SUHETO ITI AKKUB
Pornograpia—Makadangran Wenno Saan?
Nasaknap ita ti pornograpia iti lubong. * Makita dayta kadagiti adbertismen, uso, pelikula, musika, magasin, telebision, video games, cell phone, mobile device, Web site, ken uray iti online photo-sharing services. Gagangayen ti pornograpia iti kagimongantayo. Iti adu a lugar, ad-adun ti agbuybuya iti pornograpia ngem iti napalabas.—Kitaem ti kahon a “Ti Agpayso Maipapan iti Pornograpia.”
Agbaliwbaliw met ti kasasaad ti pornograpia. Kuna ni Propesor Gail Dines: “Nakaron dagiti ladawan ta ti maibilang idi a nabatad a pornograpia ket gagangayen.”
Ania ti makunam kadagitoy? Ti kadi pornograpia ket saan a makadangran a pagliwliwaan, makapapatay a sabidong? Kuna ni Jesus: “Tunggal naimbag a kayo mangpataud iti nasayaat a bunga, ngem tunggal rinuker a kayo mangpataud iti awan pategna a bunga.” (Mateo 7:17) Ania ti bunga ti pornograpia? Tapno maammuan ti sungbat, usigentayo ti dadduma a napateg a saludsod maipapan iti pornograpia.
Ania ti epekto ti pornograpia iti indibidual?
TI KUNA DAGITI EKSPERTO: Makaadikto ti pornograpia ta inyasping pay ketdi dayta ti dadduma a managsirarak ken therapist iti crack cocaine.
Kinuna ni Brian * a naadikto iti pornograpia iti Internet: “Awan ti makapasardeng kaniak. Kaslaak la agar-arapaap. Agtigtigerger ken agsakit ti ulok. Ikarkarigatak nga isardeng ngem iti panaglabas ti tawen, adiktoak pay laeng.”
Dagiti naadikto iti pornograpia ket masansan a kalubanda ti aramidda. Nalimed ken manangallilawda. Di pakasdaawan nga adu ti mangisina iti bagida, mabain, madanagan, ma-depress, ken makapungtot. Mapanunot pay ti dadduma ti agpakamatay. “Bagik laeng ti pampanunotek ket nalidayak,” kuna ni Serge a dandani inaldaw nga agi-download iti pornograpia iti selponna. “Mariknak nga awan serserbik, makonsiensia, maisinsina, ken awan maaramidanna. Mabainak ken mabutengak nga agpatulong.”
Adda dakes nga epektona ti uray apagbiit wenno naiparna laeng a pannakakita iti pornograpia. Kas pangpaneknek iti komite ti Senado ti U.S., kinuna ni Dr. Judith Reisman a kangrunaan a managsirarak maipapan iti pornograpia: “Dagiti pornograpiko a ladawan ket agtalinaed iti utek ken mangpataud iti kellaat ken di inggagara ngem manayon a marka a narigat a malipatan.” Kuna ni Susan nga agtawen iti 19, a nakakita iti pornograpiko a Web site: “Dagiti ladawan nagtalinaeden iti isipko. Kellaat nga agparangda. Kasla saankon a maikkat dagita.”
LAGLAGIPEM: Adipenen ken dadaelen ti pornograpia dagiti biktimana.—2 Pedro 2:19.
Ania ti epekto ti pornograpia iti pamilia?
TI KUNA DAGITI EKSPERTO: “Masinasina dagiti agassawa ken pamilia gapu iti pornograpia.”—The Porn Trap, insurat da Wendy ken Larry Maltz.
Ti pornograpia dadaelenna ti panagasawa ken pamilia gapu ta
Pakapuyenna ti panagtalek, kinasinged, ken ayat ti agassawa.—Proverbio 2:12-17.
Pataudenna ti panagimbubukodan, iyaadayo ti rikna, ken di pannakapnek iti asawa.—Efeso 5:28, 29.
Rubrobanna ti narugit a seksual a panagpantasia ken tarigagay.—2 Pedro 2:14.
Sulisogenna ti maysa a mangpilit iti asawana a mangaramid kadagiti naalas a seksual nga aramid.—Efeso 5:3, 4.
Pagbalinenna ti maysa a di matalek iti asawana.—Mateo 5:28.
Kuna ti Biblia kadagiti agassawa a dida “makilangen a sigugulib” iti tunggal maysa. (Malakias 2:16) Ti di kinamatalek ket maysa a panangallilaw a mangdadael iti panagasawa nga agturong iti panagsina wenno diborsio. Inton agangay, ti panagsina ket agbanag a pagdaksan dagiti annak.
Mabalin nga ad-adda a madangran dagiti annak gapu iti pornograpia. Kuna ni Brian a nadakamat itay: “Idi sangapulo ti tawenko, bayat ti panagay-ay-ayammi iti linnemmengan, naiparna a nakitak ti pornograpiko a magasin ni tatangko. Sililimed a binuyak dayta, ngem diak ammo no apay a kayatko a buyaen. Dita a nangrugi ti naalas nga ugalik agingga a nataenganakon.” Ipakita dagiti panagadal a ti pornograpia pagbalinenna dagiti agtutubo a narugso ken naranggas no maipapan iti sekso, ken maaddaan iti problema iti emosion ken isip.
LAGLAGIPEM: Ti pornograpia dadaelenna ti nasinged a relasion ken inton agangay, mangyeg iti rigat ken saem.—Proverbio 6:27.
Ania ti panangmatmat ti Biblia iti pornograpia?
TI KUNA TI BIBLIA: “Papatayenyo, ngarud, dagiti kameng ti bagiyo . . . maipapan iti pannakiabig, kinarugit, panaggartem iti sekso, makapasakit a tarigagay, ken kinaagum, a dayta ket idolatria.” —Colosas 3:5.
Kagura ni Jehova * a Dios ti pornograpia. Saan a gapu ta istrikto maipapan iti sekso. Pinarsuanatayo nga addaan kabaelan nga agpaadu ken panggepna nga usaren dayta dagiti agassawa tapno naragsak ken nasingedda, ken agbinnuligda a mangpataud iti annak.—Santiago 1:17.
Apay ngarud a maibagatayo a kagura ni Jehova ti pornograpia? Ammuem ti sumagmamano a rason:
Ammona a dadaelen ti pornograpia ti biag ti maysa.—Efeso 4:17-19.
Ay-ayaten ken salaknibannatayo tapno ditay madangran.—Isaias 48:17, 18.
Kayat ni Jehova a salakniban ti panagasawa ken pamilia.—Mateo 19:4-6.
Kayatna a nadalustayo iti moral ken raementayo ti kalintegan ti sabsabali.
—1 Tesalonica 4:3-6. Kayatna a raementayo ti abilidad nga agpaadu ken usarentayo dayta iti nadayaw a pamay-an.
—Hebreo 13:4. Ammo ni Jehova a ti pornograpia iyanninawna ti tiritir, agimbubukodan, ken sataniko a panangmatmat iti sekso.
—Genesis 6:2; Judas 6, 7.
LAGLAGIPEM: Dadaelen ti pornograpia ti relasion ti maysa a tao iti Dios.—Roma 1:24.
Ngem maasian ni Jehova kadagidiay mayat a lumapsut iti panangadipen ti pornograpia. Kuna ti Biblia: “Ni Jehova naasi ken managparabur, nabannayat nga agunget ken naruay iti naayat a kinamanangngaasi. Ta pagaammona unay ti pannakapormatayo, a laglagipenna a tapoktayo.” (Salmo 103:8, 14) Aw-awisenna dagiti napakumbaba nga umadani kenkuana tapno ‘makagun-od iti asi ken makasarak iti di kaikarian a kinamanangngaasi kas tulong iti umiso a tiempo.’—Hebreo 4:16; kitaem ti kahon a “Panangisardeng iti Pornograpia.”
Adu nga indibidual ti immawat iti tulong manipud iti Dios. Epektibo kadi dayta? Paliiwem ti kuna ti Biblia maipapan kadagiti nakaparmek kadagiti dakes nga aramid: “Naugasankayon, . . . nasantipikarkayon, . . . naideklarakayon a nalinteg iti nagan ni Apotayo a Jesu-Kristo ken babaen iti espiritu ti Diostayo.” (1 Corinto 6:11) Maibagada met ti naikuna ni apostol Pablo: “Ta iti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay mangmangted kaniak iti pannakabalin.”—Filipos 4:13.
Kuna ni Susan a nakalapsut iti pannakaadiktona iti pornograpia: “Ni Jehova laeng ti makatulong kenka a makalapsut iti panangadipen iti pornograpia. No agpatulong ken agpaiwanwanka kenkuana, maaddaanka iti nadalus a takder iti imatangna. Dinakanto pulos paayen.”
^ par. 3 Ti termino a “pornograpia” ket tumukoy iti material a mangipakita kadagiti seksual nga aramid a nadisenio a mangparasuk iti rikna dagiti agbuybuya, agbasbasa, wenno dumdumngeg iti dayta. Karaman ditoy dagiti ladawan ken material a mabasa wenno mangngeg.
^ par. 8 Nabaliwan dagiti nagan iti daytoy nga artikulo.
^ par. 25 Jehova ti nagan ti Dios a nailanad iti Biblia.