We nĩwĩwʼaa ũnoete mavinda maingĩ? Ethĩwa nĩwʼo, kĩlungu kĩĩ nĩkĩũkũtetheesya.

•  Nĩkĩ ũu wĩkĩkaa?

•  Nĩkĩ kũmanya ũndũ ũsu nĩ kwa vata?

•  Ũndũ ũtonya kwĩka

•  Kĩla andũ angĩ ma mũika maasya

•   Kwĩthĩwa wĩ na maũndũ maingĩ ma kwĩka. Mũndũ mũka ũmwe wa mũika wĩtawa Julie aĩtye ũũ: “Kĩla ũndũnĩ andũ matwĩaa twongelange kĩthito, twaĩlangye maũndũ, twĩyĩkĩĩe mĩvango mĩseango nĩ kenda tũkwate mawumĩlo maseango. Kwĩka maũndũ asu kũi laisi!”

•   Tekinolongyia. Nũndũ twĩ na simũ sya matukũ aa, tambuleti, na syĩndũ ingĩ ta isu, wĩthĩaa andũ no maneene naitũ saa ila mekwenda. Ũu no ũtume twĩthĩwa na mesilya maingĩ na ũituma tũnoa.

•   Kwaĩwa nĩ too. Mũndũ mũka ũmwe wa mũika wĩtawa Miranda, aĩtye: “Nũndũ wa maũndũ ta sukulu, wĩa, maũndũ ma kwĩtanĩthya, andũ aingĩ ma mũika mamũkaa tene na maikoma me aselee.” Na nũndũ wa ũndũ ũsu kwĩkĩka, mavinda maingĩ mũndũ ewʼaa anoete mũno.

 Mbivilia nĩkathaa andũ ala me kĩthito. (Nthimo 6:6-8; Alomi 12:11) Ĩndĩ ndĩkĩaa andũ vinya mathũkũme mũno nginya wĩthĩe ũima woo wa mwĩĩ wĩ mũisyonĩ.

 “Ĩvinda yĩmwe nesie kwĩthĩa nĩminie mũthenya mũima ndaya kĩndũ nũndũ wa kũthĩnĩkĩa ianda mbingĩ ila naĩ nasyo.” Neethĩie kana ti ũndũ waĩle kwĩtĩkĩla ianda syonthe ila nanewa, ethĩwa niũmbũmĩsya.”​—Ashley.

 Mbivilia yaĩtye: “Ngitĩ yĩ thayũ yĩ kavaa kwĩ mũnyambũ mũkwʼũ.” (Mũtavanʼya 9:4) Kwĩthingĩĩsya wĩke maũndũ no kũtume wambĩĩa kũsũanĩa wĩ na vinya mwingĩ ta mũnyambũ. Ĩndĩ kwĩnosya mũno no kũũmĩsye mwĩĩ waku.

•   Ĩmanyĩsye kũlea maũndũ amwe. Mbivilia yaasya kana “ũĩ wĩ na ala menyivasya.” (Nthimo 11:2) Andũ ala me wĩnyivyo nĩmamanyaa kana mayĩsa kwĩka maũndũ onthe.

   “Mũndũ nũtonya kũnoa mũno ethĩwa aketĩkĩlaa wĩa wʼonthe ũla wanengwa atethye. Ũsu ti wĩnyivyo. Na ĩtina wa ĩvinda mũndũ ũsu akewʼaa anoete mũno.”​—Jordan.

•   Ĩthĩwa na ĩvinda yĩanĩtye ya kũthyũmũa. Mbivilia yaĩtye: “Ũvĩ ũmwe wusĩe, vamwe na ũuu, wĩ kavaa kwĩ mbĩ ilĩ susĩe wĩa na kũsembanʼya na kĩseve.” (Mũtavanʼya 4:6) Andũ maasya kana yĩla mũndũ wakoma, ũu nũtethasya kĩlĩko. Ĩndĩ andũ aingĩ ma mũika maikomaa too wĩanĩtye kĩla mũthenya.

   “Ĩvinda yĩla naĩ na maũndũ maingĩ ma kwĩka, ndyakomaa too wĩanĩtye. Ĩndĩ mavinda maingĩ yĩla nakoma neanyʼa too, nĩthĩawa nĩ mũthangaau na nĩ mũtanu mũthenya ũla ũatĩĩe.”​—Brooklyn.

•   Ĩvange nesa. Mbivilia yaĩtye: “Mĩvango ya ala me kĩthito kwa wʼo ĩmatongoeasya methĩwe na syĩndũ mbingĩ.” (Nthimo 21:5, BCK) Kũmanya kũtũmĩa ĩvinda yaku nesa na kũvanga maũndũ maku nĩ ũndũ ũtonya kũũtethya thayũnĩ waku wʼonthe.

   “Kũandĩka maũndũ ala ũkwenda kwĩka no kũtume ũolanga mesilya maingĩ. Yĩla wasisya maũndũ ala ũandĩkĩte ũkwenda kwĩanĩsya, ũu no ũũtetheesye kwona maũndũ ala ũtonya kũola nĩ kana ndũkanoe mũno.”​—Vanessa.