1. Na cava e dau dredre kina meda talairawarawa?

 VAKACAVA e dau dredre nomu talairawarawa? E va tale ga qori o Tui Tevita, mani masulaka vua na Kalou: “Ni uqeta na lomaqu meu talairawarawa vei kemuni.” (Same 51:12) E lomani Jiova o Tevita, ia eso na gauna e dau dredre me talairawarawa. Eda dau va tale ga qori. Na vuna? Kena imatai, eda sucu kaya na ivakarau ni bula meda vinakata tu ga meda talaidredre. Kena ikarua, e uqeti keda tiko ga o Setani meda talaidredre, me vakataki koya ga. (2 Kor. 11:3) Kena ikatolu, eda bula tiko ena dua na vuravura era levu kina na dau be, “qo na yalo e cakacaka tiko e lomadra na luve ni talaidredre.” (Efeso 2:2) Ena vinakati gona meda gumatua ni valuta na noda dau galeleta ni cakava na ka ca, meda vorata tale ga na veivakamuai i Setani kei na vuravura qo meda dau talaidredre. Meda gumatua mada ga ni talairawarawa vei Jiova kei ira e lesia o koya mera veiliutaki.

2. Na cava na kena ibalebale meda ‘vakarau tu meda talairawarawa’? (Jemesa 3:⁠17)

² Wilika Jemesa 3:17. E uqeti vakalou o Jemesa me vola ni o ira na vuku era ‘vakarau tu mera talairawarawa.’ Vakasamataka mada na kena ibalebale. E dodonu me vu sara ga mai lomada noda talairawarawa vei ira e lesia o Jiova mera lewa eso na ka vei keda, meda yalorawarawa tale ga. Macala ga ni sega ni vinakata o Jiova meda talairawarawa ena ka e tukuna e dua e beci kina nona ivakaro.—Caka. 4:18-20.

3. Na cava e bibi kina vei Jiova meda talairawarawa vei ira na veiliutaki?

³ De dua eda nanuma ni rawarawa meda talairawarawa vei Jiova, dredre vua na tamata. Macala ga ni dau uasivi na veidusimaki i Jiova. (Same 19:7) Era sega ni uasivi na tamata era veiliutaki. Ia na Tamada vakalomalagi e lesi ira na itubutubu, vakailesilesi vakamatanitu kei ira na qase ena so na itavi.  (Vkai. 6:20; 1 Ces. 5:12; 1 Pita 2:13, 14) Nida talairawarawa vei ira, eda sa talairawarawa sara tiko ga vei Jiova. Meda veivosakitaka mada qo na sala eda rawa ni talairawarawa kina vei ira e lesia o Jiova mera liutaki keda ena so na itavi. Ia ena so na gauna e dau dredre meda rogoca na ka era dusimaki keda kina, meda muria sara.

4. Na cava era talaidredre kina e levu na gone vei ira na nodra itubutubu?

⁴ O ira na gone nikua era maliwai ira tu na nodra icaba era dau “talaidredre vei ira nodra itubutubu.” (2 Tim. 3:1, 2) Cava era talaidredre kina e levu na gone? Eso era nanuma nira dau veivakaisini na nodra itubutubu nira cakava tiko na ka sara ga era veivakasalataki kina me kua ni caka. So tale era nanuma ni sa makawa, e sega ni yaga nodra ivakasala na itubutubu, e kaukaua tale ga na nodrau lawa vei ira. Ke o se gone, vakacava e va qori na nomu rai? Dau dredre vei ira e levu mera muria na ivakaro qo i Jiova: “Ni talairawarawa vei ira nomuni itubutubu me vaka na loma ni Kalou, ni dodonu qo.” (Efeso 6:1) Cava o rawa ni cakava mo muria kina qori?

5. Na cava e vakasakiti kina na nona talairawarawa o Jisu vei rau na nona itubutubu me vaka e tukuni ena Luke 2:​46-52?

⁵ O Jisu e ivakaraitaki vinaka duadua mo vulica kina na talairawarawa. (1 Pita 2:21-24) E uasivi o koya, erau sega ni uasivi nona itubutubu. Ia e dokai rau tiko ga ena gauna erau cala kina se ni rau sega ni kila na vu ni nona cakava e dua na ka ena so na gauna. (Lako 20:12) Vakasamataka mada na ka e yaco ni se qai yabaki 12 o Jisu. (Wilika Luke 2:46-52.) Rau sega ni kila na nona itubutubu ni a tiko laivi yani e Jerusalemi. Ia na nodrau itavi sara ga na nona itubutubu me rau raica nira lesu kece tiko na gone kei rau ni sa oti na soqo. Na gauna erau kunei Jisu kina o Josefa kei Meri, e beitaki Jisu o Meri ni vakararawataki rau! A rawa sara ga ni tukuna o Jisu ni sega ni donu qori. Ia ni sauma lesu e rawarawa ga na nona ivakamacala, e veidokai tale ga. Rau “sega ni taura rawa na ibalebale ni nona vosa.” Ia e lai talairawarawa tiko ga vei rau o Jisu.

6-7. Na cava mera cakava na gone mera talairawarawa kina vei ira na nodra itubutubu?

⁶ Kemuni na gone, vakacava e dau dredre moni talairawarawa vei ira na nomuni itubutubu ni rau cala se rau sega ni kila na vu ni nomu cakava e dua na ka? Cava o rawa ni cakava? Kena imatai, vakasamataka na rai nei Jiova. E kaya na iVolatabu ni gauna o talairawarawa kina vei rau na nomu itubutubu e “marautaka qori na Turaga.” (Kolo. 3:20) E kila vinaka tu o Jiova na gauna erau sega ni kila kina na nomu itubutubu na vu ni nomu cakava e dua na ka, se ni dredre me muri na nodrau lawa. Ia ni o vakatulewataka mo talairawarawa vei rau, o vakamarautaki koya.

⁷ Kena ikarua, vakasamataka nodrau rai nomu itubutubu. Ni o talairawarawa vei rau, o na vakamarautaki rau, rau na nuitaki iko tale ga. (Vkai. 23:22-25) O na rawa ni volekati rau sara ga kina. E kaya e dua na tacida tagane o Alexandre mai Belgium: “Niu talairawarawa vei rau na noqu itubutubu, e veisau sara ga na ivakarau ni neitou veimaliwai, keitou veivolekati, keitou marau tale ga.” b Kena ikatolu, na nomu talairawarawa ena gauna qo ena yaga ena gauna se bera mai. E kaya o Paulo e tiko mai Brazil: “E yaga na noqu talairawarawa vei rau na noqu itubutubu ni rawarawa kina meu talairawarawa vei Jiova kei ira e lesia.” E tukuni  ena Vosa ni Kalou na vuna levu meda talairawarawa kina vei ira na noda itubutubu. E kaya: “O na vinaka kina, o na bula balavu tale ga e vuravura.”—Efeso 6:2, 3.

8. Na cava era vakatulewa kina e levu na gone mera talairawarawa kina vei ira na nodra itubutubu?

⁸ Era raica e levu na itabagone na yaga ni nodra talairawarawa. E sega ni kila o Luiza, mai Brazil, na vuna e vakatabui kina me vakayagataka na nona talevoni ena dua na gauna. E kaya tale ga ni levu na nona icaba era vakatalevoni. Sa qai liaca ni rau via taqomaki koya tiko ga na nona itubutubu. E tukuna ena gauna qo: “Au raica niu talairawarawa vei rau na noqu itubutubu, e sega ni kena ibalebale qori ni rau vesuki au tiko, ia e yaga na nodrau ivakasala me vaka ga na beleti ni motoka e taqomaka na noda bula.” E dua na tacida yalewa gone o Elizabeth, mai Merika, e se dredre tiko ga na nona talairawarawa vei rau na nona itubutubu ena so na gauna. E vakamacalataka: “Niu sega ni kila vinaka na vuna erau biuta kina e dua na lawa, au dau vakasamataka lesu ga na gauna e taqomaki au kina eso tale na nodrau lawa.” E kaya tale ga o Monica e tiko mai Armenia, ni dau yaga tu ga na nona talairawarawa vei rau na nona itubutubu ni vakatauvatani na gauna e talaidredre kina.

9. Na cava na nodra rai e levu me baleta na talairawarawa ina lawa?

⁹ Era kaya e levu ni yaga na matanitu, meda talairawarawa tale ga ena so na lawa era bulia na “iliuliu cecere.” (Roma 13:⁠1) Ia o ira na tukuna qori era na rairai sega ni via muria tale na lawa ke ra sega ni taleitaka se ra nanuma nira vakaduiduitaki kina. Me kena ivakaraitaki, na saumi ivakacavacava. E laurai ena dua na vakadidike ena veivanua e Urope ni levu era vakabauta ni “donu mo kua ni sauma na ivakacavacava ke o kila ni a sega ni dodonu.” Sa rauta ga mera sega ni sauma kece na lewenivanua na ivakacavacava e lavaka vei ira na matanitu.

10. Na cava eda talairawarawa kina ena lawa eda sega mada ga ni taleitaka?

¹⁰ E kaya na iVolatabu ni vakavuna na rarawa na matanitu vakatamata, e lewa tu o Setani, sa vakarau rusa tale ga. (Same 110:5, 6; Dauv. 8:9; Luke 4:5, 6) E tukuni tale ga ena iVolatabu ni o koya e “saqati ira na veiliutaki e saqata na ituvatuva ni Kalou.” Noda talairawarawa vei ira na iliuliu vakatamata, e dua na ituvatuva e vakarautaka o Jiova meda tiko vinaka kina, ia ena lekaleka wale ga. E dodonu gona meda “solia na ka vei koya e dodonu me soli vua,” e okati kina na saumi ivakacavacava, veidokai kei na talairawarawa. (Roma 13:1-7) Eda na rairai raica e dua na lawa e dredre me muri, e sega ni dodonu, e saulevu tale ga. Ia nida talairawarawa vei Jiova, e vakarautaki keda sara tiko ga meda talairawarawa tale ga vei ira na  veiliutaki, mera kua ga ni tukuna vei keda meda beca na nona lawa.—Caka. 5:29.

11-12. Me vaka e tukuni ena Luke 2:​1-6, na cava erau cakava o Josefa kei Meri me rau talairawarawa kina ina Lawa? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹¹ Eda rawa ni vuli ena ivakaraitaki nei Josefa kei Meri, erau tu vakarau ni talairawarawa vei ira na iliuliu cecere ni dredre mada ga me muri na ka era vakarota. (Wilika Luke 2:1-6.) Ni vula ciwa tiko o Meri a vinakati me rau talairawarawa ina dua na ka e dredre sara. A veiliutaki tiko ena Matanitu o Roma o Akusito qai vakarota mera lai volai ena nodra dui koro, rau mani lako i Peceliema o Josefa kei Meri. Na ilakolako qori e 150 na kilomita na kena yawa ni rau cabe rau sirova tale ga na veiulunivanua. Ena dredre dina na ilakolako qori vakauasivi vei Meri. Rau rairai lomaleqataka tale ga na veiwatini na bula nei Meri kei na gone e buketetaka tiko. Vakacava ke sucu koso e gaunisala? E buketetaka tiko na gone ena qai Mesaia. Rau na ulubaletaka qori me rau kua ni muria na ivakaro ni matanitu?

¹² E tiko na vuna vinaka me rau kauaitaka kina qori o Josefa kei Meri. Ia erau talairawarawa ga ina lawa. E vakalougatataka kina o Jiova na nodrau talairawarawa, e yaco bula o Meri i Peceliema, e vakasucuma sara e dua gone bulabula, e vakayacori tale ga na parofisai vakaivolatabu!—Maika 5:2.

13. Ena yaga vakacava vei ira na tacida na noda talairawarawa?

¹³ Ena yaga vei keda kei ira eso tale na noda talairawarawa vei ira na veiliutaki. Ena sala cava? Eda na sega ni cudruvi me vakataki ira na dau talaidredre ina lawa. (Roma 13:4) Na noda talairawarawa tale ga era na raica kina na veiliutaki ni qori noda itovo na iVakadinadina i Jiova. Me kena ivakaraitaki, e yaco qo ena vica vata na yabaki sa oti ena dua na Vale ni Soqoni mai Nigeria. Era curuma yani na sotia ena gauna ni soqoni nira vaqarai ira na dau vakavuna na tiko yavavala nira saqata na saumi ivakacavacava. Ia e vakarota tale nodra iliuliu mera biubiu, ni kaya: “Era dau sauma na  ivakacavacava na iVakadinadina i Jiova.” Ni o talairawarawa ina lawa ena veigauna era na rogo vinaka kina na dauveiqaravi i Jiova, ena rawa tale ga ni taqomaki ira na noda itokani vakabauta ena dua na siga.—Maciu 5:16.

14. E yaga vakacava vua e dua na tacida na nona “vakarau tu me talairawarawa” vei ira na veiliutaki?

¹⁴ De dua ena dredre tiko ga na noda talairawarawa vei ira na veiliutaki. E kaya o Joanna, e dua na tacida mai Merika: “E dredre na noqu talairawarawa vei ira na veiliutaki baleta nira vakayacora na ka tawadodonu vei ira na wekaqu.” Ia e saga o Joanna me veisautaka na nona rai. Kena imatai, sa sega ni dau wilika na ka e tabaki ena Internet e vakavuna me raicalataki ira na veiliutaki. (Vkai. 20:3) Kena ikarua, e kerei Jiova ena nona masu me dau vukei koya me vakararavi vua, kua ga ni vakararavi ena veisau ni veiliutaki vakatamata. (Same 9:9, 10) Kena ikatolu, e dau wilika eso na ulutaga ena noda ivola me baleta na tawaveitovaki. (Joni 17:16) E tukuna o Joanna ena gauna qo ni nona doka kei na nona talairawarawa vei ira na veiliutaki e “sega kina ni lomaleqa, e lomavakacegu” tale ga.

15. Na cava ena rairai dredre kina meda talairawarawa ina veidusimaki ni isoqosoqo i Jiova?

¹⁵ E vinakata o Jiova meda ‘talairawarawa vei ira era liutaki keda’ ena ivavakoso. (Iper. 13:17) Na noda iLiuliu o Jisu e uasivi, sega ni o ira e lesia mera liutaki keda e vuravura. De dredre noda talairawarawa vei ira, vakabibi ke ra tukuna meda cakava e dua na ka eda sega ni taleitaka. Dua na gauna a sega ni via talairawarawa na yapositolo o Pita ena ka e tukuni me cakava. Ni vakaroti koya na agilosi me kania na manumanu e tukuni ena Lawa ni tawasavasava, e sega ni via cakava qori o Pita, sega ni vakadua ga, e vakatolu sara ga! (Caka. 10:9-16) Na vuna? E sega ni kila na ibalebale ni veidusimaki e tukuni vua qori. E duidui sara ga ena kena sa dau muria tu mai. Ke dredre vei Pita me talairawarawa vua e dua na agilosi uasivi, sa qai vacava sara na kena dredre noda talairawarawa vua e dua e sega ni uasivi!

16. Na cava e cakava o Paula ni sega ni vakaibalebale vua na ka e dusimaki kina? (Cakacaka 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Na yapositolo o Paula a “vakarau tu me talairawarawa” ena gauna mada ga e nanuma kina ni sega ni vakaibalebale vua na ka e tukuni me cakava. Era rogoca na Jiu lotu vaKarisito e dua na ka me baleti koya, e tukuni ni vunautaka tiko e “dua na ka e veisaqasaqa kei na Lawa e vola o Mosese” e beca gona na Lawa qori. (Caka. 21:21) Era mani vakasalataki koya na qase lotu vaKarisito e Jerusalemi me lako vata kei na va na tagane ena valenisoro me ratou lai vakasavasavataki kina me vakaraitaka ni ratou muria tiko na Lawa. Ia e kila o Paula nira sa sega ni muria tale tiko na Lawa na lotu vaKarisito. E sega tale ga ni dua na nona cala. Ia e talairawarawaga ena veidusimaki qori. E “kauti ratou na tagane qo o Paula ena siga e tarava me ratou lai vakasavasavataki me vaka na kena ivalavala e vakarota na Lawa.” (Wilika Cakacaka 21:23, 24, 26.) E yaga dina na nona talairawarawa mera duavata tiko ga na mataveitacini.—Roma 14:19, 21.

17. Na cava o vulica vei Stephanie?

¹⁷ A dredre nona talairawarawa o Stephanie ena nodratou vakatulewa na tacida eratou liutaka tiko na cakacaka ena nona vanua. Rau a marautaka tiko nodrau veiqaravi vakaveiwatini ena dua na iwasewase e vakayagataki kina e dua tale na vosa. Oti e vakatulewataka na valenivolavola ni tabana me sa kua ni dua tale na iwasewase qori, rau mani lesi kina vakaveiwatini ena ivavakoso ga e vakayagataki kina nodrau vosanisucu.  E kaya o Stephanie: “Dua na ka noqu rarawa. Au nanuma ni sega sara ga ni vinakati na veivuke ena ivavakoso e vakayagataki kina neirau vosanisucu.” Ia e tokona ga na vakatulewa qori. E kaya: “Yaco na gauna au qai raica na yaga ni vakatulewa qori. Keirau nodra itubutubu vakayalo e vica vata na tacida e sega na wekadra ena dina. Keirau vuli tiko qo kei na dua na tacida a malumalumu tu ena dua na gauna. E levu tale ga na gauna meu vuli kina vakataki au.” E tomana: “E vinaka noqu lewaeloma niu cakava na ka kece e vinakati meu talairawarawa kina.”

18. E yaga vakacava na noda talairawarawa?

¹⁸ Eda rawa ni vulica na talairawarawa. O Jisu e “vulica na talairawarawa mai na veika rarawa e sotava,” sega ni gauna e vinaka tu kina na ituvaki. (Iper. 5:8) Me vakataki Jisu, levu na gauna eda vulica kina na talairawarawa ni sotavi na ituvaki dredre. Me kena ivakaraitaki, ni tekivu tete na matedewa na COVID-19 e tukuni meda kua ni soqoni ena Vale ni Soqoni, sa sega tale ga na cakacaka vakaitalatala e veivale. Vakacava e dredre nomu muria na ivakasala qori? Na noda talairawarawa e taqomaki keda, era duavata kina na lewe ni ivavakoso, e marau tale ga o Jiova. Eda sa vakarautaki vinaka kina meda talairawarawa ena veidusimaki cava ga ena gauna ni veivakararawataki levu, rawa tale ga ni vakatau kina na noda bula!—Jope 36:11.

19. Na cava eda via talairawarawa kina?

¹⁹ Eda vulica ke da talairawarawa eda na vakalougatataki vakalevu. Eda vakatulewataka meda talairawarawa vei Jiova nida lomani koya, eda via vakamarautaki koya tale ga. (1 Joni 5:3) Eda sega ni sauma lesu rawa vei Jiova na veika kece e cakava vei keda. (Same 116:12) Ia eda rawa ni talairawarawa vua kei ira na liutaki keda tiko. Nida cakava qori eda vakaraitaka nida vuku. O ira na vuku era vakamarautaka na loma i Jiova.—Vkai. 27:11.