Kuvukisa Mabundu —Keti Yo Kele Dibanza ya Nzambi?
Bo yulaka batangi ya zulunalu mosi (The Sydney Morning Herald) nde: “Keti mabundu ke kabulaka to ke vukisaka bantu?” Bantu mingi—kiteso ya 89 na kati ya nkama—ndimaka nde mabundu ke kabulaka bantu.
BANTU yina ke pesaka maboko na organizasio ya ke vukisaka mabundu ke yindulaka mambu mutindu ya nkaka. Eboo Patel, muntu yina yantikisaka organizasio yai (Interfaith Youth Core) yulaka nde: “Inki dibundu ke monisaka ve mawa . . . , ke kudibanzaka ve sambu na kutanina masa, mupepe, bambisi, banti mpi buna na buna . . . , ke monisaka ve kikalulu ya kukaba?”
Ya kieleka, Babudiste, bantu ya Katolika, ya Misioni, Bahindu, Bamizuluma, mpi bantu ya mabundu ya nkaka ke vukanaka sambu na kunwanisa kinsukami, ke salaka bakampanye sambu na kunwanina banswa ya bantu, ke buyisaka kuzika bamine na ntoto mpi ke tulaka dikebi na mambu ya me tala masa, mupepe, banti mpi buna na buna. Mabundu mingi ke vukanaka sambu na kusala bangwisana ya mbote mpi kupesana kikesa. Bo ke salaka balukutakanu na bo na nzila ya bankinsi, miziki, bisambu mpi buna na buna.
Keti kuvukisa mabundu kele mutindu ya kumanisa kukonda kuwakana na kati na yo? Keti kuvukisa mabundu kele dibanza ya Nzambi sambu na kubongisa mambu na nsi-ntoto?
KETI YO KE LOMBA KUSALA YONSO KAKA SAMBU NA KUSOSA BUMOSI?
Organizasio mosi ya kuluta nene ya ke vukisaka mabundu ke tuba nde bisalu na yo ke salamaka na bansi 76 mpi bantu ya mabundu ya kuswaswana kuluta 200 kele na kati. Lukanu na yo kele ya “kusiamisa kuwakana ya ngolo na kati ya mabundu.” Kubaka lukanu yai kele mpasi ve, kansi kusadila yo kele mpasi. Mu mbandu, bankwa ya organizasio yai ke tubaka nde bo sonikaka mukanda na bo na dikebi yonso sambu yo wakana ti balukwikilu ya bantu ya babwala yina tulaka maboko na zulu na yo mpi yo pesa bo ve makasi. Sambu na nki? Sambu bo vandaka kuwakana ve na mambu ya me tala Nzambi na bansiku na bo. Yo yina, bo buyaka kutubila mambu ya Nzambi.
Sambu bo kotisaka ve Nzambi na mambu na bo, lukwikilu na bo vandaka ve na mfunu. Organizasio yai ya ke kuvukisaka mabundu me swaswana ve ti ba organizasio yina ke sadisaka bantu. Yo yina, organizasio ya ke vukisaka mabundu ke monisa yo mosi nde yo ke tubilaka ve mambu ya Nzambi kansi yo “ke siamisaka kaka kuwakana.”
KETI MABUNDU FWETE SIAMISA KAKA BIKALULU YA MBOTE?
Dalai Lama, muntu mosi ya me zabanaka mingi yina ke pesaka maboko na organizasio ya ke vukisaka mabundu ke tuba nde: “Mabundu yonso ya nene ke longaka kaka nsangu mosi: zola, mawa mpi ndolula.” Yandi yikaka nde: “Kima ya mfunu kele nde bo fwete monisa bikalulu yai na luzingu na bo ya konso kilumbu.”
Ya kieleka bikalulu yai, zola, mawa mpi ndolula kele mfunu mingi. Na munsiku yina bo ke bingaka Munsiku ya Wolo, Yezu tubaka nde: “Yo yina, mambu yonso yina beno ke zola nde bantu kusadila beno, beno mpi fwete sadila bo yo.” (Matayo 7:12) Keti lukwikilu ya kieleka fwete siamisa kaka mambu ya mbote?
Ntumwa Polo tubaka mambu yai sambu na bantu mingi yina vandaka kutuba nde bo ke sadilaka Nzambi na bilumbu na yandi: “Sambu mono ke ta kimbangi nde bo kele ti kikesa sambu na Nzambi; kansi ve na kuwakana ti nzayilu ya sikisiki.” Sambu na nki Polo tubaka mutindu yai? Polo ke tuba nde: “Bo me zaba ve lunungu ya Nzambi,” sambu bo “ke sosa kutula lunungu na bo mosi.” (Baroma 10:2, 3) Sambu bo vandaka ve ti nzayilu ya siki-siki na mambu yina Nzambi ke zolaka nde bo sala, kikesa—mpi lukwikilu—na bo vandaka ya mpamba.—Matayo 7:21-23.
DIBANZA YA BIBLIA NA YINA ME TALA KUVUKISA MABUNDU
Yezu tubaka nde: “Kiese na bantu yina ke tulaka ngemba.” (Matayo 5:9) Yezu sadilaka mambu yina yandi longaka mutindu yandi buyisaka mubulu mpi longaka nsangu ya ngemba na bantu ya mabundu mingi. (Matayo 26:52) Bantu yina ndimaka malongi na yandi kumaka ti zola yina lenda mana ve. (Bakolosai 3:14) Keti lukanu ya Yezu vandaka kaka ya kuwakanisa bantu ya bisika mingi sambu nde bo zinga na ngemba? Keti yandi vukanaka ti bo na lusambu?
Bantwadisi ya mabundu ya Bafarize mpi ya Basaduse telaminaka Yezu na nku yonso—nkutu bo sosaka kufwa yandi. Inki mutindu yandi sadilaka bo mambu? Yezu pesaka balongoki na yandi ntuma nde: “Beno bika bo. Bo kele bantwadisi yina kele meso ya kufwa.” (Matayo 15:14) Yezu ndimaka ve kuvukana ti bantu ya mutindu yai na mambu ya kimpeve.
Mwa bamvula na nima, bo kangulaka dibundu ya Bukristu na Grese, na Korinto—mbanza yina zabanaka sambu na mabundu na yo ya mutindu na mutindu. Inki mutindu Bakristu vandaka kutadila mabundu yina? Ntumwa Polo sonikaka nde: “Beno vukana ve ti bantu yina ke kwikilaka ve.” Sambu na nki? Polo yindulaka ti bo nde: “Nki kuwakana kele na kati ya Kristu mpi Beliale? To nki kima muntu ya kwikama kele ti yo na kimvuka ti muntu yina ke kwikilaka ve?” Na nima, yandi pesaka ndongisila yai: “Yo yina beno basika na kati na bo, beno kabwana ti bo.”—2 Bakorinto 6:14, 15, 17.
Yo ke pwelele nde Biblia ke buyisaka kikalulu ya kuvukisa mabundu. Nge lenda kudiyula nde: ‘Inki mutindu beto lenda kuma na bumosi ya kieleka?’
KUTULA BUMOSI YA KIELEKA
Station spatiale internationale kele apareyi mosi ya kitoko yina ke vandaka na zulu mpi ke balukaka na nziunga ya ntoto; bantu ya bansi kiteso ya 15 vukanaka sambu na kusala yo. Keti apareyi yai zolaka kusalama kana bansi yai yonso wakanaka ve sambu na kusadila pula mosi?
Organizasio ya ke vukisaka mabundu bubu yai fwete sadila mpi pula mosi. Ata yo ke siamisaka kuwakana mpi luzitu, bo ke wakanaka ve na kusadila pula yina bo yidikaka sambu na kuwakanisa mabundu. Yo ke pwelele nde, balukwikilu mpi malongi na bo ke kabulaka bo.
Biblia kele ti minsiku ya Nzambi, yina kele bonso pula. Beto lenda tunga luzingu na beto na mambu yina Biblia ke tuba. Bantu yina ke sadilaka yo me nungaka mambu ya ke kabulaka bantu, mu mbandu kubakila bankaka bangindu ya mbi sambu na mpusu ya nitu to sambu na dibundu na bo. Bo me longukaka mutindu ya kusala na ngemba mpi na bumosi. Nzambi tubaka yo na ntwala nde: “Mono tabalula ndinga ya bantu sambu yo kuma ndinga ya kukonda mvindu, na mpila nde bo yonso kusambila na zina ya Yehowa, [sambu] bo sadila yandi dipeka na dipeka.” Bumosi ke katukaka na “ndinga ya kukonda mvindu,” disongidila minsiku ya Nzambi ya ke wakana ti lusambu na yandi.—Sofonia 3:9, NW; Yezaya 2:2-4.
Bambangi ya Yehowa ke binga nge na kiese yonso na Nzo ya Kimfumu yina kele pene-pene na kisika ya nge ke vandaka sambu na kumona nge mosi ngemba mpi bumosi ya kuyituka yina ke vandaka na kati na bo.—Nkunga 133:1.