Ovashiivinawa vomadiladilo ovanhu ova mona kutya ovanhu ova pumbwa okuwanifa po omhumbwe yavo yopamhepo opo va kale va hafa shili. Osho otu shi liwetele moushili oo kutya ovanhu ova hala okulongela sha ile omunhu oo e va dule. Opo va wanife po omhumbwe oyo, vamwe ohava longifa po efimbo lavo lopaumwene mokuhafela oinima ngaashi eshito, oinima oyo ya fanekwa, eemusika nosho tuu. Ndele nande ongaho, oinima oyo inai kwafela ovanhu vahapu va kale ve udite va wanenwa shili.

Oushili oo kutya ovanhu ova dalwa ve na omhumbwe yopamhepo itau kumwifa ovaleshi vOmbibeli. Omatukulwa otete aGenesis otaa ulike kutya konima eshi Kalunga a shita ovalihomboli votete, okwa kala ha popi navo pandjikilile, noku va pitika va kulike ekwatafano lopamhepo naye. (Genesis 3:8-10) Kalunga ina shita ovanhu va kale va manguluka ko kuye; ove na omhumbwe yokukundafana nOmushiti wavo. Ombibeli oya popya lwoikando kombinga yomhumbwe oyo.

Pashihopaenenwa, Jesus okwa ti: “Ovanelao ovovo ve shii omhumbwe yavo yopamhepo.” (Mateus 5:3, NW) Okutala keendjovo odo, ohatu dulu okufika pexulifodiladilo kutya opo tu kale twa hafa notwa wanenwa monghalamwenyo otwa pumbwa okuwanifa po omhumbwe yetu yopamhepo. Osho ohatu dulu oku shi ninga ngahelipi? Jesus okwa nyamukula epulo olo eshi a ti: “Hakomungome auke omunhu ta kala e nomwenyo, ndelenee okondjovo keshe tai di mokanya kaKalunga.” (Mateus 4:4) Omeenghedi dilipi eendjovo daKalunga, ile tu tye, omadiladilo nomalombwelo aye oo taa hangwa mOmbibeli, hae shi ningifa tashi shiiva opo tu kale twa hafa nokukala nonghalamwenyo tai tisha? Natu ka kundafaneni eenghedi nhatu da fimanenena.

Kunena, oku na ovanawino novashiivinawa voinima vahapu ve lilongekida okuyandja omayele e na sha nomakwatafano, ohole, onghalamwenyo youkwaneumbo, okukandula po eenhamanana, ehafo, nokukwafela nokuli ovanhu va ude ko eityo longhalamwenyo. Ndele mbela olyelye a wana filufilu oku tu pa omayele opandunge noku li pandjele moinima aishe oyo, ehe fi ashike Omushiti wetu, Jehova Kalunga?

Oku shi faneka: Ngeenge owa lande oshinima shipe, ngaashi nande efano lokufaneka ile okombiyuta, oto ka  kala wa teelela u pewe yo okambo komalombwelo ka dja kwaao e shi longa omo a yelifa nghee u na oku shi longifa. Ombibeli otai dulu okufaafanifwa nokambo ka tya ngaho. Oya fa okambo komalombwelo e na sha nokukalamwenyo kwovanhu oko Kalunga, omunduluki oku shi popya pafaneko, e tu longekidila. Okambo komalombwelo oko kopafaneko oke tu yelifila kutya oshilongomwa osho osha longwa nelalakano lashike, nonghee shi na okulongifwa opo tu mone oidjemo iwa.

Ngaashi okambo komalombwelo ka shangwa nawa, Ombibeli oya londwela ovaleshi kombinga yeenghedindjikilile odo tadi dulu okutula moshiponga onghalamwenyo yavo. Vamwe otashi dulika ve tu pe omayele e lili noku lili oo taa monika mapu okushikula, ndele mbela kashi li pandunge okudiladila kutya ohatu ka mona oidjemo iwa nohatu ka henuka omaupyakadi ngeenge otwa landula ewiliko lOmushiti wetu?

Nonande Jehova Kalunga okwe tu longekidila ewiliko nomalombwelo, ihe tu fininike tu a tambule ko. Ndele molwaashi oku tu hole nokwa hala oku tu kwafela, ote tu shivi pahole ta ti: “Aame Omwene Kalunga koye, ou handi ku longo eshi tashi ku wapalele, ndele handi ku tula mondjila ei u nokweenda nayo. Akutu, ngeno ove wa li wa diinina oipango yange, ngeno ombili yoye oya kala ngaashi omulonga tau tondoka, nouyuki woye ngaashi omakufikufi omefuta.” (Jesaja 48:17, 18) Oku shi popya pauxupi, ngeenge otwa dulika komalombwelo aKalunga, otashi ke tu endela nawa. Noitya imwe, otwa pumbwa Kalunga opo shi tu endele nawa notu kale twa hafa.

Ovanhu vamwe ove udite kutya inava pumbwa Kalunga molwaashi ova limbililikwa koinima ihapu monghalamwenyo oyo ye va ningifa va kale inava itavela muKalunga omunahole. Pashihopaenenwa, otashi dulika va pule kutya: ‘Omolwashike ovanhu vawa hava mono oixuna?’ ‘Omolwashike ouhanana vamwe vehe na ondjo hava dalwa ve na oulema?’ ‘Omolwashike pe na okuhenouyuki kuhapu?’ Oo omapulo shili a kwata moiti, nokumona omanyamukulo ao taa mbilipaleke otaku dulu okukuma neenghono okukalamwenyo kwetu. Ashike ponhele yokupa diva Kalunga oushima omolwomaupyakadi a tya ngaho, natu ka tale kunghee Eendjovo daYe, Ombibeli, da yandja ouyelele u na sha naasho.

MuGenesis etukulwa eti-3, ohatu hange mo ehokololo li na sha naSatana, oo okupitila meyoka, a li a kendabala okupukifa ovalihomboli votete va nyone oshipango shaJehova Kalunga shokuhalya komuti wokushiiva ouwa nowii. Satana okwa lombwela Eva ta ti: “Nye itamu ka fya shili. Ndelenee Kalunga oku shi shii nokutya, ngenge tamu li kuoo, omesho eni taa pashuka, opo mu shiive ngaashi Kalunga ouwa nowii.” — Genesis 2:16, 17; 3:4, 5.

Eshi Satana a popya eendjovo odo, ina tya ashike kutya Kalunga omunaipupulu ndele okwa ulika yo kutya onghedi yaKalunga yokupangela kai li pauyuki. Ondiaboli oya li ya hala okutya ngeenge ovanhu ova pwilikine kuyo, oinima otai ke va endela nawa. Ongahelipi omhata ya tya ngaho ya li tai dulu okupongololwa po? Jehova okwa efa pa pite efimbo lonhumba opo a kwafele ovanhu aveshe va mone ngeenge omapopyo aSatana  oku li mondjila ile hasho. Paulelalela, Kalunga okwa pa Satana novayambididi vaye omhito yokuulika kutya ovanhu otava dulu ngoo okukala nonghalamwenyo iwa nopehe na ekwafo laKalunga ile hasho.

Mbela enyamukulo komapopyo aSatana olilipi? Mbela ovanhu otava dulu ngoo okukala nonghalamwenyo iwa nokulipangela vo vene nomupondo nopehe na ekwafo laKalunga? Oinima ngaashi okumona oixuna, okuhenouyuki, omikifi, efyo, ominyonena, okuhe na eenghedi, oita, omadipao opamihoko nosho yo omaupyakadi makwao vali oo a kala a palamena ovanhu oule womafelemido oku li oumbangi itau dulu okupatanekwa oo tau ulike kutya eenghendabala dovanhu dokulipangela kuvo vene va manguluka ko kuKalunga oda ponya filufilu. Ombibeli inai popya kutya Kalunga oye omweetifi womaupyakadi ovanhu, ndele ponhele yaasho oya ti kutya: “Omunhu ta pangelele omukwao omupya.” — Omuudifi 8:9.

Mokutala kwaasho, mbela inashi yela kutya otwa pumbwa okukonga ekwafo kuKalunga opo tu mone omanyamukulo omapulo oo a limbililika ovanhu nosho yo ekandulepo lomaupyakadi? Kalunga ota ka ninga po shike?

Ovanhu ova kala va halelela okumanguluka ko komikifi, koukulupe nosho yo kefyo. Ohava longifa efimbo noiniwe ihapu nohava ningi eenghendabala da mana mo opo ngeno va manguluke ko koinima oyo ndele inava pondola. Ovanhu vamwe ohava diladila kutya ngeenge ova nu oikunwa yonhumba ya lumbakanifwa, omeva onhumba ile va kala ponhele yonhumba, itava kulupa noupu. Okudiladila kwa tya ngaho okwe va nyemateka ashike.

Kalunga okwa hala ovanhu va kale nonghalamwenyo iwa nova kale va hafa. Olo olo la li elalakano laye lopehovelo eshi a shita ovanhu, noine li dimbwa. (Genesis 1:27, 28; Jesaja 45:18) Jehova Kalunga okwe tu shilipaleka kutya keshe osho a lalakanena okuninga ita ka dopa oku shi ninga. (Jesaja 55:10, 11) Ombibeli oye tu lombwela kombinga yeudaneko laKalunga lokweetulula eenghalo domOparadisa odo da kanifwa kovalihomboli votete. Membo laxuuninwa lOmbibeli, omu na eendjovo edi tadi ti: “[Jehova Kalunga] ota feta po omahodi momesho avo, nefyo itali kala po vali ile oluhodi ile okulila ile ouyahame itau kala po vali, osheshi eshi shotete osha xula po.” (Ehololo 21:4) Mbela Kalunga ota ka etulula ngahelipi eenghalo da tya ngaho ditunhula, nongahelipi hatu dulu okumona ouwa meudaneko olo?

Jesus Kristus, Omona waKalunga, okwa honga ovashikuli vaye va ilikane opo ehalo laKalunga li wanifwe. Ovanhu vahapu ove shii eilikano olo ile have li endulula lwoikando, navamwe ohave li ifana Eilikano lOmwene. Ohali ti: “Tate yetu ou u li meulu! Edina loye nali yapulwe; ouhamba woye nau uye; ehalo loye nali wanifwe kombada yedu yo ngaashi meulu.” (Mateus 6:9, 10) Jehova Kalunga ta ka longifa Ouhamba waye opo a xulife po omaupyakadi oo a etifwa komapangelo opanhu nokweeta po ounyuni mupe wouyuki oo a udaneka. a (Daniel 2:44; 2 Petrus 3:13) Oshike tu na okuninga po opo tu ka mone ouwa meudaneko laKalunga olo?

 Jesus Kristus okwa popya kombinga yonghatu yanafangwa oyo tu na okukatuka eshi a ti: “Nomwenyo waalushe owo tuu ou, vo ve ku shiive, Oove auke Kalunga kashili, naau we mu tuma, Jesus Kristus.” (Johannes 17:3) Kekwafo laKalunga, ohatu dulu oku ka kala nomwenyo waalushe mounyuni mupe oo wa udanekwa. Etimaumbwile la tya ngaho otashi dulika le ku pa etomheno limwe vali kutya omolwashike to nyamukula kutya heeno kepulo olo kutya, Mbela otwa pumbwa ngoo Kalunga?

Omido 2 000 da pita, eshi omuyapostoli Paulus a li ta popi nOvaatena, ovo va li ve na omadiladilo nomaufilosofi mahapu nove lilongekida okutambula ko omadiladilo mape, puAeropagi ile Oshikulundudu shaMars muAtena, okwa popya kombinga yaKalunga a ti: “Ou ha yandjele ovanhu aveshe omwenyo nomufudo noinima aishe. Osheshi muye tu li mo tu nomwenyo ndee hatu linyengaanyenga, ndee hatu kala mo, ongaashi ovaluki voitevo ovakweni va tile: Osheshi nafye yo oludi laye.” — Oilonga 17:25, 28.

Osho Paulus a li a lombwela Ovaatena nokunena oshi li paushili. Omushiti wetu okwe tu longekidila omhepo oyo hatu fudile mo, oikulya oyo hatu li nomeva oo hatu nu. Itatu dulu okukala nomwenyo nopehe na oinima iwa oyo Jehova e tu longekidila opo tu kale nomwenyo. Ndele mbela omolwashike Kalunga ta twikile okuyandja omafiloshisho a tya ngaho kovanhu aveshe, kutya nee ohava diladila kombinga yaye ile hasho? Paulus okwa ti kutya “opo va kale nokukonga Kalunga, va tale, ngenge tava dulu okupamhadala fiyo okuye, noku mu mona, nande Oye ina kala kokule nafye nande oumwe.” — Oilonga 17:27.

Mbela ino hala okushiiva nawa Kalunga, sha hala kutya, okulihonga shihapu kombinga yomalalakano nomayele aye e na sha nokukala nonghalamwenyo iwa paife noku ka kala nomwenyo fiyo alushe? Ngeenge osho, ohatu ku ladipike u popye nomunhu oo e ku etela oshifo eshi ile u kwatafane novanyanyangidi vasho. Otava ka kala va hafa oku ku kwafela.