Ndonya Kũtw’ĩka Mũnyanya wa Ngai Ata?
KĨLUNGU KYA 35
Ndonya Kũtw’ĩka Mũnyanya wa Ngai Ata?
Thĩna ũla wakwatie Jeremy, nĩwamũmanyĩisye vata wa kwĩthĩwa na ũnyanya na Ngai. Aĩtye atĩĩ: “Nĩ na myaka 12, ĩthe wakwa nĩwaumie mũsyĩ atũtia.”. Aendeee na kwasya: “Mũthenya ũmwe nĩ kĩtandanĩ kwakwa, nĩnamũvoyie Yeova ndimwĩsũva atetheesye ĩthe wakwa asyoke.”
O na kau Jeremy nĩweew’aa emakĩe, nĩwoosie Mbivilia yake na ambĩĩa kũsoma. Yĩla wasomie Savuli 10:14, eewie akiitwa mũno. Mũsoa ũsu waĩtye ũũ ĩũlũ wa Yeova: “Ũla ũte na vinya eyiaa kwaku; naku wĩkalĩte ũitetheesya ũla wakw’ĩĩwe nĩ ĩthe.” Jeremy aendeee na kwasya atĩĩ: “Neewie ta Yeova waneenaa nakwa aindavya kana nĩwe mũtetheesya wakwa, na Ĩthe wakwa. Vaiĩ ĩthe ũngĩ mũseo kũthonoka Yeova.”
WĨTHĨWE nũkwatĩtwe kana ndũkwatĩtwe nĩ thĩna ta ũsu wa Jeremy, Mbivilia yonanĩtye kana Yeova endaa ũtw’ĩke mũnyanyae. O na ĩtũtavĩtye atĩĩ: “Thengeeai Ngai, nake akamũthengeea inyw’ĩ.” (Yakovo 4:8) Kwasũanĩa kĩla ndeto isu syonanasya: O na kau ndwĩsa kũmwona Ngai na ti wa ĩika yaku, Yeova nũkũthoketye wĩthĩwe mũnyanyae!
Ĩndĩ nĩ kana ũtw’ĩke mũnyanya wa Ngai, no nginya wĩkĩe kĩthito. Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno: Ũkethĩwa na ĩlaa ĩvande nyũmba, ndwamba kũsũanĩa kana nĩyĩkwĩsũvĩa na ĩiana yĩ yoka. Nĩ kana yĩendeee nesa, no nginya ũyĩng’ithasye kĩla ĩvinda na ũiyĩia vandũ vaseo yĩtonya kwĩana yĩte na mathĩna. Kĩthito ta kĩu nokyo kyendekaa nĩ kana ũtw’ĩke mũnyanya wa Ngai. Nĩ maũndũ meva waĩle kwĩka?
Nĩwaĩle Kwĩmanyĩsya Mbivilia
Andũ elĩ mayĩsa kũtuma ndũũ mate kũea ngewa na kĩla ũmwe ate kwĩthukĩĩsya ũla ũngĩ. Na ũu now’o ũnyanya na Ngai wĩthĩawa ũilye. Yĩla twasoma na tweemanyĩsya Mbivilia twĩthĩawa tũyĩthukĩĩsya kĩla Ngai ũkũtũtavya.—Savuli 1:2, 3.
Nĩvatonyeka ũkethĩwa ũtendete kũsoma na kwĩmanyĩsya. Andũ aingĩ ma mũika mendete kwĩloela televiseni, kũthaũka mathaũ, kana o kũi kũtembea na anyanya moo. Ĩndĩ ethĩwa nũkwenda kũtw’ĩka mũnyanya wa Ngai mwa no nginya wĩkĩe kĩthito wose matambya ala maĩle. Nĩ kana ũmwĩthukĩĩsye, no nginya wĩmanyĩsye Ndeto yake.
Ĩndĩ kĩu kĩikaũmakye. Ti nginya kwĩmanyĩsya Mbivilia kũũtw’ĩkĩe mũio. Ve maũndũ matonya kũũtetheesya wambĩĩe kũtanĩa kwĩmanyĩsya o na ethĩwa ndwendete kũsoma. Ũndũ wa mbee ũla ũtonya kwĩka nĩ kũvatha ĩvinda ya kwĩmanyĩasya Mbivilia. Kamwĩlĩtu kamwe ketawa Lais kaĩtye, “Nĩnĩseũvĩsye mũvango mũseo.” Kaielesya mũvango ũsu kaĩtye atĩĩ, “Kĩla kwakya naamũka oou, nĩsomaa kĩlungu kĩmwe kya Mbivilia.” Nake Maria, ũla wĩ na myaka 15, ethĩawa na mũvango wĩ kĩvathũkany’o. Aĩtye, “Nosaa Mbivilia ngasoma o vandũ vanini kĩla wĩoo ndanamba kũthi kũkoma.”
Nĩ kana ũmanye ũndũ ũtonya kũseũvya mũvango waku wa kwĩmanyĩsya, no ũsisye ĩsandũkũ yĩ na kyongo, “ Ĩmanyĩsye Maũndũ Maingangĩ Mbivilianĩ,” na ĩndĩ vau ĩtheo ũiandĩka saa ila ũkwona ũtonya kũkwata mwanya wĩmanyĩasye Ndeto ya Ngai, o na ethĩwa no kwa ndatĩka 30 ũu.
․․․․․
Ĩndĩ kũvangĩĩa ĩvinda yĩla ũkemanyĩasya no mwambĩĩo wa maũndũ. Wambĩĩa kwĩmanyĩsya, ĩtina wa ĩvinda nũtonya kũmanya kana kũsoma Mbivilia kũi laisi kĩla ĩvinda. Nũtonya kũvika vandũ ũketĩkĩlana na ndeto ii sya Jezreel ũla wĩ na myaka 11: “Kwĩ kũndũ kũmwe Mbivilia yĩ vinya kũeleeka na kũte mũyo mũno kũsoma.” Ethĩwa ve ĩvinda waaĩw’a ũu, ndũkakw’e ngoo. Yĩla ũkwĩmanyĩsya Mbivilia, onaa yĩu ta ĩvinda woosa ũmwĩthukĩĩsye Yeova Ngai, ta mũnyanyau. Waendeea kwĩka ũu, ũkesa kwĩw’a ũitanĩa mũno kwĩmanyĩsya Mbivilia.
Nĩwaĩle Kũvoya
Tũneenaa na Ngai kwĩsĩla mboya. We nĩwĩsĩ nĩkĩ mboya yĩthĩawa yĩ mũthĩnzĩo wa mwanya mũno? We kwasũanĩa: No ũmũvoye Yeova saa ila ũkwenda mũthenya o na ũtukũ. Kĩla ĩvinda ethĩawa eyũmbanĩtye kũkwĩthukĩĩsya. Na eka ũu, nĩwendaa vyũ kwĩw’a kĩla ũkwenda ũmũtavya. Kĩu nĩkyo kĩtumi Mbivilia ĩkwĩĩte atĩĩ: “Kĩla ũndũnĩ mavata menyu [maku] nĩmatavanw’e kwa Ngai kwĩsĩla mboya, o vamwe na kwĩsũvana na kũtũnga mũvea.”—Avilivi 4:6.
O tondũ ĩandĩko yĩu yonanĩtye, ve maũndũ maingĩ ũtonya kũmũtavya Yeova mboyanĩ. Maũndũ amwe katĩ wa asu no methwe me mathĩna ala wĩ namo kana maũndũ ala meũkũthĩny’a kĩlĩko. O na no methwe me maũndũ ma kũtanĩthya ala ũkwenda kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wamo. Na teene we, tyo ũmatũngĩaa mũvea anyanyau makwĩka maũndũ maseo? Yeova nũkwĩkĩte maũndũ maingĩ mathonokete ala waaĩkwa nĩ anyanyau na nũtanaa wamũtũngĩa mũvea.—Savuli 106:1.
Andĩka vaa ĩtheo maũndũ amwe ũkwenda kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ wamo.
․․․․․
Ndũema kwĩthĩwa wĩ na maũndũ matumaa ũkwatwa nĩ wia kana ũkathĩnĩka kĩlĩko mavinda kwa mavinda. Savuli 55:22 yaĩtye atĩĩ: “Mwaũĩe Yeova mũio waku, nake akakũtw’ĩĩka: ndakaeka ala alũngalu mathingithangw’e o na ĩndĩĩ.”
Vaa ĩtheo, andĩka maũndũ ala meũkũthĩny’a ũkwenda kũmũtavya Ngai mboyanĩ ĩũlũ wamo.
․․․․․
Maũndũ Ala We Mwene Wĩyoneete
Ve ũndũ ũngĩ ũkonetye ũnyanya waku na Ngai ũtaĩle kũlwa nĩw’o. Mũandĩki wa savuli, Ndaviti, aandĩkie atĩĩ: “Samai mũsisye kana Yeova nĩ mũseo.” (Savuli 34:8) Ve ũndũ wa kwĩkĩa wia waĩ ũmũkwatĩte Ndaviti ayĩandĩka Savuli ya 34. Twĩasya waĩ ũndũ wa kwĩkĩa wia nũndũ amũtolokete Mũsumbĩ Saulo ũla wendaa kũmũaa. Na vailye oou, alasimĩkĩte kũmantha wĩvitho katĩ wa Avilisiti ala maĩ amaitha make. E kũu, Ndaviti nĩweetw’ĩkĩthisye mũndũ wa ndũũka na ũĩ wake watuma avonoka.—1 Samueli 21:10-15.
Ndaviti ndaasũanĩa kana avĩtiw’e nĩ ũĩ wake. Ĩndĩ, oonie kũu kwĩ kw’oko kwa Yeova. Mwambĩĩonĩ wa savuli ĩsu twaweta aisye atĩĩ: “Nĩnamũmanthie Yeova, na anzũngĩa, na ambonokya kuma w’ĩanĩ wakwa w’onthe.” (Savuli 34:4) Kwoou, Ndaviti ayĩa andũ ala angĩ, “Samai mũsisye kana Yeova nĩ mũseo,” ameaa ũu nũndũ we mwene nĩweeyoneete kana Yeova nĩ mũseo. *
Ve ũndũ ũtonya kũlilikana ũkwonany’a kana Yeova nũkũsũvĩĩte? Ethĩwa wĩ vo ũandĩke vaa ĩtheo. Ndũkatinde ũimantha ũndũ mũnene kana wĩ na maũndũ maingĩ. Sũanĩa o na tũmaũndũ tũnini tũla Yeova ũkwĩkaa kĩla mũthenya, ĩndĩ ũtonya kwĩthĩwa ũtatwosaa ta ũndũ mũnene.
․․․․․
Noĩthwa asyai maku maũmanyĩĩtye Mbivilia. Ethĩwa ũu nĩw’o vailye, ũsu nĩ ũathimo mũnene. Ĩndĩ ve vata wa we mwene kwĩseũvĩsya ũnyanya na Ngai. Ethĩwa ndũnamba kwĩka ũu, no ũtũmĩe maũndũ ala mawetetwe kĩlungunĩ kĩĩ nĩ kana maũtetheesye. Yeova akaathima kĩthito kyaku mũno. Mbivilia yaĩtye: “Endeeai kũvoya na mũkanengwa; endeeai kũmantha na mũkakwata.”—Mathayo 7:7.
[Maelesyo ma Kwongeleela]
^ Mbivilia ingĩ ialyũlĩte ndeto “samai mũsisye” ta “ĩmanyĩei ene,” “ĩsyaĩsyei ene,” na “mũkeeyonea ene.”—Contemporary English Version, Today’s English Version, na The Bible in Basic English.
ĨANDĨKO YA VATA
“Nĩ atanu ala mesĩ me na nzaa ya kĩ-veva.”—Mathayo 5:3.
KAŨNDŨ ŨTONYA KWĨKA
Ũkatw’a kũsomaa o mathangũ ana ma Mbivilia kĩla mũthenya, no ũmĩmine na mwaka ũmwe ũu.
WE NĨWĨSĨ . . . ?
Kwĩthĩwa ũisoma ĩvuku yĩĩ na kũatĩĩa ũtao wa Mbivilia ũla wĩ vo, nĩ kwonany’a kana Yeova nũkwonaa we mwene wĩ wa vata.—Yoana 6:44.
MAŨNDŨ ALA ŨTONYA KWĨKA!
Nĩ kana nĩtetheke mũnango yĩla ngwĩmanyĩsya Mbivilia, nĩĩka ũũ: ․․․․․
Nĩ kana nĩvoyae ndeũtĩĩa, nĩĩka ũũ: ․․․․․
Kĩla ngwenda ũkũlya asyai makwa ĩũlũ wa maũndũ ala neemanyĩsya kĩlungunĩ kĩĩ nĩ ․․․․․
WE WĨONA ATA?
● Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtanĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia?
● Nĩkĩ Yeova wendeeaw’a nĩ kwĩthukĩĩsya mboya sya andũ me na naĩ?
● Ũtonya kwĩka ata nĩ kana waĩlangye mboya syaku?
[Maelesyo Makuvĩ]
“Yĩla naĩ mũnini, natũngĩlĩĩlaa ndeto ila ila mboyanĩ. Ĩndĩ yu nĩndataa mũno kũweta maũndũ maseo o na ala mathũku mangwatie mũthenya ũsu. Na nũndũ vaiĩ mũthenya ũvw’ananaa na ũngĩ, kĩla mũthenya nĩthĩawa na maũndũ meũ ma kũweta mboyanĩ.’’—Eve
[Ĩsandũkũ/Visa]
Ĩmanyĩsye Maũndũ Maingangĩ Mbivilianĩ
1. Nyuva ngewa yĩ Mbivilianĩ ĩla ũkwenda kũsoma. Na ĩndĩ ũimũvoya Yeova ũĩ nĩ kana ũelewe nĩ kĩla ũũsoma.
2. Soma ngewa ĩsu nesa. Ndũkeke ũu ũsembete. Ũendeee kũsoma, tata kũsũanĩa maũndũ ala me vo. Kũna visa kĩlĩkonĩ nesa na ũivindĩĩsya maũndũ aa: Nĩ kyaũ wene? Wĩĩw’a mawasya meva? Ve mĩuke ũkwĩw’a? Ve mĩsamo ũkwĩw’a? Asu nĩ maũndũ amwe ũtonya kũvindĩĩsya nĩ kana ũelewe na ũitanĩa kĩla ũũsoma.
3. Wamina kũsoma oou, vindĩĩsya kĩla wasoma. Ĩkũlye makũlyo ta aa:
● Yo nĩkĩ Yeova wavangie ngewa ĩno ĩandĩkwe Ndetonĩ yake?
● Nĩ andũ meva ngewanĩ ĩno ndonya kũmatala ta ngelekany’o nzeo na nĩ meva ndonya kũmatala ta ngelekany’o nthũku?
● Nĩ maũndũ meva maseo neemanyĩsya ngewanĩ ĩno ngwenda kũmeka?
● Ngewa ĩno yamanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova na nzĩa syake sya kwĩka maũndũ?
4. Umya mboya nguvĩ. Mũtavye Yeova kĩla weemanyĩsya na ũndũ ũvangĩte kũkĩtũmĩa. Kĩla ĩvinda, mũtũngĩae Yeova mũvea nũndũ wa Ndeto yake Mbivilia, ĩla ũkũnengete ta mũthĩnzĩo.
[Visa]
“Ndeto yaku nĩ taa wa maũũ makwa, na kyeni kya nzĩa yakwa.”—Savuli 119:105.
[Ĩsandũkũ/Visa]
Ĩkaa Maũndũ Ala Ma Vata Mbee
We nĩwĩthĩwa waĩawa nĩ mwanya wa kũvoya kana kwĩmanyĩsya Mbivilia? Mavinda maingĩ mwanya waaa nũndũ wa kũlea kũvangĩĩa maũndũ ala ma vata mbee.
Kwatata kwĩka ũndũ ũũ: Osa ndoo na ũyĩkĩa mavia manene meana ũna nthĩnĩ. Yu syoka wose kĩthangathĩ wĩte vau nthĩnĩ nginya ndoo ĩsu yusũe. Ndoo yaku nĩyausũa mavia mavulene na kĩthangathĩ.
Syoka ũtulũle mavia asu na kĩthangathĩ kĩu vandũ ũtee. Ĩtina wa ũu, tũngĩa syĩndũ isu ndoonĩ ĩngĩ, ĩndĩ ndũkambĩĩe na kĩla wambĩĩie nakyo. Yu amba kwosa kĩthangathĩ nekyo wĩkĩe ndoonĩ, na ĩndĩ ũiatĩĩsya mavia. Mavia onthe nĩmeanĩa nesa? Aiee! Na kĩtumi nũndũ weekĩa kĩthangathĩ mbee.
Weemanyĩsya kyaũ? Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Mũĩkĩĩthye nesa maũndũ ala ma vata nĩ meva.” (Avilivi 1:10) Wavangĩĩa kwĩkaa mbee tũmaũndũ tũla tũnini, ta kwa ngelekany’o maũndũ ma kwĩtanĩthya, ndwĩ ĩmwe ũkona wĩ na mwanya mũseo wa kwĩkaa maũndũ ala ma vata makonetye ngwatanĩo yaku na Yeova. Ĩndĩ waatĩĩa ũtao ũla twoona ĩandĩkonĩ yĩu twauma kũweta, ũkoonaa wĩ na mwanya ũtoetye wa kwĩka maũndũ ala ma vata makonetye ngwatanĩo yaku na Yeova, na ũitialĩlwa nĩ ĩvinda ya kwĩtanĩthya. Kwoou no nginya ũmanyae nĩ kyaũ ũũvĩtũkya mbee!
[Visa]
O tondũ ĩlaa ya kũvanda yĩteana yĩte kũsũvĩwa, no nginya wĩkĩe kĩthito nĩ kana wĩthĩwe na ũnyanya na Ngai