Purwaning Dumadi 41:1-57
41 Rong taun sakwisé kuwi, Firaun ngimpi+ nèk dhèwèké lagi ngadeg ing pinggiré Kali Nil.
2 Dhèwèké ndelok sapi pitu sing apik lan lemu metu saka Kali Nil, lan sapi-sapi kuwi mangan suket ing kono.+
3 Terus, ana sapi pitu liyané sing èlèk lan kuru sing metu saka Kali Nil. Sapi-sapi kuwi ngadeg ing jèjèré sapi-sapi sing lemu ing pinggiré Kali Nil.
4 Sapi-sapi sing èlèk lan kuru kuwi mangan kabèh sapi sing apik lan lemu. Bar kuwi, Firaun tangi.
5 Terus, Firaun turu lan ngimpi manèh. Dhèwèké ndelok biji-bijian sak gagang sing cabangé pitu. Biji-bijiané lemu lan apik.+
6 Bar kuwi, ana biji-bijian manèh sing thukul sak gagang lan cabangé pitu, tapi kuru-kuru lan layu merga kena angin wétan sing panas.
7 Cabang biji-bijian sing kuru nyaplok kabèh cabang biji-bijian sing lemu lan apik. Terus, Firaun tangi lan ngerti nèk kuwi mung mimpi.
8 Ésuké, Firaun kepikiran karo mimpiné. Mula, dhèwèké ngundang* kabèh ahli ilmu gaib lan kabèh wong sing pinter ing Mesir. Firaun nyritakké mimpiné marang wong-wong kuwi, tapi ora ana sing isa njelaské artiné.
9 Terus, pengurus minuman ngomong karo Firaun, ”Saiki aku arep ngakoni kesalahanku.
10 Njenengan wis tau nesu karo aku lan pengurus roti. Mula, njenengan nglebokké aku lan pengurus roti+ ing penjara sing ana ing omahé kepala penjaga.
11 Terus, bengi-bengi, aku lan pengurus roti padha-padha ngimpi, lan mimpi-mimpi kuwi ana artiné dhéwé-dhéwé.+
12 Ing kono, ana wong lanang Ibrani sing isih enom. Dhèwèké kuwi pembantuné kepala penjaga.+ Wektu aku lan pengurus roti nyritakké mimpi-mimpi kuwi,+ dhèwèké ngandhani artiné.
13 Sing diomongké kuwi kelakon tenan. Aku éntuk jabatanku manèh, tapi pengurus roti digantung.”+
14 Mula, Firaun ngundang* Yusuf.+ Terus, Yusuf cepet-cepet digawa metu saka penjara.*+ Yusuf nyukur rambuté, ganti klambi, terus ngadhep Firaun.
15 Terus Firaun ngomong karo Yusuf, ”Aku ngimpi tapi ora ana sing isa njelaské artiné. Aku krungu nèk kowé isa njelaské artiné mimpi wektu ana sing nyritakké mimpiné marang kowé.”+
16 Yusuf njawab, ”Dudu aku. Gusti Allah sing bakal nyampèkké kabar sing apik marang Firaun.”+
17 Firaun crita karo Yusuf, ”Aku ngimpi nèk aku lagi ngadeg ing pinggiré Kali Nil.
18 Terus, ana sapi pitu sing apik lan lemu metu saka Kali Nil, lan sapi-sapi kuwi mangan suket ing kono.+
19 Bar kuwi, ana sapi pitu liyané sing èlèk lan kuru, mung balung karo kulit. Aku durung tau ndelok sapi sing èlèk banget kaya ngono ing tanah Mesir.
20 Terus, sapi-sapi sing èlèk lan kuru kuwi mangan sapi pitu sing lemu.
21 Ning sakwisé mangan, sapi-sapi kuwi ora kétok nèk bar mangan merga tetep èlèk lan kuru kaya sakdurungé. Bar kuwi, aku tangi.
22 ”Aku ngimpi manèh, ana biji-bijian sak gagang sing cabangé pitu. Biji-bijiané lemu lan apik.+
23 Bar kuwi, ana biji-bijian manèh sing thukul sak gagang lan cabangé pitu, tapi kuru-kuru lan layu merga kena angin wétan sing panas.
24 Cabang biji-bijian sing kuru nyaplok kabèh cabang biji-bijian sing apik. Terus, kuwi tak critakké marang kabèh ahli ilmu gaib,+ tapi ora ana sing isa njelaské artiné.”+
25 Yusuf ngomong karo Firaun, ”Kabèh mimpiné njenengan kuwi artiné padha. Gusti Allah sing bener wis ngandhani njenengan soal apa sing arep ditindakké.+
26 Sapi pitu sing lemu lan apik kuwi maksudé pitung taun, lan biji-bijian sing lemu lan apik kuwi, sing cabangé pitu, maksudé ya pitung taun. Kabèh mimpi kuwi artiné padha.
27 Sapi pitu sing èlèk lan kuru, sing metu sakwisé sapi sing lemu, kuwi maksudé pitung taun. Terus, biji-bijian sing kuru lan layu sing kena angin panas mau, sing cabangé pitu, maksudé ya pitung taun. Kuwi artiné bakal ana pitung taun kelaparan.
28 Kaya sing tak omongké marang njenengan mau, Gusti Allah sing bener wis ngandhani njenengan soal apa sing arep ditindakké.
29 ”Bakal ana akèh banget bahan pangan ing Mesir nganti pitung taun suwéné.
30 Ning, bar kuwi bakal ana kelaparan pitung taun. Kelaparan kuwi bakal nggawé Mesir dadi hancur, lan wong-wong bakal lali nèk sakdurungé wis tau ana akèh banget bahan pangan.+
31 Ora ana sing bakal éling nèk sakdurungé wis tau ana akèh bahan pangan, merga kelaparané parah banget.
32 Firaun nganti ngimpi ping loro merga Gusti Allah sing bener wis nentokké nèk kuwi bakal kelakon tenan, lan Gusti Allah bakal cepet-cepet nindakké kuwi.
33 ”Saiki, golèka wong lanang sing pinter lan wicaksana, terus wènèhana wong kuwi wewenang kanggo ngurus tanah Mesir.
34 Njenengan kudu cepet-cepet milih para pengawas ing Mesir. Para pengawas kuwi kudu ngumpulké seperlima saka hasil panèn ing tanah Mesir saksuwéné pitung taun sing akèh bahan pangan.+
35 Saksuwéné pitung taun sing akèh bahan pangan kuwi, para pengawas mau kudu ngumpulké kabèh bahan pangan. Kabèh biji-bijian kudu disimpen ing kutha-kutha, lan kuwi kudu dijaga.+ Kabèh biji-bijian kuwi bakal dadi duwèké Firaun.
36 Bahan pangan kuwi kudu disimpen kanggo persediaan saksuwéné pitung taun kelaparan sing bakal kelakon ing tanah Mesir, supaya wong-wong lan ternak ora mati merga kelaparan kuwi.”+
37 Firaun lan kabèh abdiné setuju karo sarané Yusuf.
38 Firaun ngomong karo para abdiné, ”Apa ana wong liya sing nduwé kuwasané Gusti Allah kaya Yusuf?”
39 Terus Firaun ngomong karo Yusuf, ”Merga Gusti Allah wis ngandhani kowé soal kabèh iki, ora ana wong sing luwih pinter lan wicaksana timbang kowé.
40 Kowé sing bakal ngawasi istanaku, lan kabèh rakyatku bakal manut karo kabèh préntahmu.+ Mung aku sing kuwasané luwih gedhé timbang kowé, merga aku raja.”
41 Firaun ngomong manèh karo Yusuf, ”Aku ngangkat kowé dadi wong sing nguwasani tanah Mesir.”+
42 Firaun nyopot cinciné* saka drijiné, terus dipasang ing drijiné Yusuf. Firaun ya nganggokké klambi saka linèn sing alus marang Yusuf lan masangké kalung emas ing guluné Yusuf.
43 Sakliyané kuwi, Firaun ya ngongkon Yusuf numpak krétané Firaun sing liyané* lan ngongkon kabèh wong sing ana ing ngarepé Yusuf mbengok, ”Avrékh!”* Ya ngono kuwi Firaun mènèhi Yusuf jabatan kanggo nguwasani Mesir.
44 Firaun ngomong karo Yusuf, ”Aku Firaun, tapi tanpa ijinmu, ora ana sing olèh ngapa-ngapa ing tanah Mesir iki.”+
45 Sakwisé kuwi, Firaun mènèhi Yusuf jeneng Zafenat-panéah lan nikahké Yusuf karo Asenat+ anaké Potiféra, imam ing On.* Terus, Yusuf mulai ngawasi tanah Mesir.+
46 Umuré Yusuf 30 taun+ wektu dhèwèké ngadhep* Firaun raja Mesir.
Terus, Yusuf lunga saka ngarepé Firaun lan lunga menyang kabèh wilayah ing tanah Mesir.
47 Saksuwéné pitung taun sing akèh bahan pangan kuwi, tanah kuwi mènèhi hasil sing akèh banget.
48 Yusuf terus ngumpulké bahan pangan ing Mesir nganti pitung taun. Dhèwèké nimbun bahan pangan ing kutha-kutha. Ing saben kutha, dhèwèké nyimpen bahan pangan saka ladhang-ladhang ing sekitaré kutha kuwi.
49 Yusuf terus nimbun biji-bijian nganti jumlahé akèh banget kaya pasir ing laut. Akhiré, jumlahé nganti ora isa diétung merga saking akèhé.
50 Sakdurungé ana kelaparan, Yusuf+ nduwé anak lanang loro sing dilairké Asenat, anaké Potiféra imam ing On.*
51 Yusuf kandha, ”Gusti Allah wis nggawé aku lali karo kabèh masalahku lan kabèh keluargané bapakku.” Kuwi sebabé Yusuf njenengi anaké sing pertama Manasyé.*+
52 Yusuf njenengi anaké sing nomer loro Éfraim.*+ Yusuf kandha, ”Gusti Allah wis mènèhi aku anak-anak ing tanah sing tak enggoni wektu aku ngalami kesusahan.”+
53 Sakwisé pitung taun, tanah Mesir ora ngasilké akèh bahan pangan manèh.+
54 Terus, pitung taun kelaparan mulai, persis kaya sing diomongké Yusuf.+ Ana kelaparan ing endi-endi, tapi ing kabèh wilayah Mesir ana bahan pangan.*+
55 Akhiré, kabèh wilayah Mesir ngalami kelaparan, lan rakyat mulai njaluk panganan marang Firaun.+ Firaun kandha, ”Kowé kudu nemoni Yusuf lan manut karo préntahé.”+
56 Merga kelaparan ing Mesir saya parah,+ Yusuf mbukak gudhang-gudhang sing dienggo nyimpen bahan pangan lan ngedol bahan pangan kuwi marang wong Mesir.+ Kabèh wilayah ing bumi ya ngalami kelaparan.
57 Mula, wong-wong saka kabèh wilayah ing bumi tuku bahan pangan saka Yusuf ing Mesir, merga kelaparan ing bumi parah banget.+
Katrangan Tambahan
^ Utawa ”nyeluk”.
^ Utawa ”nyeluk”.
^ Lit.: ”lubang”.
^ Maksudé, cincin sing ana capé duwèké pemimpin utawa wong penting.
^ Iki kréta kanggo wong sing nduwé kuwasa nomer loro sakwisé Firaun.
^ Mungkin iki kata sing digunakké wong-wong kanggo nduduhké rasa hormat.
^ Maksudé, Hèliopolis.
^ Utawa ”mulai dadi abdiné”.
^ Maksudé, Hèliopolis.
^ Artiné ”Sing Nggawé Lali.”
^ Artiné ”Subur Banget”.
^ Lit.: ”roti”.
