Indi pareho sa popular nga tradisyon may labot sa Krismas, wala naggamit ang Biblia sing mga termino nga “tatlo ka maalam nga lalaki” ukon “tatlo ka hari” para ilaragway ang mga tawo nga naglakbay para makita si Jesus sang natawo sia. (Mateo 2:1) Ang manunulat sang Ebanghelyo nga si Mateo naggamit sang Griegong tinaga nga ma’goi para ilaragway ang mga nagbisita kay Jesus. Ini nga tinaga mahimo nagapatuhoy sa mga eksperto sa astrology kag iban pa nga mga buhat may labot sa espiritismo. a Sa iban nga translation gintawag sila nga “mga astrologo” ukon “mga mago.” b

•  Pila ang “maalam nga mga lalaki”?

•  Mga hari bala ang “maalam nga mga lalaki”?

•  Ano ang mga ngalan sang “maalam nga mga lalaki”?

•  San-o nagbisita kay Jesus ang “maalam nga mga lalaki”?

•  Ang Dios bala ang naggiya sa “maalam nga mga lalaki” para sundon nila ang “bituon” sang Betlehem?

 Pila ang “maalam nga mga lalaki”?

 Wala ginsambit sang Biblia, kag sarisari ang pagpati sang iban kon pila sila. Suno sa Encyclopedia Britannica, “Nagapati ang mga tawo sa Asia nga 12 ang Mago, pero ang mga taga-Europe kag America nagapati nga tatlo sila, mahimo ginbasihan nila ang tatlo ka regalo nga ‘bulawan, olibano, kag mira’ (Mateo 2:11) nga ginhatag sa lapsag.”

 Mga hari bala ang “maalam nga mga lalaki”?

 Bisan pa amo sini ang ginapakita sa tradisyon parte sa Krismas, indi mabasa sa Biblia nga gintawag sila nga mga hari. Suno sa Encyclopedia Britannica, ini nga detalye gindugang na lang ginatos ka tuig sa tapos nga natawo si Jesus kag bilang bahin sang tradisyon.

 Ano ang mga ngalan sang “maalam nga mga lalaki”?

 Wala ginsambit sang Biblia ang mga ngalan sang mga astrologo. Suno sa The International Standard Bible Encyclopedia, ang “ginpangalan sa ila (e.g., Gaspar, Melchor, kag Baltazar) ginbase lang sa mga uluistorya.”

 San-o nagbisita kay Jesus ang “maalam nga mga lalaki”?

 Ang mga astrologo mahimo nagbisita kay Jesus mga pila ka bulan pagkatapos sia natawo. Ginapakita ini sa ginhimo ni Hari Herodes sang gusto niya ipapatay si Jesus, kag nagmando sia nga pamatyon ang bata nga mga lalaki nga nagaedad sing duha ka tuig paubos. Ginbase niya ang edad sa impormasyon nga ginhatag sa iya sang mga astrologo.—Mateo 2:16.

 Ang mga astrologo wala nagbisita kay Jesus sa gab-i nga natawo sia. Ang Biblia nagasiling: “Sang nagsulod sila sa balay, nakita nila ang bata upod sa iya iloy nga si Maria.” (Mateo 2:11) Ginapakita sini nga ara na sa balay ang pamilya kag indi na lapsag si Jesus nga ara sa pasungan.—Lucas 2:16.

 Ang Dios bala ang naggiya sa “maalam nga mga lalaki” para sundon nila ang “bituon” sang Betlehem?

 Nagapati ang iban nga ang Dios ang nagpadala sang ginpatihan nila nga bituon sang Betlehem para giyahan ang mga astrologo pakadto kay Jesus. Pero binagbinagon naton kon ngaa indi ini matuod.

•   Ang nagpakita nga bituon naggiya sa mga astrologo pakadto una sa Jerusalem. Ang Biblia nagasiling: “Ang mga astrologo halin sa Sidlangan nag-abot sa Jerusalem. Namangkot sila: ‘Diin natawo ang hari sang mga Judiyo? Kay nakita namon ang iya bituon sang didto kami sa Sidlangan, kag nagkari kami agod magyaub sa iya.’”—Mateo 2:1, 2.

•   Si Hari Herodes, indi ang “bituon,” ang una nga nagtudlo sa mga astrologo pakadto sa Betlehem. Sang nabatian ni Herodes nga may karibal sia nga “hari sang mga Judiyo,” namangkot sia kon diin matawo ang ginpromisa nga Cristo. (Mateo 2:3-6) Sang nabal-an niya nga sa Betlehem, ginpakadto niya didto ang mga astrologo para pangitaon ang bata kag ipahibalo ini sa iya.

   Sa sini lang nga tion nga nagkadto sa Betlehem ang mga astrologo. Ang Biblia nagasiling: “Sang nahambal ini sang hari, naglakat sila. Ang bituon nga ila nakita sang didto sila sa Sidlangan nag-una sa ila tubtob nagdulog ini sa ibabaw sang lugar nga nahamtangan sang bata.”—Mateo 2:9.

•   Sang nakita sang mga tawo ang “bituon,” nabutang sa katalagman ang kabuhi ni Jesus kag nagresulta sa kamatayon sang madamo nga inosente nga bata. Sang naghalin sa Betlehem ang mga astrologo, ginpaandaman sila sang Dios nga indi magbalik kay Herodes.—Mateo 2:12.

 Ano ang ginhimo ni Herodes? Ang Biblia nagasiling: “Sang nahibaluan ni Herodes nga gindayaan sia sang mga astrologo, naakig gid sia. Gani nagsugo sia nga pamatyon ang tanan nga bata nga lalaki sa Betlehem kag sa tanan nga distrito sini, halin sa duha ka tuig ang edad paubos, suno sa tion nga iya ginpat-od sa mga astrologo.” (Mateo 2:16) Indi gid mahimo sang Dios ining malain nga butang.—Job 34:10.