David okwa ti: “Ohashi lolola neenghono okukala oupafi fiyo opo 1:00 yokeengulasha to longo oifiilwalonga. Oho kala ashike wa hala okunangala.”

Theresa okwa ti: “Omafimbo amwe, okwa li handi kala oupafi fiyo opo 4:30 yokeengulasha handi lesha. Opo nee po 6:00 yokeengula handi penduka ndi ye kofikola. Osha li hashi nyemateke nge.”

Mbela owa wililwa po koifiilwalonga? Ngeenge osho, oshitukulwa eshi otashi ke ku kwafela.

•  Omolwashike ovahongi hava yandje oifiilwalonga?

•  Eenghatu odo to dulu okukatuka

•  Osho oomakula voye tava ti

Ngaashi oilonga ikwao, oifiilwalonga . . .

• ohai weda ko kowino oo u na nale

• ohai ku kwafele u kale u shii okuungaunga noinakuwanifwa ove mwene

• ohai ku kwafele u kale u shii okuunganeka efimbo loye nawa

• ohai ku kwafele u ude ko nou tule moilonga osho we lihonga meetundi *

Marie okwa ti: “Okuyandja oifiilwalonga oyo onghedi omo ovahongi hava shilipaleke kutya ovanafikola otava tula moilonga osho ve lihonga, ponhele ashike yokupwilikina lumwe ndele tava dimbwa.”

Omwaalu nounongononi otai ku kwafele u xwepopaleke owino woye wokukandula po omaupyakadi. Ovanawino ova popya kutya osho ohashi kwafele ouluvi woye uha dimbwe noupu. Onghee oifiilwalonga oya fa omadeulo ouluvi.

Kutya nee ou wete ouwa oo u li mo ile hasho, oifiilwalonga oshinima sholela monghalamwenyo, osho u na okuungaunga nasho. Onghundana iwa oyo ei kutya: Nonande ito dulu okungabeka ouhapu woifiilwalonga oyo to pewa, oto dulu oku i manifa moule wefimbo lixupi. Natu ka tale nghee hatu dulu oku shi ninga.

Ngeenge ou na oupyakadi wokumanifa oifiilwalonga yoye, ekandulIla epo lomukundu kali fi ashike okulonga noudiinini, ndele owa pumbwa okulonga neendunge. Kendabala oitwa tai landula.

• Onghatu 1: Liunganeka komesho yefimbo. Ombiibeli oya ti: “Eemhangela dovadiinini tadi eta ouwa auke.” (Omayeletumbulo 21:5) Longekida komesho yefimbo oilongifo aishe oyo to pumbwa, opo uha kale nokuyambuka.

  Natango, konga onhele tai wapalele oyo tai ku kwafele u yandje elitulemo. Vamwe ohava mono shiwa okukala monduda oyo ihe na omaweelelo. Ofimbo vamwe hava mono shiwa okukala peenhele tadi wapalele dihe li meumbo, tashi dulika kongulumambo.

  Richard okwa ti: “Okukala u na oilongifo ya unganekwa nawa ngaashi embo ile okalindeli omo ho shange oifiilwalonga yoye, otashi ku kwafele u unganeke nawa efimbo loye. Ngeenge owa didilike kutya oifiilwalonga yoye oya pumbwa okumanifwa naini, oho kala wa pepelelwa.”

• Onghatu 2: Unganeka oilonga yoye. Ombiibeli oya ti: ‘Oinima aishe nai ningwe palandulafano.’ (1 Ovakorinto 14:40) U na oshitwa osho momadiladilo, tala kutya oifiilwalonga ilipi u na okuninga tete naayo tai xuuninwa.

  Vamwe ove hole okuhovela noifiilwalonga oyo idjuu. Vamwe ohashi va tu omukumo ngeenge va manifa tete oifiilwalonga oyo ipu. Hoolola omukalo oo mupu kwoove.

  Heidi okwa ti: “Ohashi kwafele lela okukala u na elandulafano, opo u shilipaleke kutya oshike u na okuninga nomonghedi ya tya ngahelipi. Ngeenge owa ningi ngaho, otashi ku kwafele uha kale u udite wa wililwa po.”

• Onghatu 3: Hovela okulonga. Ombiibeli oya ti: “Inamu kala mu na ondede, ndele kaleni hamu longo noudiinini.” (Ovaroma 12:11) Ino pitika oinima imwe i ku yeleke u longife po efimbo olo u na loku ka longa oifiilwalonga yoye.

  Ovanhu ovo ihava longo oifiilwalonga yavo pefimbo ile have i longo osheendelela, alushe ihava mono oidjemo iwa. Ngeenge owa hovele oifiilwalonga yoye komesho yefimbo otashi ke ku kwafela uha kale wa wililwa po nouha kale wa nyika oluhodi.

  Serina okwa ti: “Ngeenge onda ningi oifiilwalonga yange diva konima eshi nda dja kofikola, ile nda ningi oprojeka yange diva konima eshi nde i pewa, ohashi kwafele nge ndiha kale handi lipula nayo noihashi imbi nge ndi kufe ombinga moilonga imwe.”

  EETEPO: Kala ho ningi oifiilwalonga yoye pefimbo la faafana efiku keshe. Osho otashi ke ku kwafela u kale u shii okulipangela nou kale ho shi ningi pandjikilile.

• Oshitwa 4: Kala we litula mo. Ombiibeli oya ti: ‘Eemhafu doye nadi yukilile.’ (Omayeletumbulo 4:25) Opo u shikule omayele oo eshi to lesha, owa pumbwa okuhenuka oinima oyo tai ku piyaaneke ngaashi oikwaelektronika.

  Okulongifa ointaneta ile okutuma omatumwalaka otaku dulu okumana po efimbo lokuninga oifiilwalonga yoye. Ashike ngeenge owa kala we litula mo, oto ka mona kutya mboli itashi ku kwafele ashike u kale uhe na oisho, ndele oto ka kala yo u na efimbo lokuninga oinima imwe.

  Joel okwa ti: “Oshidjuu okuyandja elitulemo ngeenge to longifa ongodi, okombiyuta, ougeima ile o-TV. Osho hashi kwafele nge okudima ongodi yange nosho yo keshe shimwe osho tashi dulu okupiyaaneka nge.”

• Oshitwa 5: Kala u na ondjele. Ombiibeli oya ti: “Ovanhu aveshe nava shiive kutya omu na ondjele.” (Ovafilippi 4:5) Ngeenge owa kongo omhito yokufuwa po eshi to ningi oifiilwalonga yoye, ito ka kala unene wa djuupalelwa. Oto dulu oku ka enda, oku ka shinga ombasikela ile oku ka tondoka.

  Ngeenge ou wete kutya natango oifiilwalonga oye ku djuupalela, popya novahongi voye. Ngeenge ova mono kutya oto ningi eenghendabala ngaashi to dulu, otashi ke ve linyengifa va ninge po omalunduluko.

  Julia okwa ti: “Ino efa oifiilwalonga i kale ye ku wilila po. Kendabala ngaashi to dulu. Oinima imwe ngaashi oifiilwalonga hayo ya pumbwa okunyona po ehafo loye.”

Omapulo oo u na okulipula:

• Oilongifo ilipi nda pumbwa opo ndi wanife po oifiilwalonga yange?

• Efimbo lilipi tali wapalele ndi longe oifiilwalonga yange?

• Oponhele ilipi handi dulu okukala opo ndi yandje elitulemo?

• Ongahelipi alushe handi dulu okuninga oifiilwalonga yange pefimbo?

• Oinima ilipi tai dulu okupiyaaneka nge?

• Ongahelipi handi dulu okuhenuka okupiyaanekwa koinima ikwao ngaashi ongodi?

• Ongahelipi handi dulu okukala ndi na ondjele ngeenge handi ningi oifiilwalonga yange?

OMADIMBULUKIFO A FIMANA: Shilipaleka kutya ou udite ko osho sha kwatelwa mo moifiilwalonga yoye. Ngeenge ou na epulo, pula omuhongi woye ofimbo ino dja mo meetundi.