Raica sara na lewena

Raica na lewenivola

O Dau Vakayagataka Vakavuku na iYaya Vovou Vakalivaliva?

O Dau Vakayagataka Vakavuku na iYaya Vovou Vakalivaliva?

E bobula o Joana ena qito ena vidio. E kaya: “Gauna qo, e rawa ni walu na aua noqu qito tiko e veisiga. E veivakaleqai sara ga.”

Saga o Taniela me kua ni vakayagataka e dua na iyaya vovou se raica na Internet me vitu na siga, ia e yacova ga na 40 na aua.

Rau sega ni itabagone. E yabaki 40 o Joana, e va na luvena, o Taniela e yabaki 49.

O dau vakayagataka na iyaya vovou? * Levu era na kaya ni tiko na vuna vinaka era dau vakayagataka kina. E dau yaga ena cakacaka, veimaliwai, kei na ka ni veivakamarautaki.

Ia eso era sa bobula tale kina me vakataki Joana kei Taniela. Kaya o Nina, e yabaki 20: “Au kila ni rogorogo lasa, ia keirau veitokani dredre kei na noqu talevoni. Ena tiko vata ga kei au. Keu lako ina dua na vanua e sega ni vakayagataki rawa kina, au na tikotiko vakaca. Ni oti ga e veimama na aua, au na via kila ke sa tiko kina e dua na itukutuku. Sa velavela tale!”

So era yadra tu ena bogi taucoko mera raica ga kina na itukutuku se ka vovou e vakau mai. Eso e lako vakaca tale vei ira ke kau tani nodra iyaya vovou. Ra kaya kina na dauvakadidike nira sa bobula tu ina iyaya vovou kece, rawa ni Internet se mataqali talevoni na smartphone. So era sega ni via vakayagataka na vosa “bobula,” era kaya ni qo e dua ga na leqa, sa vesuki tu kina e dua, se sa sega ni lewai koya rawa kina vakavinaka.

Se mani cava era kaya, na kena sega ni vakayagataki vakavuku na iyaya vovou e vakavu leqa. So na gauna e vakavuna nodra veiyawaki na vuvale. E kaya ena rarawa e dua na goneyalewa yabaki 20: “Sega tale ni qai kauai o tamaqu ena dua na ka e vauca noqu bula. Ke tiko ena rumu ni gade me keirau veivosaki, ena imeli tale tiko. Ena kauaitaka tiko ga vakalevu nona talevoni. De kauaitaki au, ia vaka ga me sega ni dau vakaraitaka ena so na gauna.”

“Vakatatabu”

Me rawa ni vakayagataki vakavuku na iyaya vovou, era tauyavutaka kina eso na matanitu me vakataki Jaina, Ceva kei Korea, Peritania kei Merika na vanua mera lai vakatatabu tu kina eso, era vakatabui mera raica na Internet kei na iyaya vovou me vica na siga. Dua na kena ivakaraitaki na cauravou o Peni, e kaya ni dau qito ena Internet me 16 na aua ena dua na siga. E tukuna: “Vaka ga niu mateni tu ena wainimate gaga ena gauna kece au qito kina.” Ni qai curu ena vanua ni vakatatabu va qori, sa sega tu nona cakacaka, sega ni kauaitaka na bula savasava, ra yawaki koya tale ga nona ilala. Rawa vakacava nida qaqarauni me kua ni yaco na leqa va qori?

DIKEVA TALE MADA. Vakacava nomu dau vakayagataka na iyaya vovou. Tarogi iko:

  • Au dau cudru se tikotiko vakaca niu sega ni vakayagataka rawa na Internet se na iyaya vovou?

  • Au dau dei ena gauna au sa navuca meu yalana kina noqu vakayagataka na Internet se na iyaya vovou?

  • Au dau sega ni moce vinaka ena bogi niu yadrava tiko na itukutuku era vakau mai?

  • Au sa vakawaleni ratou kina noqu vuvale? Vakacava noqu sauma na taro qori, eratou na duavata kina na noqu vuvale?

Ke vakavuna tiko na iyaya vovou mo vakawalena na “veika era bibi sara,” me vaka nomu vuvale kei na nomu itavi, sa kena gauna qo mo veisau. (Filipai 1:10) Cava mo cakava?

ME VAKAIYALAYALA GA. Rawa ni veivakaleqai mada ga na ka vinaka e caka vakasivia. Se o mani vakayagataka gona nomu iyaya vovou ena cakacaka se ka ni veivakamarautaki, me tiko na kena iyalayala, mo dei tale ga kina.

Vakatutu: Kerea nodra veivuke na lewe ni nomu vuvale se dua na itokani nuitaki. E kaya na iVolatabu: “E vinaka na le rua mai na le dua, . . . Ke lutu e dua, ena vakaduri koya na kena isa.”—Dauvunau 4:9, 10.

“Me kua ni rawai iko na ka o taleitaka mo lai “bobula” tale kina

Yaga sara vakalevu na iyaya vovou ni totolo qai rawarawa kina na veitaratara. Ena rawa tale ga ni levu era sega ni vakayagataka vakavuku. Me kua ni rawai iko na ka o taleitaka mo lai “bobula” tale kina. Ni o ‘vakayagataka vinaka nomu gauna,’ o na vakayagataka tale ga vakavuku na iyaya vovou.—Efeso 5:16.

^ para. 5 Na “iyaya vovou” qo e okati kina na iyaya vakalivaliva vovou eda dau vakayagataka, me vaka na imeli, qiri, vakau itukutuku ena talevoni, vidio, ivakatagi, qito kei na itaba.