Feti ya Halloween Me Katukaka na Wapi?
Mvutu ya Biblia
Biblia ke tubilaka ve feti ya Halloween yina bantu mingi ke salaka na kilumbu ya 31 Octobre ya konso mvula. Ata mpidina, kisika feti yai me katukaka mpi mambu ya ke salamaka na feti yango ke wakanaka ve ti malongi ya Biblia.
Disolo yai ke tubila mambu yai:
Kisika feti ya Halloween me katukaka mpi mambu ya ke salamaka na feti yango
Samain: Mukanda mosi (The World Book Encyclopedia) ke tuba nde: Feti ya Halloween me katukaka na feti ya Samain, disongidila “feti mosi ya mimpani yina kimvuka ya bantu ya bo ke bingaka ba Celtes vandaka kusala bamvula kuluta 2 000 me luta. Ba Celtes vandaka kukwikila nde ntangu bo vandaka kusala feti ya Samain, bantu ya kufwa vandaka kutambula na kati ya bantu yina kele na luzingu mpi nde bantu ya kele na luzingu lendaka kukwenda kutala bantu ya kufwa.”—Tala kitini “ Sambu na Nki Bo Ke Bingaka Feti Yai nde Halloween?”
Bilele ya Halloween yina ke basisaka bantu mpila ya nkaka, babonbo mpi bansaka yina bana ke salaka sambu na kukusa bantu kana bo me lwata bilele ya Halloween : Mutindu mukanda mosi ke monisa yo, ba Celtes ya nkaka vandaka kulwata bilele yina vandaka kubasisa bo bonso bampeve yina vandaka kutambula-tambula sambu bampeve yango “kuyindula nde bantu yai kele mpi bampeve bonso bo” mpi sambu bampeve yango kuyangisa bo ve. Bantu ya nkaka vandaka kupesa bampeve babonbo sambu na kulembika makasi na bo. a
Na Europe pene-pene ya mvula 500 ya ntangu na beto tii na mvula 1500 ya ntangu na beto, bamfumu ya dibundu ya Katolika yantikaka kusala mambu ya mabundu ya mimpani yina vandaka kuzinga pene-pene ti bo mpi bo kumaka kusonga bandimi na bo na kulwata bilele yina ta basisa bo mutindu ya nkaka mpi bo luta nzo na nzo sambu na kulomba bakado ya fioti-fioti.
Bampeve ya bafwa, bavampire, bandoki mpi bazombi: Banda ntama yo me zabanaka nde bima yai ke vandaka ti kuwakana ti bampeve ya mbi. Mukanda Halloween Trivia ke bingaka yo “bamonstre ya bampeve” mpi yo ke tuba nde bima ya mutindu yai kele ti “kuwakana ya ngolo mpenza ti lufwa, bafwa to boma ya lufwa.”
Bambuma ya citrouille yina bo ke sadilaka na feti ya Halloween: Mukanda mosi (Halloween—From Pagan Ritual to Party Night) ke tuba nde na Grande-Bretagne na nsungi ya Moyen-Âge, bantu “vandaka kuluta na banzo ya bantu ya nkaka mpi bo vandaka kulomba bo bima ya kudia sambu na kusamba sambu na bafwa.” Bo vandaka kutambula ti bambuma ya “navets, bima yina vandaka ti babuzi yina vandaka kupela na kati mpi bo vandaka kutuba nde babuzi yina vandaka kumonisa moyo ya muntu ya masumu yina vandaka kuniokwama na kisika mosi buna na ntwala nde yo kwenda na zulu.” Mikanda ya nkaka ke tubaka nde bo vandaka kusadila minda yina sambu na kupusa bampeve ya mbi ntama. Na bamvula 1800 na Amérique du Nord, bo vandaka diaka ve kusadila bambuma ya navets mpi bo kumaka kusadila ba citrouille sambu yo vandaka ve mpasi na kutobula yo na kati mpi na kupesa yo forme.
Keti feti ya Halloween kele mbi mutindu yo me katukaka na bantu yina vandaka ve bansadi ya Nzambi?
Ee. Ata bantu ya nkaka ke monaka ve feti ya Halloween kigonsa, mambu ya ke salamaka na feti yai ke wakanaka ve ata fioti ti malongi ya Biblia. Feti ya Halloween me katukaka na mambu ya luvunu yina bantu ke kwikilaka sambu na bafwa mpi bampeve ya mbi, disongidila bademo.
Baverse yai ke landa ke monisa mutindu Nzambi ke tadilaka mambu ya kele ti kuwakana ti Halloween:
“Bo fwete mona ve na kati na beno muntu yina . . . ke solulaka ti bampeve to bantu ya bisalu ya bampeve ya mbi to muntu yina ke solulaka ti bafwa.”—Kulonga 18:10-12, La Bible. Segond 21.
Ntendula ya mambu yai: Nzambi ke zolaka ve nde beto solula ti bafwa to nkutu kumeka kusala bonso nde beto ke solula ti bo.
“Bafwa ke zabaka kima ve.”—Longi 9:5.
Ntendula ya mambu yai: Bafwa ke zabaka ve ata kima yo yina bo lenda solula ve ti bantu ya kele na luzingu.
“Beno vukana [ve] na bampeve ya mbi. Beno lenda nwa ve dikopa ya Mfumu . . . ebuna na nima beno kwisa kunwa diaka dikopa ya bampeve ya mbi.”—1 Bakorinto 10:20, 21, Bible en Kituba.
Ntendula ya mambu yai: Bantu yina ke zolaka nde Nzambi kundima bo, fwete buya kusala konso kima ya kele ti kuwakana ti bademo.
‘Beno telama ngolo na ntwala ya mayele ya mbi ya Diabulu; sambu beto ke nwanaka . . . ti bampeve ya mbi.’—Baefezo 6:11, 12.
Ntendula ya mambu yai: Bakristu fwete vanda bambeni ya bampeve ya mbi mpi bo fwete meka nkutu ve kusala feti ti bo.
a Tala mukanda Halloween: An American Holiday, an American History, lutiti 4.