KAKAJẸ nudi owhe atọ́n die, Choong Keon po Julie po, yèdọ asu po asi po de he tindo nudi owhe 35 sẹ̀n taidi gbehosọnalitọ whepoponu tọn to Sydney to otò Australie tọn mẹ. “Mí tindo agbasazọ́n whenu gli tọn podọ onú ma ylan do mí,” wẹ Choong Keon dọ. “To lẹdo mítọn mẹ, ninọmẹ aimẹ tọn yọ́n taun podọ gbẹzan mítọn sọ bọawu. Mí nọ duvivi pọninọ tọn hẹ whẹndo po họntọn mítọn lẹ po.” Etomọṣo, ayihadawhẹnamẹnu Choong Keon po Julie po tọn nọ dotukla yé. Etẹwutu? Na yé yọnẹn dọ ninọmẹ yetọn na yé dotẹnmẹ nado wà nususu dogọ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ, ṣigba yé whleawu nado basi vọjlado he jẹ lẹ.

To nukọn mẹ, to plidopọ de ji to 2009, yé sè hodidọ de he hẹn yé nado lẹnnupọn sisosiso do gbẹzan yetọn ji. Hodọtọ lọ dọhona mẹhe penugo nado hẹn lizọnyizọn yetọn gblodeji lẹ. E dọmọ: “Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji: Húnkùntọ de sọgan deanana mọto etọn yì adusi kavi amiyọn ṣigba e dona yin to whenue mọto lọ to yìyì. Mọdopolọ, Jesu sọgan deanana mí nado hẹn lizọnyizọn mítọn gblodeji, ṣigba e dona yin to whenue mí zindonukọn, yèdọ whenue mí to vivẹnu lẹpo do nado jẹ yanwle mítọn kọ̀n.” * Asu po asi po lọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ yewlẹ wẹ hodọtọ lọ to hodọna tlọlọ. To plidopọ enẹ dopolọ whenu, hodọtọ de kanhose asu po asi po de he to sinsẹ̀n taidi mẹdehlan to Taïwan. Yé dọho gando ayajẹ he yé nọ tindo to lizọnyizọn lọ mẹ go podọ yé sọ zinnudeji dọ nuhudo gbẹ́ tin. Whladopo dogọ, Choong Keon po Julie po tindo numọtolanmẹ lọ dọ yewlẹ wẹ yè to ohó ehelẹ dọna tlọlọ.

Julie dọmọ: “To plidopọ enẹ godo, mí hodẹ̀ hlan Jehovah dọ ni na mí adọgbigbo nado sọgan ze afọdide bo sẹtẹn yì Taïwan. E yidogọ dọmọ: “Ṣigba mí to budi. Na e taidi dọ mí jlo na lọ́n biọ otọ̀ he siso de mẹ whla tintan nkọ.” Wefọ he gọalọna yé nado duto obu ji wẹ Yẹwhehodọtọ 11:4 he dọmọ: “Ewọ he nọ doayi jẹhọn go ma to na donú gba; podọ ewọ he sọ to aslọ hòpọn ma  to [jinukun] na bẹ.” Choong Keon dọmọ: “Mí magbe ma nado ‘na ayidonugo jẹhọn bo to aslọ hòpọn,’ kakatimọ ‘nado donú bo gbẹ̀n sinsẹ́n etọn.’” Yé hodẹ̀ whlasusu bo hia otàn gbẹzan tọn mẹdehlan lẹ tọn, bosọ dọhodopọ hẹ mẹhe ko sẹtẹn yì Taïwan lẹ gbọn wekanhlanmẹ Intẹnẹt ji tọn yiyizan dali, podọ yé sà mọto yetọn lẹ po nutindo yetọn he yè yí owhlẹ do basi lẹ po, podọ yé sẹtẹn yì Taïwan osun atọ̀n to plidopọ lọ godo.

Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he hugan 100 wẹ wá sọn otò voovo lẹ mẹ bo to sinsẹ̀n to alọnu din to Taïwan, to lẹdo he mẹ nuhudo wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn sù te lẹ mẹ. Omẹ ehelẹ wá sọn Australie, Grande-Bretagne, Canada, France, Japon, Corée du Sud, Espagne, po États-Unis po, podọ yé tindo owhe voovo bẹsọn owhe 21 jẹ 73. Mẹmẹyọnnu tlẹnnọ he tin to omẹ ehelẹ mẹ hugan 50. Etẹwẹ gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu zohunhunnọ ehelẹ po nado yì wà sinsẹ̀nzọn lọ to otò devo mẹ? Mì gbọ mí ni gbadopọnna.

Laura, yin mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de he wá sọn Canada, bo to sinsẹ̀n taidi gbehosọnalitọ to whèyihọ Taïwan tọn. Ṣigba, sọn ojlẹ de mẹ kakajẹ owhe ao die, e ma yiwanna azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ paali. Laura dọ dọ, “N’ma nọ mọ ayajẹ to lizọnyizọn lọ mẹ, na n’ma nọ yí whenu susu zan to e mẹ bo ma wà azọ́n lọ po azọ́nyinyọnẹn po wutu.” To ojlẹ enẹ mẹ, họntọn etọn lẹ to Canada biọ to e si nado hodo yé yì Mexique nado dekunnu na osun dopo. “Ehe wẹ whla tintan he n’yí whenu susu zan to lizọnyizọn lọ mẹ, podọ e vivi hugan nuhe n’lẹn!”

Numimọ dagbe he Laura tindo ehe whàn ẹn sọmọ bọ e lẹnnupọn nado sẹtẹn yì agun he nọ do jonọgbè de mẹ to Canada. E jẹ Chine-gbè plọn ji, bo sẹ̀n to kándo he nọ do Chine-gbè de mẹ, bosọ ze yanwle lọ donukọnna ede nado sẹtẹn yì Taïwan, yanwle he kọ̀n e jẹ to septembre 2008. Laura dọmọ: “E yí nudi owhe dopo to asi e nado jẹakọ hẹ lẹdo yọyọ he mẹ n’te, ṣigba todin e ma tlẹ nọ wá ayiha ṣie mẹ nado lẹkọyi Canada.” Etẹwẹ yin pọndohlan etọn todin gando lizọnyizọn lọ go? E dọmọ: “Ayajẹnu de wẹ. Nudepope ma sọgan hẹn ayajẹ wá namẹ sọ̀ nado mọ lehe plọnmẹ  Biblu lẹ nọ diọ gbẹzan yetọn do to whenue yé wá yọ́n Jehovah. Jehovah sinsẹ̀n to Taïwan zọ́n bọ n’duvivi ayajẹ sisosiso ehe tọn whlasusu.”

To nudi owhe ṣinatọ̀n die, Brian po Michelle po, yèdọ asu po asi po de he tindo nudi owhe 35 sẹtẹn sọn Etats-Unis yì Taïwan. To tintan whenue, yé tindo numọtolanmẹ dọ yé ma to nususu wà to lizọnyizọn lọ mẹ. Ṣigba, mẹdehlan numimọnọ de dọna yé dọmọ: “Eyin etlẹ yindọ alọnuwe pẹvi de poun wẹ mì yí na mẹde, mì dona nọ flindọ omẹ enẹ sọgan nọma ko sèhó gando Jehovah go pọ́n. Enẹwutu, mì ko to azọ́n titengbe de wà to lizọnyizọn lọ mẹ niyẹn!” Hodidọ he jlọmẹdote enẹ gọalọna Brian po Michelle po taun nado zindonukọn. Mẹmẹsunnu devo dọna yé dọmọ: “Nado dapana gbigbọjọ, mì nọ gbeje nukọnyiyi mìtọn to Chine-gbè pinplọn mẹ pọ́n sọn plidopọ de whenu jẹ devo whenu, e ma yin egbesọegbesọ gba.” Podọ na nugbo tọn, yé zindonukọn to vivẹnudido yetọn mẹ bo lẹzun gbehosọnalitọ kọdetọn dagbenọ lẹ to egbehe.

Etẹwẹ na gọalọna we nado dovivẹnu bo plọn jonọgbè de? Tẹnpọn bo dla otò he mẹ hiẹ jlo na sẹ̀n te lọ pọ́n. Nọ yì opli agun tọn lẹ to finẹ, dogbẹ́ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹdo lọ tọn lẹ po, bo nọ wazọ́n hẹ yé to lizọnyizọn lọ mẹ. Brian dọmọ: Eyin hiẹ doayi e go dọ mẹsusu kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn bọ a sọ duvivi owanyi zohunhunnọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po tọn, enẹ na whàn we nado yì sẹ̀n to otò lọ mẹ.”

Suhugan mẹhe to sinsẹ̀n taidi gbehosọnalitọ to fihe nuhudo sù te to Taïwan lẹ tọn nọ plọnmẹ Glẹnsigbe nado mọ akuẹ he yé nado penukundo yede go. Kristin po Michelle po nọ sà whèvi. Kristin dọmọ: “N’ma wà azọ́n ehe pọ́n, ṣigba azọ́n ehe wiwà zọ́n bọ n’penugo nado nọ otò lọ mẹ.” To nukọn mẹ, Kristin tindo ahisinọ delẹ he nọ họ̀nú to e si to gbesisọ mẹ. Agbasazọ́n whenu gli tọn ehe gọalọna ẹn nado penukundo ede po asi etọn po go to akuẹzinzan-liho, podọ yé nọ mọ whenu he pé nado wà azọ́n he tin to otẹn tintan mẹ na yé lọ, enẹ wẹ sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn, bo hẹn gbẹtọ lẹ wá nugbo lọ mẹ.

Sọn nudi owhe ṣinawe die wẹ William po Jennifer po, yèdọ asu po asi po de ko sẹtẹn sọn Etats-Unis yì Taïwan. William dọmọ: “To whedelẹnu, jonọgbè pinplọn, sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn, nukunpipedo agun go, podọ nukunpipedo nuhahun akuẹzinzan tọn delẹ go nọ ṣiapọmẹ.” Etẹwẹ gọalọna yé nado tindo kọdetọn dagbe bo yin ayajẹnọ? Yé tẹnpọn nado ze yanwle he to jlẹkaji lẹ donukọnna yede. Di apajlẹ, yé ma nọ donukun nususu sọn yede si to whenue yé to Chine-gbè plọn, enẹ zọ́n bọ yé ma gbọjọ zẹjlẹgo to whenue yé ma yawu sè ogbè lọ.

William flindọ nugopọntọ tomẹyitọ de dọna ẹn to gbèdopo dọ, “Nọ mọ ayajẹ to lizọnyizọn lọ mẹ, e ma yin to yanwle towe kẹdẹ mẹ.” To hogbe devo mẹ, to whenue mí ze yanwle gbigbọmẹ tọn de donukọnna míde, mí dona nọ duvivi afọdide he mí ze nado jẹ yanwle lọ kọ̀n lẹ tọn. William dọ dọ, ayinamẹ ehe yíyí do yizan mẹ ko gọalọna emi po asi emitọn po nado nọ diọada, nado nọ dotoaina ayinamẹ mẹmẹsunnu azọngbannọ lẹ tọn, podọ nado diọ yinuwa yetọn nado sọgan tindo kọdetọn dagbe to lizọnyizọn yetọn mẹ to aigba-denamẹ yọyọ lọ ji. E yidogọ dọ, “Ayinamẹ ehe ko sọ gọalọna mí nado nọ flindọ mí dona nọ yí whenu de zan nado pọ́n whanpẹ lopo he ji mí to sinsẹ̀n te tọn.”

Taidi William po Jennifer po, Megan, yèdọ mẹmẹyọnnu tlẹnnọ gbehosọnalitọ de sọn Etats-Unis, to ‘vivi lizọnyizọn etọn tọn dù’ dile e to vivẹnudo nado jẹ yanwle etọn kọ̀n, enẹ wẹ nado do Chine-gbè ganji. To sẹfifo lẹpo, e nọ hodo pipli wẹnlatọ lẹ tọn de he nọ dekunnu to aigba-denamẹ dagbe de ji, enẹ wẹ bato-glintẹn Kaohsiung tọn he yin tọjihun-glintẹn daho hugan to Taïwan. Megan ko penugo nado nọ lá wẹndagbe lọ sọn bato de mẹ jẹ devo mẹ podọ nado dọyẹwheho na whèhutọ he wá sọn Bangladesh, Inde, Indonésie,  Philippines, Thaïlande, po Vanuatu po lẹ. “To whenuena e yindọ whèhutọ lọ lẹ ma nọ saba yí whenu susu zan to finẹ, mí nọ bẹ plọnmẹ Biblu jẹeji hẹ yé to dlapọn tintan whenu. Nado sọgan plọnnu hẹ yemẹpo, n’nọ saba plọnnu hẹ omẹ ẹnẹ kavi atọ́n dopọ.” Ṣigba, nawẹ mẹmẹyọnnu ehe to Chine-gbè plọn gbọn? E dọmọ: “Ojlo ṣie wẹ yindọ ma yawu sè ogbè lọ, ṣigba n’hẹn nuhe mẹmẹsunnu de dọna mi do ayiha mẹ, enẹ wẹ, ‘Wà nuhe go a pé lẹpo, podọ Jehovah na penukundo nuhe pò lẹ go.’”

Whẹpo mẹmẹyọnnu Cathy he nọ nọ̀ Grande-Bretagne do yì otò he mẹ nuhudo sù te, e basi dodinnanu nado yọ́n lẹdo he ma na tindo owù na mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de. E dọ nuhe to ahunmẹduna ẹn na Jehovah to odẹ̀ mẹ, bo kanwehlan alahọ susu lẹ nado yọ́n owù he mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de sọgan pehẹ lẹ. Enẹgodo, e yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo gblọndo he e mọyi lẹ ji bo basi dide dọ Taïwan na yọ́n na emi.

To 2004 he Cathy tindo owhe 31, e sẹtẹn yì Taïwan, bo nọ zan gbẹzan jlẹkaji tọn nado sọgan nọ finẹ. E dọmọ: “N’kanse mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po fihe yọ́n hugan nado mọ atin sinsẹ́n po omá he pọ̀kuẹ po họ̀ te. Ayinamẹ dagbe yetọn gọalọna mi ma nado ṣì akuẹ ṣie zan.” Etẹwẹ gọalọna ẹn nado to gbẹzan jlẹkaji tọn zan zọnmii? Cathy dọmọ: “N’nọ hodẹ̀ whẹwhẹ na Jehovah dọ ni gọalọna mi nado nọ tindo pekọ to núdùdù wamọnọ tọn he n’nọ dù po avọ̀ jlẹkaji tọn he n’nọ do lẹ po mẹ. N’mọdọ Jehovah sè odẹ̀ ṣie lẹ, na e gọalọna mi nado yọ́n nuhe sin hudo n’tindo lẹ podọ nado tindo pekọ dile etlẹ yindọ n’ma tindo nuhe nọ jlo mi lẹpo.” E sọ yidogọ dọmọ: “N’yiwanna gbẹzan jlẹkaji tọn, na e zọ́n bọ n’ze gbigbọnu lẹ do otẹn tintan mẹ.”

Nugbo wẹ dọ gbẹzan Cathy tọn to jlẹkaji, ṣigba e sọ gọ́ na ayajẹ. E dọ nuhewutu wẹ dọmọ: “N’penugo nado dekunnu to lẹdo de he mẹ mẹsusu nọ kẹalọyi wẹndagbe lọ te. Ehe hẹn ayajẹ wá na mi taun!” To whenue e yì Taïwan, agun Chine-gbè tọn awe wẹ tin to lẹdo he mẹ e yì nado sẹ̀n te taidi gbehosọnalitọ, ṣigba to egbehe agun ṣinawe wẹ tin to finẹ. Cathy dọmọ: “Jideji enẹ he n’yí nukun ṣie do mọ po mahẹ he n’tindo to jibẹwawhé lọ mẹ po zọ́n bọ n’nọ tin to ayajẹ mẹ egbesọegbesọ!”

Nawẹ nulẹ wá yido na Choong Keon po Julie po, he yin nùdego to bẹjẹeji? To tintan whenu, Choong Keon nọ lẹndọ Chine-gbè he emi ma sè ganji zọ́n bọ emi ma yọ́n-na-yizan sọmọ to agun lọ mẹ. Ṣigba, pọndohlan he gbọnvo pete wẹ mẹmẹsunnu lẹdo lọ tọn lẹ tindo. Choong Keon dọmọ: “To whenue agun mítọn yin mimá do awe, n’mọ lẹblanulọkẹyi lẹ yí dogọ mahopọnna dọ n’yin devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn de. To ojlẹ enẹ mẹ wẹ n’mọdọ n’to sinsẹ̀n to fihe nuhudo sù te nugbonugbo.” E konu yẹsẹ bo dọmọ: “Homẹ ṣie hùn taun dọ yé tindo nuhudo yẹnlọsu tọn!” To egbehe, e to sinsẹ̀n taidi mẹho agun tọn. Julie yidogọ dọmọ: “Mí ma ko tindo pekọ, ayajẹ po kọdetọn dagbe ehe nkọ pọ́n. Mí wáfi nado gọalọ, ṣigba mí wá mọdọ numimọ ayajẹ tọn ehelẹ gọalọna mí. Mí dopẹna Jehovah, na e hùn dotẹnmẹ dote na mí nado sẹ̀n ẹn tofi!”

To otò susu mẹ, nuhudo azọ́nwatọ susu tọn gbẹ́ tin to azọ́n jibẹwawhé gbigbọmẹ tọn lọ mẹ. Be hiẹ na fó wehọmẹ to madẹnmẹ bo to nulẹnpọn do nuhe a na yí gbẹzan towe do wà ji wẹ ya? Be tlẹnnọ de wẹ hiẹ yin bo jlo na yọ́n-na-yizan dogọ to titobasinanu Jehovah tọn mẹ ya? Be hiẹ jlo na jo ogú gbigbọmẹ tọn he họakuẹ de do na whẹndo towe ya? Be gbọjẹ whenu gaa tọn mẹ wẹ a te, bo tindo numimọ họakuẹ lẹ nado má hẹ mẹdevo lẹ ya? Hiẹ sọgan deji dọ dona họakuẹ lẹ to tepọn we eyin a basi dide nado hẹn lizọnyizọn towe gblodeji gbọn sinsẹ̀n to fihe nuhudo wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ sù te dali.