LUZIA SÍN AFƆ AMYƆXWÉ TƆN Ɔ ÐÓ BLƆ̌. Hwenu e é ɖò vǔ é ɔ, é bɛ́ kplíbɔzɔn, azɔn syɛnsyɛn ɖé wɛ bo nɔ tɔ́ dó agbazamɛkan lɛ wu bɔ mɛ ɖevo sixu sɔ́. Hwenu e Luzia ɖó xwè 16 é ɔ, nawe e é nɔ wà azɔ̌ na é ɖé ɖɔ n’i ɖɔ “Mawu dɔn tó nú we bɔ a bɛ́ kplíbɔzɔn ɖó a setónú nú nɔ towe ǎ, bo lɛ́ xò daka wǔ tɔn wutu.” Xwè mɔkpan gudo ɔ, Luzia kpò ɖò lee xó enɛ d’azɔn ɛ gbɔn é flín wɛ.

HWENU E DAMARIS SÈ ÐƆ EMI BƐ́ KANSƐ́ƐTAGLOMƐ TƆN É Ɔ, tɔ́ tɔn kanbyɔ ɛ ɖɔ: “Etɛ a ka wà bɔ nǔ elɔ dó ɖò gbigbo we wɛ? A na ko wà nǔ e nyla tawun é ɖé dandan. Nǔ e wu Mawu ɖò tó dɔn nú we wɛ é nɛ.” Xó enɛ e tɔ́ tɔn ɖɔ é kú wǔ n’i tawun.

Sín xwè afatɔ́n mɔkpan ɖíe wɛ gbɛtɔ́ lɛ nɔ ko ɖó linlin ɔ ɖɔ Mawu nɔ sɔ́ azɔn dó dɔn tó nú mɛ. Wema Manners and Customs of Bible Lands ɖɔ ɖɔ ɖò Klisu sín hwenu ɔ, mɛ gègě ɖi ɖɔ “azɔn sixu sín hwɛ e mɛ e ɖò azɔn jɛ wɛ é hu lɛ é wu, alǒ ee hɛnnumɔ tɔn lɛ hu lɛ é wu, bɔ è nɔ sɔ́ dó dɔn tó nú mɛ ɔ na.” Xwè kanweko mɔkpan ɖò Klisu gudo ɔ, Medieval Medicine and the Plague ɖɔ “mɛɖé lɛ lin ɖɔ Mawu sɛ́ azɔn baɖabaɖa lɛ dó bo dó dɔn tó nú emi ɖó hwɛhuhu emitɔn lɛ wutu.” Enɛ wu ɔ, hwɛ ɖó nú mɛ nyanya lɛ wɛ Mawu ɖè hwenu e azɔn baɖabaɖa ɖé hu gbɛtɔ́ livi mɔkpan gbɔn Elɔpu gbé ɔ bǐ jí ɖò xwè kanweko 14gɔ́ mɛ é à? Alǒ lee dotóo dobanúnǔtɔ́ lɛ wá mɔ gbɔn é ɔ, miklɔbu lɛ wɛ dó azɔn baɖabaɖa enɛ mɛ à? Mɛɖé lɛ sixu kanbyɔ yeɖée ɖɔ, azɔn jɛn Mawu ka nɔ zán nugbǒ nugbǒ dó bló bɔ gbɛtɔ́ lɛ nɔ sè hwɛ e ye hu lɛ é sín wuvɛ̌ à jí? *

LIN TAMƐ D’EJI: Enyi azɔn kpo wuvɛ̌ kpo wɛ Mawu nɔ zán dó dɔn tó nú mɛ na ɔ, etɛwu Jezu ka gbɔ azɔn nú mɛ ɖěɖee jɛ azɔn lɛ é lo? Enɛ na kɔn cí dó nǔjlɔjlɔwiwa Mawu tɔn wu à cé? (Matie 4:23, 24) Jezu na wà nǔ bo sɔ́ ta nǔwiwa Mawu tɔn lɛ gbeɖé ǎ. É ɖɔ: “Nǔ e nyɔ́ nukún tɔn mɛ ɔ wɛ un nɔ bló tɛgbɛ” bo nɔ “wà nǔ lee Tɔ́ ɔ zɔ́n mì gbɔn é.”​—Jaan 8:29; 14:31.

Nǔ e Biblu ɖɔ é ɖò wɛn. Jehovah Mawu “nɔ wà nǔ agɔ gbeɖé ǎ.” (Sɛ́nflínmɛ 32:4, nwt) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Mawu na zɔ́n gbeɖé bonu jɔmɛhun ɖé na gbà, bɔ xomɛvɔnɔ kanweko mɔkpan e ɖ’emɛ lɛ é na kú, ɖó é jló na dɔn tó nú mɛ ɖokpo ɖ’emɛ wutu ǎ! Sɔgbe kpo nǔjlɔjlɔwiwa Mawu tɔn kpo ɔ, Ablaxamu e nyí mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn gbejinɔtɔ́ ɖé é ɖɔ dó wǔ tɔn ɖɔ é kún na “sú mɛ ɖagbe kpo mɛ nyanya kpo sín kún dó ɖó kpɔ́” gbeɖé kpɔ́n ó. É na “wà nǔ gbɔn mɔ̌” ǎ wɛ é ɖɔ. (Bǐbɛ̌mɛ 18:23, 25) Biblu lɛ́vɔ ɖɔ ɖɔ “Mawu kún nɔ wà nǔ nyanya” ó; lé é kún nɔ “wà nǔ agɔ” ó.​—Jɔbu 34:10-12.

Wuvɛ̌ e mǐ nɔ mɔ lɛ é nyí tódɔnnúmɛ Mawu tɔn ɖó hwɛ ɖé wu ǎ. Jezu ɖesunɔ kɔ́n sɛ̀ sín xó enɛ jí tawun hwenu e é kpo ahwanvu tɔn lɛ kpo mɔ nya e ko tɔ́n nukún sín hwenu e è jì é ɖé é. “Jezu sín ahwanvu lɛ kanbyɔ Jezu ɖɔ: ‘Mɛ̌si, mɛ̌ wɛ hu hwɛ bɔ è ka jì nya elɔ nukúntíntɔ́nnɔ tɔn mɔ̌? Éɖesu wɛ hu hwɛ à, abǐ mɛ e jì i lɛ ɖě wɛ hu hwɛ?’ Jezu ka yí gbè nú ye ɖɔ: ‘Éɖesunɔ ɔ hu hwɛ wu wɛ ǎ, mɛ e jì i lɛ ɖě ka hu hwɛ wu wɛ ǎ; é tɔ́n nukún, bonu Mawu na dó ɖè hlɔnhlɔn tɔn xlɛ́ dó wutu tɔn.’”​—Jaan 9:1-3.

Kpo linlin masɔgbe e mɛ lɛ nɔ ɖó é kpo ɔ, nǔ ɖó na ko kpaca ahwanvu Jezu tɔn lɛ hwenu e é ɖɔ nú ye ɖɔ é kún nyí hwɛ ɖé wɛ nya ɔ ɖesunɔ, alǒ mɛjitɔ́ tɔn lɛ hu wɛ zɔ́n bɔ nǔ dó nyí mɔ̌ ó é. É nyí azɔn kɛɖɛ wɛ Jezu gbɔ nú nya nukúntíntɔ́nnɔ ɔ ǎ, loɔ, nǔ enɛ e é bló é zɔ́n bɔ é jla linlin agɔ e mɛ lɛ ɖó ɖɔ tódɔnnúmɛ  Mawu tɔn wɛ wuvɛ̌ mimɔ lɛ nyí é ɖó. (Jaan 9:6, 7) Enyi mɛ ɖěɖee ɖò azɔn syɛnsyɛn jɛ wɛ ɖò égbé lɛ é tuùn ɖɔ é kún nyí Mawu wu wɛ wuvɛ̌ mimɔ lɛ nɔ sín ó ɔ, é sixu dó gbɔ nú ye.

Mawuxówema ɔ na jiɖe mǐ ɖɔ

• “Nǔ nyanya sixu tɛ́n Mawu kpɔ́n ǎ; Mawu ɖesu ka nɔ tɛ́n mɛɖebǔ kpɔ́n ǎ.” (JAKI 1:13) Enɛ wu ɔ, è na sú “nǔ nyanya” ɖěɖee ko wà nǔ dó gbɛtɔ́ lɛ wu sín xwè kanweko mɔkpan ɖíe lɛ é sín kún dó zaanɖé, kaka jɛ azɔn, wuvɛ̌ mimɔ kpo kú kpo jí.

• Jezu Klisu “gbɔ azɔn nú azinzɔnnɔ lɛ bǐ.” (MATIE 8:16) Azɔn e Mawu sín Vǐ gbɔ nú mɛ e wá gɔ̌n tɔn lɛ é bǐ é ɖè nǔ e Axɔsuɖuto Mawu tɔn na wá wà gbɔn gbɛ́ ɔ bǐ mɛ é xlɛ́.

• “[Mawu] na súnsún ɖasin bǐ sín nukún yetɔn mɛ; kú sɔ́ na tíìn ǎ, aluwɛ sɔ́ na tíìn ǎ, alěnina sɔ́ na tíìn ǎ, wuvɛ̌ mimɔ sɔ́ na tíìn ǎ; nǔ xóxó lɛ ko bú.”​—NǓÐEXLƐ́MƐ 21:3-5.

Etɛwu gbɛtɔ́ lɛ ka ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ bo lɛ́ ɖò ya jì wɛ sɔmɔ̌ lo? Gbɛtɔ́ lɛ ko ɖò tamɛ lin dó nùkanbyɔ enɛ lɛ jí wɛ sín xwè kanweko mɔkpan ɖíe. Enyi é ma nyí Mawu wɛ mǐ na dóhwɛ ǎ ɔ, mɛ̌ wu é ka sín lo? È na na xósin nú nùkanbyɔ enɛ lɛ ɖò xota e bɔ d’ewu é mɛ.