1. Omakwizikiro yeṋe Jehova nge yandja ku imba mbe ritanaura?

 NANDARIRE kutja Jehova ongu ri Omuute wetu, Omuyandje womatwako nOmupangure wetu, eye wina oTate wetu worusuvero. (Eps. 100:3; Jes. 33:22) Indu tji twa katuka komurungu we natu ritanaura tjiri, eye ma yenene okutuisira nu wina u zera okutuisira. (Eps. 86:5) Okupitira momuprofete Jesaja, Jehova wa yandja omayanḓiparisiro worusuvero nga: “Omauvi weṋu nandi ye ri omaserandu pyu, Ami me ye yepaereke okurira omavapa twee tjimuna ovitutukende.”—Jes. 1:18.

2. Matu sokutjita ye, indu tji matu vanga okukara nohange ku na varwe?

² Mena rokutja kaweṱe ohomonena, tu hungira nokutjita oviṋa mbi mavi hihamisa varwe. (Jak. 3:2) Posi yokutja, ihi katji nokuheya kutja katu nokuyenena okukara noupanga wopopezu pu na wo. Matu yenene indu tji twe rihongo okuisira. (Omiano 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Indu tji twa hihamisasana nandarire moviṋa oviṱiṱi, Jehova u vanga kutja tu isirasane. (Kol. 3:13) Tu nepu ewa rokutjita nao, mena rokutja Jehova “wa tumba” ondjesiro, eye aruhe u rira omupaturuke okutuisira.—Jes. 55:7.

3. Matu katara ku ye morupa ndwi?

 ³ Morupa ndwi, matu katara komuano ovandu mbe he ri ohomonena mu mave yenene okuhorera ku Jehova nokuisira varwe. Nu wina matu katara komapuriro nga: Ouvi uṋe mbu matu sokuraera ovanene vombongo? Ongwaye Jehova tje vanga kutja tu isire varwe? Nu matu yenene okurihongera ko tjike kovakambure ovakwetu tjiva mba muna omauzeu omengi mena rouvi wa varwe?

4. (a) Omukarere wa Jehova tja tjiti ouvi ounene, ma sokutjita vi? (b) Ovanene vombongo ve nomerizirira waye indu tji va hakaene ku nomundu ngwa tjiti ouvi?

⁴ Omundu tja tjiti ouvi ounene, ma sokuraera ovanene vombongo. Ovihorera vyouvi ounene vya tjangwa 1 Ovakorinte 6:9, 10. Ouvi ounene otjiṋa otjivi tjinene tji tji teya omatwako wa Mukuru. Omukriste tja tjiti ouvi otja imbwo, ma sokukumba ku Jehova Mukuru okuningira ondjesiro nu ma sokuhungira ku novanene vombongo. (Eps. 32:5; Jak. 5:14) Ovanene vombongo ve nomerizirira waye? Jehova erike ongu nousemba okutuisira ouvi wetu oparukaze, nu u tjita nao okupitira motjisuta tjonguturiro. * Posi ya, Jehova wa yandja ouyara kovanene vombongo wokutya okuza kOmatjangwa kutja omundu ngwa tjiti ouvi ma yenene okukara mombongo poo indee. (1 Kor. 5:12) Kutja ve yenene okutjita nao, owo ve kondja okumuna omaziriro komapuriro ngu maye kongorere mba: Ouvi mbwi, wa tjitirwa owina? Eye wa kondja okuhoreka ouvi we kovandu varwe? Omundu ngo wa tjita ouvi mbo oure woruveze orure? Otjiṋa otjinahepero, hapo pe notjiraisiro tjokutja u nomuhihamwatima tjiri kutja wa katuka komurungu wa Jehova? Nu pe notjiraisiro tjokutja eye ma vanga okuṱuna oupanga we ku na ye? Pe noviraisiro ovikahu kutja Jehova we mu isire?—Oviung. 3:19.

5. Ouwa waye mbu za moviungura vyovanene vombongo?

⁵ Ovanene vombongo tji va hakaene ku nomundu ngwa tjiti ouvi, ondando yawo irira oyokutjita ondyero otjingeyo ndji ndja tjitwa rukuru meyuru. (Mat. 18:18) Ondyero ndji i eta ouwa waye kombongo? Oyo i tjevera ombongo kutja omundu ngwa tjiti ouvi nu ngu hi nokuvanga okuritanaura, aha kara mombongo nokuzunḓa ovakarere va Jehova imbo varwe. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tit. 3:10, 11) Mape ya ai vatere omundu ngo okuritanaura nokuisirwa i Jehova. (Luk. 5:32) Ovanene vombongo ve kumba mena ra ingwi ngwe ritanaura, okuningira Jehova kutja me mu vatere okuṱuna oupanga we ku na ye.—Jak. 5:15.

6. Mape ya Jehova a isire omundu ngwa kondwa kombongo? Kahurura.

⁶ Ngatu tje omundu ngo tji ma hakaene ku novanene vombongo, eye ke nokuraisa kutja we ritanaura. Pe tjitwa vi tji pe ri nao? Omundu ngo ma kondwa kombongo. Indu omundu ngo tja katuka oveta yehi, ovanene vombongo kamaave horeke oviṋa mbya tjiti kouhonapare. Jehova u yandjera ouhonapare okupangura omundu ngamwa auhe ngwa katuka oveta yehi, kainatja kutja we ritanaura poo indee. (Rom. 13:4) Nungwari, omundu ngo kombunda tje keripura kutja oviṋa mbya tjiti ovivi na rundurura omeripura we novitjitwa vye, Jehova ma yenene okumuisira. (Luk. 15:17-24) Nu nandarire kutja ouvi mbwa tjita wa ri ouvi tjinene, Jehova ma yenene okumuisira.—2 Ekuruh. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Okuisira omundu ngwe tu hihamisa ku heya tjike?

 ⁷ Eṱe tu nondangi okutjiwa kutja katu nomerizirira wokutya kutja Jehova ma isire omundu ngwa tjiti ouvi. Posi ya pe notjiṋa tjarwe tji matu sokutjita. Otjikwaye? Povikando tjiva, omundu ma yenene okutuhihamisa posi ya a ningire ondjesiro. Nu rumwe, omundu ngo mape ya aha ningire ondjesiro. Nandarire kutja pa kara nao, eṱe matu yenene okutoorora okuisira omundu ngo, mokuhinokuṱiza ongore poo okukara nomapindi ku na ye. Otjiperi kutja ihi mape ya atji kambura oruveze nozongondjero, tjinenenene indu tji twa hihamisiwa tjinene. Okambo kOruhungu 15 ku Septemba 1994, ka tja: “Tji mo isire omundu ngwe ku tjiti ouvi, kaku hee kutja mo yakura ouvi mbwe ku tjiti. Omukriste tji ma isire omundu ngwe mu tjiti ouvi, u kambura kutja Jehova ma pangura otjiṋa ho osemba. Eye ongu ri Omupangure omusembasemba mevaverwa arihe, neye me mu pangura moruveze orusemba.” Ongwaye Jehova tje tu tunduuza okuisira nokukara nongamburiro yokutja eye ma pangura ouzeu ngamwa auhe momuano omusemba?

8. Okuisira ku raisa vi kutja tu nondangi kotjari tja Jehova?

⁸ Eṱe tu raisa ondangi indu tji matu isire. Momasasanekero yemwe, Jesus wa sasaneka Jehova ku nomuhona ngwa isira umwe wovakarere ve ozondjo ozonene nḓe hi na aa yenene okusuta. Posi yokutja, omukarere ngwi kena pa isira omukarere warwe ngwa ri nondjo ye yotjimariva otjiṱiṱi. (Mat. 18:23-35) Hapo Jesus ee tu hongo ye? Indu tji tu nondangi tjiri komuano Jehova me tu raisira otjari, ihi matji tu hingi kutja tu isire varwe. (Eps. 103:9) Okambo kOruhungu kozombura nḓa kapita ka tja: “Kainatja kutja matu isire ovakwetu pu pe ṱa pi, eṱe kamaatu yenene okuveisira momuano Mukuru me tu isira okupitira mombunguhiro ya Kristus.”

9. Jehova u raisira uṋe otjari? (Mateus 6:14, 15)

⁹ Tji twa isire varwe Jehova me tu isire. Jehova u raisa otjari ku imba mbe notjari. (Mat. 5:7; Jak. 2:13) Jesus wa kahurura otjiṋa ho indu tja honga ovahongewa ve okukumba. (Lesa Mateus 6:14, 15.) Eṱe matu rihongo otjiṋa otjingetjo okuza ku imbi Jehova mbya raera komukarere we Job. Omurumendu omuṱakame ngo wa hihamisirwe tjinene i yomambo wovarumendu vetatu mba, Elifas, Bildad na Sofar. Jehova wa raera Job okuvekumbira. Job tja za nokutjita nao, Jehova we mu sera ondaya.—Job 42:8-10.

10. Omomuano uṋe mu matu rihihamisa oveni indu tji twa kara nomapindi ku nomundu ngwe tu hihamisa? (Ovaefese 4:31, 32)

¹⁰ Eṱe tu rihihamisa oveni indu tji twa kara nomapindi. Omapindi ye ri tjimuna omutwaro omuzeu nu Jehova u vanga kutja tu kare nohange ndji za mokuisa omapindi. (Lesa Ovaefese 4:31, 32.) Eye u tu tunduuza kutja, “za ko komazenge nu isa omapindi.” (Eps. 37:8) Indu tji twa kongorere ondunge ndjo mai tu vatere. Indu tji twa kara nomazenge ku nomundu ngwe tu hihamisa matu rihihamisa oveni, nu iho matji ṱunu kouveruke wetu. (Omiano 14:30) Okukara nomazenge nomundu i ri tjimuna tji tu rihihamisa oveni indu tji twa nu ouanga. Ku nao, indu tji twa isire varwe, eṱe matu rietere oveni ouwa. (Omiano 11:17) Eṱe matu kara nohange nu matu yenene okukayenda komurungu motjiungura tja Jehova.

11. Ombeibela i tja vi ohunga nokukara nongore? (Ovaroma 12:19-21)

¹¹ Ongore oya Jehova. Jehova kee tu pa ouyara wokukara nongore ku nomundu  ngwe tu hihamisa. (Lesa Ovaroma 12:19-21.) Mena rokutja kaweṱe ohomonena, eṱe katu nokuyenena okupangura osemba tjimuna Mukuru. (Hebr. 4:13) Povikando tjiva, oumune wetu mape ya au tjiti kutja irire ouzeu okutjiwa otjiṋa otjisemba okutjita. Jehova wa hinga Jakobus okutjanga nai: “Omundu ngu ṱomazenge ka tjiti ovisemba komurungu waNdjambi.” (Jak. 1:20) Eṱe matu yenene okukara nongamburiro kutja Jehova ma tjiti kutja pe kare ousemba.

12. Eṱe matu yenene vi okuraisa kutja Jehova ongu ri omupangure omusemba?

¹² Okuisira ku raisa kutja tu nongamburiro kutja Jehova ongu ri omupangure omusemba. Indu tji tu nongamburiro kutja Jehova ma pangura avihe osemba, matu raisa kutja tu nongamburiro kutja Jehova ma kaisa po onyoneno aihe ndja etwa i youvi. Mouye we oupe mbwa kwizika, ourizemburuka ouvi ‘mau zembwa nu kau nakuzemburukwa ko rukwao.’ (Jes. 65:17) Posi yokutja indu tji twa hihamisiwa tjinene, hapo mape ya atu isa okuṱomazenge nokupindika ku nomundu ngo? Tara kutja tjiva va yenena vi okutjita nao.

13-14. Ove we rihongo ye ohunga nondjesiro okuza kotjihorera tja Tony na José?

¹³ Ovakambure ovakwetu ovengi va tya okuisira nandarire kutja va hihamisiwa tjinene i yovitjitwa vya varwe. Ozondaya zeṋe nḓu va muna mokutjita nao?

¹⁴ Ozombura ozengi ngunda e hi ya rira Omuhongonone wa Jehova, omurumendu wena Tony, * ngwa tura moPhilippines wa zuva kutja umwe womarumbi we wa zepewa i yomurumendu wena José. Oruveze ndwo, Tony wa ri nomazenge omanene nu wa ri nongore. José wa kamburwa na paterwa motjovakamburwa mena rotjiṋa ho. Kombunda, José tja pita motjovakamburwa, Tony wa tanda okumupaha kutja me mu zepe. Eye wa randa ondjembo okuyenenisa ondando ye. Nu oruveze ndwo, Tony wa uta okurihonga Ombeibela ku nOvahongonone va Jehova. Eye wa tja: “Otja tjee rihongo, ami mba muna kutja ee hepa okurundurura ongaro yandje ndjaai kamburire mo okuisa omazenge.” Kombunda, Tony wa papitisiwa nu wa  kazikwa otjomunene wombongo. Ngunda e hi nokuundjira ko, eye wa kazuva kutja José wa rira omukarere wa Jehova ngwa papitisiwa wina. Owo tji va kahakaena, va pukatasana norusuvero nu Tony wa raera José kutja we mu isira. Tony wa tja okuisira José kwe mu etera ondjoroka tjinene, nu kwa tjita kutja ma kare nohange momuinyo. Otjiperi kutja Jehova wa sera Tony ondaya mena rokutja wa ri omupaturuke okuisira.

15-16. Ove we rihongo ye ohunga nondjesiro okuza kotjihorera tja Peter na Sue?

¹⁵ Mombura ndji 1985, ngunda Peter na Sue ave ri pombongarero yombongo pEtuwo rOmerikotameneno, tjimanga pa pamuka otjipamuke. Omurumendu wa twa mo otjipamuke mEtuwo rOmerikotameneno. Sue wa hihamwa tjinene nu kaa yenene okumuna nokuzuva rukwao. Eye wina kaa yenene okuṋuka. * Povikando tjiva Peter na Sue ve ripura oveni kutja, ‘Omungendu ngu mape ya a tjiti otjiṋa otjivi nao?’ Ozombura ozengi kombunda yanao, omurumendu ngo ngu ha ri omukarere wa Jehova, wa kamburwa na pewa omberero oure womuinyo we motjovakamburwa. Owo tji va purwa kutja va isira omurumendu ngo, Peter na Sue va tja: “Jehova u tu honga kutja tji matu kayenda komurungu okuripurira komihihamo nomazenge wetu, matu rihihamisa oveni korutu, mongaro na momeripura. Ku nao, okuza komautiro eṱe twa ningira Jehova kutja me tu vatere okuisa omazenge nomapindi nokukayenda komurungu nehupo.”

¹⁶ Hapo ya ri oupupu ku wo okuisira omurumendu ngo? Kaaruhe tja ri oupupu. Owo va tja: “Povikando tjiva, indu Sue tji ma hihamwa mena roumba mbwo, eṱe tu uta okupindika rukwao. Posi yokutja eṱe katu ripurire ko tjinene kotjiṋa hi, ku nao tu hakahana okuwisa omazenge pehi. Tjiri eṱe matu yenene okutja omurumendu ngo tja rire omukambure omukwetu eyuva rimwe, eṱe matu mu yakura nomutima auhe. Otjiṋa ho tje tu honga kutja omirari vyOmbeibela vi tu kutura  momiano omingi mu tu hi nokuundjira ko. Eṱe wina twa muna omahuhumiṋino mena rokutja matu tjiwa kutja Jehova ma kaisa po omauzeu ayehe.”

17. Ove we rihongo ye ohunga nondjesiro okuza kotjihorera tja Myra?

¹⁷ Myra ngunda e hi ye rihonga ouatjiri tjandje wa kupwa nu u novanatje vevari ovaṱiṱi. Omurumendu we ke na pa yakura ouatjiri. Kombunda eye wa katuka orukupo nu wa isa eṱunḓu re. Myra wa tja: “Indu omurumendu wandje tje ndjesa novanatje vetu vevari, ami mba ri nomuhihamwatima, mba temenwe, hee kambura, mba ri noruhoze, ee rimunu ondjo nu mba ri nomazenge.” Nandarire kutja va teya orukupo, eye wa ri nomuhihamwatima mena romuano omuvi omurumendu we me mu tjinda. Myra wina wa tja: “Ami mba kayenda komurungu okurikenda nokupindika omieze omingi nu mba kamuna kutja otjiṋa ho tja uta okuṱuna koupanga wandje ku na Jehova na ku varwe.” Myra nai u tja eye ke nomazenge rukwao nu kavanga kutja ku tjitwe otjiṋa otjivi komurumendu ngwe mu kupire ngo. Eye u zera kutja eyuva rimwe omurumendu ngwe mu kupire ngo ma tumbuke popezu na Jehova. Myra nai u yenena okuripurira koruyaveze. Otjomukazendu omukombe eye we kurisa ovanatje ve vevari okukarera Jehova. Ndino Myra u nondjoroka yokukarera Jehova pu novanatje ve nomaṱunḓu wawo.

18. Matu yenene okukara nongamburiro iṋe mu Jehova otjOmupangure Omunenenene?

¹⁸ Tji tu etera ohange tjinene okutjiwa kutja katu nokuhepa okutya kutja ovandu ve sokupangurwa vi. OtjOmupangure Omunenenene, Jehova ma tjiti kutja ovandu ve pangurwe osemba. (Rom. 14:10-12) Eṱe matu yenene okukara nongamburiro okuura kutja eye aruhe ma pangura otja komirari vye omisemba vyouwa nouvi. (Gen. 18:25; 1 Ozomb. 8:32) Eye kamaa yenene okutjita ouhasemba.

19. Ombanguriro ya Jehova osemba mai yenenisa ye?

¹⁹ Eṱe tu zera oruveze Jehova mu ma kaisa po oviṋa avihe ovivi mbya etwa i youvi wovandu. Oruveze ndwo, omihihamo vyetu avihe, kutja okorutu poo omomuinyo mavi verukisiwa nga aruhe. (Eps. 72:12-14; Omavan. 21:3, 4) Ovyo kavi nokuzemburukwa rukwao. Ngunda amatu undju oruveze oruwa ndwo okuya, eṱe tu nondangi tjinene ku Jehova mena rokutja u tu pa omasa okuhorera ku ye kutja tu isire.