Kulolula Ke Tendula Inki?
Mvutu ya Biblia
Na Biblia, ngogo ya kigreki yina bo me balula na “kulolula” ke tendula “kubika,” kaka mutindu muntu ke bikaka kulomba mfuka. Yezu fwanisaka mambu mutindu yina ntangu yandi longaka balongoki na yandi na kusamba nde: “Lolula masumu na beto, sambu beto mosi mpi ke lolulaka konso muntu yina kele na mfuka na beto.” (Luka 11:4) Kiteso mosi, na mbandu ya mpika ya ntima ya mbi yina Yezu pesaka, yandi monisaka nde kulolula kele bonso kubuya kulomba mfuka yina muntu vandaka ti yo.—Matayo 18:23-35.
Kana beto ke bumba ve makasi na ntima mpi beto me yambula kuyindula mambu yina beto lenda sala sambu na kuvutula mbi na mbi, beto ta monisa nde beto me lolula. Biblia ke longaka nde zola yina ke sosaka ve mambote na yo mosi ke salaka nde muntu kulolula na masonga yonso, sambu zola ke “bumbaka ve mbi yina bo me sala yo.”—1 Bakorinto 13:4, 5.
Mambu yina kulolula ke tendula ve
Kukanga meso na mambu ya mbi. Biblia ke buyaka kibeni ngindu yai ya mbi ya bantu ke vandaka ti yo nde mambu ya mbi ke vandaka ve kigonsa.—Yezaya 5:20.
Kusala bonso nde ata kima mosi ve ya mbi me salama. Nzambi lolulaka masumu ya nene yina Ntotila Davidi salaka, kansi yandi taninaka ve Davidi na bampasi yina yandi monaka sambu na mambu yina yandi salaka. Nkutu, Nzambi salaka nde bo sonika masumu yina Davidi salaka sambu bantu kuzaba yo bubu.—2 Samuele 12:9-13.
Kubika bantu ya nkaka kumonina nge. Mu mbandu, yindula nde nge me defisa muntu mbongo, kansi yandi me sadila yo mbi mpi yandi ke kuka ve kuvutudila nge yo mutindu yandi songaka nge. Diambu yina me sala yandi mpasi mpi yandi me lomba nde nge lolula yandi. Nge lenda pona kana nge ta lolula yandi mpi nge ta bumba ve makasi na ntima, kana nge ta tubilaka ve diambu yango mbala na mbala mpi nkutu kana nge ta songa yandi nde yandi futa diaka ve mfuka yango. Kansi, nge lenda buya mpi kudefisa yandi mbongo na mbala ya nima.—Nkunga 37:21; Bingana 14:15; 22:3; Bagalatia 6:7.
Kulolula yina me konda kikuma. Nzambi ke lolulaka ve bantu yina ke sala masumu na luzolo na yonso, na nku mpi ke buya kundima bifu ya bo me sala, kusoba mpi kulomba ndolula na bantu yina bo me lwadisa na ntima. (Bingana 28:13; Bisalu 26:20; Baebreo 10:26) Bantu ya mutindu yai ya ke balulaka ve ntima ke kumaka bambeni ya Nzambi, mpi yandi ke lombaka beto ve na kulolula bantu yina yandi mosi me lolula ve.—Nkunga 139:21, 22.
Ebuna nki nge lenda sala kana muntu ya me sala nge mbi me buya kulomba ndolula to yandi ke ndima ve nde yandi me sala nge mbi? Biblia ke tuba nde: “Yambula makasi mpi bikisa nganzi.” (Nkunga 37:8) Ata nge ke kanga ve meso na mbi yina, nge lenda buya kubumba makasi. Tula ntima nde Nzambi ta sambisa muntu yina sambu na mambu yina yandi me sala. (Baebreo 10:30, 31) Kuzaba nde yo kele ti ntangu yina Nzambi ta katula mpasi yina beto ke wa sesepi lenda pesa nge mpi kikesa.—Yezaya 65:17; Kusonga 21:4.
“Kulolula” bikalulu ya bantu yonso ya beto ke mona bonso nde yo me lwadisa beto. Bantangu ya nkaka, na kisika ya kusosa kulolula muntu yina beto ke yindula nde yandi me sala beto mbi, beto fwete ndima nde beto kele ve ti kikuma ya mbote ya kuwa makasi. Biblia ke tuba nde: “Kuwa ve makasi nswalu, sambu kuwa makasi kele kidimbu ya zoba.”—Longi 7:9, noti ya nsi ya lutiti.
Mutindu ya kulolula muntu
Kuvila ve inki kulolula ke tendula. Yo ke tendula ve kukanga meso na mambu ya mbi to kusala bonso nde kima mosi ve ya mbi me salama, kansi nde nge me bika ka nge kaka.
Kuzaba mambote ya kulolula. Kukonda kubumba makasi na ntima lenda sadisa nge na kuvanda na ngemba, na sante ya mbote mpi na kiese. (Bingana 14:30; Matayo 5:9) Kima ya kuluta mfunu kele nde, kulolula bantu ya nkaka kele mfunu mingi sambu Nzambi mpi kulolula masumu na beto.—Matayo 6:14, 15.
Kuditula na kisika ya bantu ya nkaka. Beto yonso beto kele bantu ya kukonda kukuka. (Yakobo 3:2) Kaka mutindu beto ke zolaka nde bantu kulolula beto, beto mpi beto fwete lolula bifu ya bantu ya nkaka.—Matayo 7:12.
Kuvanda ve makambu ngolo. Kana kima mosi me pesa beto mpasi, beto lenda sadila ndongisila yai ya Biblia: “Beno landa kukanga-ntima na mambu ya bantu ya nkaka.”—Bakolosai 3:13.
Kusala mambu nswalu. Na kisika ya kubika nde nge wa makasi mingi, sala yonso sambu na kulolula na mbala mosi.—Baefezo 4:26, 27.