Si Pedro Bala ang Una nga Papa?
“Si Kardinal Jorge Mario Bergoglio, S.J., napili nga Supremo nga Papa, ang ika-265 nga nagbulos kay Pedro.”—VATICAN INFORMATION SERVICE, VATICAN CITY, MARSO 13, 2013.
“Ang obispo sang Roma may kinamatarong nga mangin superyor sa tanan nga Simbahan, bangod sia ang nagbulos kay San Pedro, nga nakabaton sini nga kinamatarong halin kay Jesucristo.”—THE PRIMACY OF THE BISHOP OF ROME DURING THE FIRST THREE CENTURIES, 1903, NI VINCENT ERMONI.
“Kon amo, ang bisan sin-o nga magsiling . . . nga ang Romano nga Papa indi ang nagbulos sa Bulahan nga si Pedro sa sini nga pagkasupremo; pakamalauton sia [buot silingon, ideklarar nga erehes].”—THE FIRST VATICAN COUNCIL, HULYO 18, 1870.
PARA sa minilyon nga Katoliko sa bilog nga kalibutan, ang 1870 nga mando sang Vatican Council isa ka doktrina sang simbahan, ang panudlo nga indi mabag-o kag dapat gid sundon. Apang, ang pamangkot amo, Ginatudlo bala ini sang Kasulatan? Isa pa, nagbulos gid bala si Pope Francis kay apostol Pedro? Kag si Pedro bala ang una nga papa?
“SA SINI NGA BATO IPATINDOG KO ANG AKON SIMBAHAN”
Ang 1870 nga mando sang Vatican Council panguna nga nabase sa ila interpretasyon sa Mateo 16:16-19 kag Juan 21:15-17. Ang pag-istoryahanay ni Jesus kag ni Pedro nga aton mabasa sa sini nga mga teksto kag sa iban pa nga rekord sa Biblia nagapakita nga may importante nga katungdanan si apostol Pedro sa kasaysayan sang una nga Cristianismo. Ang matuod, sang primero nila nga pagkitaay, si Jesus nagtagna nga si Pedro magapakita sing tulad-bato nga mga kinaiya. (Juan 1:42) Pero gintangdo bala sang Cristo si Pedro nga mangin superyor?
Sa Mateo 16:17, 18, mabasa naton ang ginsiling ni Jesus kay Pedro: “Nagasiling ako sa imo karon: Ikaw si Pedro [nga ang ngalan nagakahulugan “Isa ka Bato”] kag sa sini nga bato ipatindog ko ang akon Simbahan.” * Buot bala silingon ni Jesus nga ang iya “Simbahan,” ukon kongregasyon, patindugon kay Pedro, nga isa ka tawo? Si Pedro bala ang mangin lider sang tanan nga sumulunod ni Jesus? Ano ang paghangop sang mga apostoles sa ginsiling ni Jesus sang nabatian nila ina nga pag-istoryahanay? Ginapakita sang mga Ebanghelyo nga sang ulihi pila ka beses sila nga nagbaisay kon sin-o ang labing daku sa ila. (Mateo 20:20-27; Marcos 9:33-35; Lucas 22:24-26) Kon gintangdo ni Jesus si Pedro nga superyor, ipamangkot pa bala kon sin-o ang labing daku sa mga apostoles?
Ano ang paghangop ni Pedro sa ginsiling ni Jesus? Bangod si Pedro isa ka Israelinhon, pamilyar sia sa lainlain nga Hebreong tagna nga nagahambal Isaias 8:13, 14; 28:16; Zacarias 3:9) Sang ginkutlo niya ang isa sini sa iya sulat sa mga masigkatumuluo, si Pedro nagpaathag nga ang gintagna nga “sadsaran nga bato” amo si Ginuong Jesucristo, ang Mesias. Gingamit ni Pedro ang Griegong termino nga pe’tra (amo man nga tinaga nga gingamit ni Jesus sa Mateo 16:18) para lang sa Cristo.—1 Pedro 2:4-8.
parte sa “bato” ukon “sadsaran nga bato.” (Si apostol Pablo isa man ka matutom nga sumulunod ni Jesus. Nagapati bala si Pablo nga gintangdo ni Jesus si Pedro nga superyor? Sa pagkilala sang katungdanan ni Pedro sa una nga Cristianong kongregasyon, si Pablo nagsulat nga si Pedro lakip sa “kinilala nga mga haligi.” Para kay Pablo, indi lang isa ang “haligi.” (Galacia 2:9) Isa pa, kon gintangdo ni Jesus si Pedro subong lider sang kongregasyon, paano nga kinilala lang sia, buot silingon, ginkabig ukon ginhunahuna sang iya mga masigkatumuluo, subong isa ka haligi?
Sa pagsulat parte sa indi husto nga pagpakig-angot ni Pedro sa mga tawo, matinahuron apang prangka nga nagsiling si Pablo: “Gin-atubang ko sia kag ginsuknaan kay nagsayop gid sia.” (Galacia 2:11-14) Wala naghunahuna si Pablo nga ginpatindog sang Cristo ang iya simbahan, ukon kongregasyon kay Pedro ukon kay bisan sin-o nga indi perpekto nga tawo. Sa kabaliskaran, nagapati sia nga ang kongregasyon ginpatindog nga ang sadsaran amo si Jesucristo. Para kay Pablo, ang “bato amo si Kristo.”—1 Corinto 3:9-11; 10:4.
“IKAW SI PEDRO . . . ”
Gani paano naton hangpon ang pinamulong: “Ikaw si Pedro kag sa sini nga bato ipatindog ko ang akon Simbahan”? Agod mahangpan ini nga teksto, dapat naton basahon ang konteksto sini. Ano ang ginaistoryahan ni Jesus kag ni Pedro? Bag-o lang ginpamangkot ni Jesus ang iya mga disipulo: “Sin-o bala ako suno sa inyo?” Nagsabat dayon si Pedro: “Ikaw ang Mesiyas, ang Anak sang Dios nga buhi.” Bangod sina, ginhatagan sang komendasyon ni Jesus si Pedro kag dayon nagsiling nga ipatindog niya Mateo 16:15-18.
ang iya “Simbahan,” ukon kongregasyon, sa mas mabakod nga “bato,” sa isa nga gintuuhan ni Pedro—kay Jesus mismo.—Paano naton hangpon ang ginsiling ni Jesus: “Ikaw si Pedro kag sa sini nga bato ipatindog ko ang akon Simbahan”?
Nahisuno sa sini, madamo nga “Amay sang Simbahan” ang nagsulat nga ang bato sa Mateo 16:18 amo ang Cristo. Halimbawa, si Augustine sang ikalima nga siglo nagsulat: “Ang Ginuo nagsiling: ‘Sa sining daku nga bato ipatindog ko ang akon Simbahan,’ bangod si Pedro ang nagsiling sa iya: ‘Ikaw ang Cristo ang Anak sang Dios nga buhi.’ Gani sa sining daku nga bato, nga imo ginkilala, ipatindog ko ang akon Simbahan.” Sulitsulit nga ginhambal ni Augustine nga “ang Bato (Petra) amo ang Cristo.”
Si Augustine kag ang iban pa mahimo kabigon nga erehes kon hukman base sa doktrina karon sang Katoliko. Ang matuod, suno sa Swiss nga teologo nga si Ulrich Luz, ang palareho nga opinyon sang mga iskolar sang Biblia karon parte sa sini nga topiko mahimo nga hukman nga erehes sang 1870 nga Vatican Council.
ANG PAPA—NAGBULOS BALA KAY PEDRO?
Wala nahibaluan ni apostol Pedro ang titulo nga “papa.” Ang matuod, antes sang ikasiam nga siglo, madamong obispo nga indi Romano ang naggamit sini nga titulo. Bisan pa sini, ang termino talagsa lang gingamit subong opisyal nga titulo asta sang hingapusan nga bahin sang ika-11 nga siglo. Isa pa, wala nagahunahuna ang una nga mga Cristiano nga ang pagkasuperyor nga ginapatihan nga gintangdo kay Pedro ipasa niya sa mga magabulos sa iya. Gani ang iskolar nga German nga si Martin Hengel nagsiling nga “wala sing maathag nga basihan sa kasaysayan kag teolohiya para maghinakop sa ulihi parte sa ‘pagkasuperyor’ sang papa.”
Bilang konklusion: Si Pedro bala ang una nga papa? May ara bala nagbulos sa iya? Ang doktrina bala sang Katoliko parte sa pagkasuperyor sang papa nabase sa Kasulatan? Ang husto nga sabat sa sini nga mga pamangkot, simple lang nga indi. Apang ang matuod, indi maduhaduhaan nga ginpatindog gid ni Jesus sa iya kaugalingon ang iya simbahan, ang iya matuod nga kongregasyon. (Efeso 2:20) Gani ang importante nga pamangkot para sa aton tanan amo, Nasapwan ko bala inang matuod nga kongregasyon?
^ par. 8 Ang tanan nga bersikulo sa Biblia sa sini nga artikulo ginkuha sa Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano, Katoliko Pastoral Edisyon.