Nunọwhinnusẹ́n ehelẹ na mí avase sọta adánwanu lẹ yiyizan, taidi apòmẹsò, osò he yè nọ zepla kavi osò wunmẹ devo lẹ, nado basi hihọ́na míde sọta mẹdevo lẹ. Lẹnnupọndo nuhe bọdego ehelẹ ji:

To nukun Jehovah tọn mẹ, ogbẹ̀—titengbe ogbẹ̀ gbẹtọvi tọn—yin onú wiwe de. Salmu-kantọ lọ Davidi yọnẹn dọ Jehovah “wẹ asisa ogbẹ̀ tọn.” (Salm. 36:9) Enẹwutu, eyin Klistiani de basi dide nado ze afọdide he sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe lẹ nado basi hihọ́na ede kavi nutindo etọn lẹ, e dona wà nuhe go e pé lẹpo nado dapana hlọnhuhu, na ewọ nikaa duhùnhọ.—Deut. 22:8; Salm. 51:14.

Dile etlẹ yindọ nuyizan susu wẹ sọgan hẹnmẹ duhùnhọ, osò uwọ nọ yawu hùmẹ hugan—vlavo to mayọnẹn mẹ kavi sọn ojlo mẹ wá. * Humọ, eyin mẹgbeyantọ de—mẹhe sọgan ko to adán ji—mọdọ mẹhe pannukọn emi hẹn osò, e yọnbasi taun dọ ninọmẹ lọ ni ylan dogọ bo dekọtọn do okú mẹ na mẹde.

To whenue Jesu dọna hodotọ etọn lẹ to ozán godo tọn he e yizan to aigba ji mẹ nado hẹn ohí, e ma yin nado nọ basi hihọ́na yede wutu wẹ e do dọ mọ gba. (Luku 22:36, 38) Kakatimọ, Jesu biọ to yé si nado hẹn ohí, na e jlo na yí i zan nado plọnnu yé ma nado nọ yí adánwanu do yiavùnlọ, etlẹ yin to whenue yé pehẹ gbẹtọgun he hẹn avùnhonu lẹ. (Luku 22:52) To  whenue Pita sún dopo to ohí enẹlẹ mẹ bo hú afanumẹ yẹwhenọ daho lọ tọn, Jesu gbẹnuna Pita dọmọ: “Gọ̀ ohí towe do otẹn etọn mẹ.” Enẹgodo, Jesu do nugbo dodonu tọn de hia, yèdọ nunọwhinnusẹ́n de he nọ deanana hodotọ etọn lẹ kakajẹ egbé, dọmọ: “Mẹhe ze ohí do mẹdevo ji lẹpo wẹ na dọ̀n gbọn ohí dali.”—Mat. 26:51, 52.

Sọgbe hẹ Mika 4:3, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ “yí ohí yetọn lẹ do tùn glepọnu podọ owhán yetọn lẹ do tùn agbogọdọẹ.” Hogbe ehelẹ he do jẹhẹnu Klistiani nugbo lẹ tọn hia tin to kọndopọ mẹ hẹ tudohomẹnamẹ gbọdo apọsteli Paulu tọn dọmọ: “Mì nọ yí oylan do suahọ oylan tọn na mẹdepope blo. . . . Eyin e yọnbasi, dile mì penugo do, mì nọ nọ̀ jijọho mẹ hẹ gbẹtọ lẹpo.” (Lom. 12:17, 18) Mahopọnna nuhahun voovo he mẹ Paulu jugbọn lẹ, etlẹ yin to whenue e tin “to owù lẹ mẹ sọn jaguda lẹ dè,” e nọgbẹ̀ sọgbe hẹ tudohomẹnamẹ ewọ lọsu tọn ehe, bo ma dike hihọ́ edetiti tọn ni duahunmẹna ẹn hugan nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ. (2 Kọl. 11:26) Kakatimọ, e dejido Jiwheyẹwhe po nuyọnẹn he tin to Ohó Etọn mẹ po go—yèdọ nuyọnẹn he “pọnte hú adánwanu awhàn tọn lẹ.”—Yẹwh. 9:18.

Klistiani lẹ yọnẹn dọ ogbẹ̀ họakuẹ taun hú agbasanu lẹ. “Nutindo [mẹde tọn] lẹ ma nọ na ẹn ogbẹ̀.” (Luku 12:15) Enẹwutu, eyin mí do ogbè fifá na danuwatọ he hẹn adánwanu de bọ enẹ ma hùwhẹ ẹ, Klistiani nuyọnẹntọ lẹ nọ hodo nunọwhinnusẹ́n he to ohó Jesu tọn mẹ dọmọ: “Mì diọavunnukunsọ mẹhe yin mẹylankan blo.” To linlẹn de mẹ, etlẹ sọgan biọ dọ mí ni ze awù odò tọn po awugbó mítọn po jo. (Mat. 5:39, 40; Luku 6:29) * Na nugbo tọn, afọdide dagbe hugan lọ wẹ nado dapana ninọmẹ he na dọ̀n ayidonugo danuwatọ lẹ tọn. Eyin mí nọ dapana “nutindo gbẹ̀mẹ tọn [mítọn] lẹ jijlá” bosọ nọ do míde hia kọmẹnu mítọn lẹ di Kunnudetọ Jehovah tọn he yiwanna jijọho lẹ, e yọnbasi dọ mí ma na dọ̀n ayidonugo danuwatọ lẹ tọn wá míde ji.—1 Joh. 2:16; Howh. 18:10.

Klistiani lẹ nọ na sisi ayihadawhẹnamẹnu mẹdevo lẹ tọn. (Lom. 14:21) Eyin e wá yin yinyọnẹn dọ hagbẹ agun lọ tọn de tindo osò he e nọ yizan nado basi hihọ́na ede sọta mẹdevo lẹ, enẹ sọgan dotukla yisenọ hatọ delẹ, kavi tlẹ hẹn yé dahli. Owanyi nọ whàn mí nado dín ale mẹdevo lẹ tọn jẹnukọnna mídetiti tọn, eyin enẹ tlẹ biọ dọ mí ni ze nuhe mí sọgan mọdọ mí tindo jlọjẹ etọn lẹ do apadopo.—1 Kọl. 10:32, 33; 13:4, 5.

Klistiani lẹ nọ dovivẹnu nado yin apajlẹ dagbenọ. (2 Kọl. 4:2; 1 Pita 5:2, 3) Klistiani de he ko mọ ayinamẹ sinai do Owe-wiwe lẹ ji yí bo ka gbẹ́ tindo osò de nado nọ basi hihọ́na ede sọta mẹdevo lẹ, ma sọgan yin pinpọnhlan di apajlẹ dagbenọ. Enẹwutu, ewọ ma gán pegan nado mọ azọngban kavi lẹblanulọkẹyi vonọtaun lẹ yí to agun mẹ. Nudopolọ wẹ gando Klistiani he zindonukọn nado nọ yí osò zan to agbasazọ́n etọn mẹ go. Lehe e na yọ́n taun do sọ eyin ewọ dín agbasazọ́n devo! *

Na nugbo tọn, whẹho mẹdetiti tọn wẹ e nọ saba yin na Klistiani de nado de lehe e na basi hihọ́na whẹndo etọn kavi nutindo etọn lẹ do, kẹdẹdile e yindo na agbasazọ́n etọn. Etomọṣo, nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ do nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po owanyi he e tindo na mí po hia. To kọndopọ mẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n enẹlẹ, Klistiani he whèwhín to gbigbọ-liho lẹ nọ de ma nado tindo osò de nado nọ basi hihọ́na yede sọta mẹdevo lẹ. Yé yọnẹn dọ mẹhe nọ dejido Jiwheyẹwhe go gbọn gbẹninọ sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ dali lẹ na duvivi hihọ́ nugbo tọn kakadoi.—Salm. 97:10; Howh. 1:33; 2:6, 7.