Wilika 2 Pita 3:3-6.) O ira tale ga na tamata ena gauna i Noa era vakalialiai koya kei na nona vuvale.

²² A oti e naica na veivakalialiai? E tukuni ena kena itukutuku ni gauna e vodo kina i waqa o Noa, nona vuvale, kei ira na manumanu, ‘sa qai sogota mai dakuna na katuba o Jiova.’ Ke ra tu mada ga ena vanua oya na dauveivakalialiai, ena vagalui ira sara ga na ka e cakava qori na Kalou. Ke ra se veivakalialiai tiko ga, e qai sogota vakadua na gusudra na tau ni uca! E sega ni mudu na tau ni uca me yacova ni sa luvuci na vuravura me vaka ga a tukuna o Jiova.—Vkte. 7:16-21.

23. (a) Eda kila vakacava ni sega ni marautaka o Jiova na nona mate na tamata ca ena gauna i Noa? (b) Na cava e ka vakayalomatua kina nikua meda vakadamurimuria na vakabauta i Noa?

²³ Vakacava, e vinakata dina o Jiova me vakarusai ira na tamata ca ena gauna oya? Sega! (Isik. 33:11) A solia ga vei ira na gauna mera veisautaka na nodra ivalavala ra qai cakava na ka e dodonu. Vakacava era rawa ni cakava qori? Io, ni a vakayacora mada ga qori o Noa. E vakaraitaka o Noa nira rawa ni vakabulai ke ra lako vata kei Jiova ra qai talairawarawa ena ka kece e vinakata. Qori na vuna e tukuni kina ni vakavotui ena nona vakabauta ni dodonu me lewai o vuravura ena nona gauna, e vakaraitaka tale ga ni rawa vei ira na tamata ca mera muria na ivakarau ni bula e vakamarautaka na Kalou. Na nona vakabauta o Noa eratou bula kina vakavuvale. Ke o vakadamurimuria na vakabauta i Noa, o na rawa ni vakabulai kei ira na wekamu lomani ena vuravura ni yalododonu. Me vakataki Noa, o rawa ni lakovata kei na Kalou o Jiova me vaka e nomu itokani. Ena tawamudu tale ga na nomudrau veitokani!