OVAJUDA, ovo va li mEdu lEudaneko, ova li hava mono kutya omudo ohau hovele pefimbo lokupulula nosho yo lokukuna, olo pefimbo letu hali hovele muSeptemba, ile muOktoba.

Ovanhu ova li hava valula omafiku eemwedi 12 (odo hadi kala di na omafiku 29, ile 30) she likolelela kohani. Ova li yo hava valula omafiku omudo she likolelela ketango. Ashike omudo, oo wa valulwa she likolelela kedingonoko lomwedi, owa li hau kala u na omafiku manini okuyelekanifa naao wa valulwa she likolelela ketango. Onghee hano, ova li ve na okukonga po ondunge imwe, opo omivalu odo di kale tadi tu kumwe. Ova li hava weda ko omafiku onhumba a wana omwedi, ofimbo inava taulukila kodula ya shikula ko. Osho osha li hashi ningwa pefimbo lokukuna, ile lokuteya.

Pefimbo laMoses, Kalunga okwa li a lombwela oshiwana shaye kutya omudo welongelokalunga ou na okuhovela momwedi Abib, ile Nisan, ngeno pefimbo letu oMarsa, ile Aprili. (Ex. 12:2; 13:4) Oshivilo osho osha li hashi danwa momwedi omo hamu teywa oilya yo-barley. ​— Ex. 23:15, 16.

Omuhongwanhu Emil Schürer okwa popya membo The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ, (175 Komesho yaKristus–135 Konima yaKristus) a ti: “Osha li shipu okuweda mo omwedi umwe wa wedwa po mokalindeli. Okwa ti yo kutya oshivilo shOpaasa osha li hashi danwa, ngeenge omwedi u yadi ko muNisan (14 Nisan), . . . Osha li hashi danwa konima yefiku olo, ngeenge efiku nosho yo oufiku i na oule u fike pamwe. Onghee hano, ova li hava mono pexulilo lodula kutya Opaasa otai ka shikula efiku olo omutenya nosho yo oufiku hau kala u na oule u fike pamwe [mo 13 Nisan].”

Eendombwedi daJehova ohadi shikula onghedi oyo ngeenge tadi tale kutya efiku lOuvalelo wOmwene otali ka kala ko naini, ngeenge omuMarsa, ile omuAprili, mefiku olo tali ka kala 14 Nisan pakalindeli kOshijuda. Omaongalo mounyuni aushe ohaa shiivifilwa komesho yefimbo shi na sha nefiku olo.

Ndele mbela Ovaheberi ova li hava shiiva ngahelipi kutya omwedi owa xulila apa nosho yo kutya mukwao owa hovela? Kunena oshipu, molwaashi ohatu longifa oulindeli ovo va pilindwa, ile ovo ve li moikwaelektronika yetu. Ashike pefimbo opo Ombiibeli ya li tai shangwa, hasho sha li ngaho.

Pefimbo lEyelu, eemwedi oda li ashike hadi kala di na omafiku 30. (Gen. 7:11, 24; 8:3, 4) Ashike lwanima, metwokumwe nokalindeli kOshijuda, haemwedi adishe da li hadi kala di na omafiku 30. She likolelela kokalindeli kOshijuda, omwedi owa li hau hovele diva ngaashi tashi dulika, ngeenge kwe uya ohani ipe. Onghee hano, omwedi owa li hau kala u na omafiku 29, ile 30 okudja eshi ohani ya hovela.

Pomhito imwe, David naJonatan ova li va popya kombinga yomwedi tava ti: “Mongula ohani ipe.” (1 Sam. 20:5, 18) Osha fa shi li ngaha kutya pefimbo lavo, mefelemudo 11 K.O.P., eemwedi oda li hadi valulwa komesho yefimbo. Ndele mbela Ovaisrael ova li hava mono ngahelipi kutya omwedi mupe otau hovele naini? Embo limwe li na sha nOvajuda oli na ouyelele, oo tau dulu oku tu kwafela. Ola popya kutya eshi Ovajuda va dja moukwatwa waBabilon, Omhangu yoPombada yOshijuda nayo oya li hai valula eemwedi. Momukokomoko weemwedi heyali, omo mwa li hamu danwa oivilo, omhangu oya li hai kala i na omutumba momafiku 30 omwedi. Omhangu oya li hai tokola kutya omwedi ou tau shikula ko otau hovela naini. Mbela etokolo olo ola li hali kala la kanghamena kushike?

Ovalumenhu, ovo va li hava kala va nangela Jerusalem, ova li hava kala tava tale keulu konguloshi nova li have shi mono, ngeenge kwe uya omwedi mupe. Opo nee ohava shiivifile diva Omhangu yoPombada yOshijuda. Ngeenge ongudu oyo yomhangu oya mono kutya oi na oumbangi wa wana u na sha nomwedi mupe, oya li hai shiivifile diva ovanhu. Ndele mbela ongahelipi ngeenge keulu oku na oilemo, ile ondau, novalumenhu ovo inava mona ngeenge omwedi mupe owa hovela? Omwedi oo owa li hau kala u na omafiku 30, opo nee omwedi mupe tau hovele mefiku la shikula ko.

 Embo li na sha nOvajuda ola popya kutya ngeenge omhangu yopombada yOshijuda oya ningi etokolo, okwa li haku xwamekwa omundilo kOmhunda yEemono, oyo ya li popepi naJerusalem. Okwa li yo haku xwamekwa omundilo koitukulwa oyo i li muIsrael ashishe, opo onghundana ya tya ngaho i dule okutandavela. Mokweendela ko kwefimbo, oya ka kala hai tumu ovatumwa, opo onghundana ya tya ngaho i dule okuya okawi nokawi. Eenghedi odo oda li hadi kwafele Ovajuda, ovo va li muJerusalem, muIsrael ashishe nosho yo koitukulwa imwe va mone kutya omwedi mupe owa hovela. Osho osha li hashi va kwafele va dule okudanena oshita oivilo yokomudo.

Ouyelele oo owe tu kwafela tu ude ko nghee Ovaisrael va li hava valula eemwedi, oivilo nosho yo omafimbo.