РӘБӘКА дьньһерʹә, кӧ ча тәʹри дькʹәвә әʹрде. Чәнд һʹәфти йә кӧ әԝ рʹеда нә у ль сәр дәве рʹуньшти йә. Әв һеса нинә. Мала баве ԝе ль Һаране, бь сәда километра алийе бакʹура-башуре майә. Бәлкʹи Рәбәка ида тʹӧ щар ԝе нькарьбә малбәта хԝә бьвинә. Гәло ахрийа ԝе чаԝа бә? Ԝәʹде рʹеԝитийе гәләк пьрсед ви щурʹәй щәм ԝе пешда дьһатьн, хут һьнге, чахе рʹеԝитийа ԝан ида хьлаз дьбу.

Кʹарвана ԝан дь Кәнанеда гәләк щийарʹа дәрбаз бу у ньһа жи әԝана дь һәрема Нәщәфеда бун (Дәстпебун 24:62). Әʹрде Нәщәфе даһа зьһа бу у ԝе дәре тʹум-дарчʹьк мәзьн дьбун. Ле әԝ щи баш бу, сәва кӧ керийед пез бьчʹерьн. Әԝ әʹрд ида нас бу сәва рʹебәре ԝан. Әԝ һьзрәта ԝе йәке бу, ԝәки ахайе хԝәрʹа мьзгинийе әʹлам кә, кӧ Рәбәка ԝе бьбә жьна Исһаԛ! Дьбә кӧ Рәбәка ньһа һьнәки бәрхԝәдькʹәт дәрһәԛа жийина хԝә. Гәло Исһаԛ дәргистийе ԝе, йәки ча йә? Әԝана һәвдӧ ԛә нә жи дитьнә! Гәло Исһаԛ ԝе ша бә, чахе Рәбәкайе бьвинә? Ле Рәбәкайерʹа әԝ ԝе хԝәш бе?

Иро гәләк щийада тьштәки нәнормал ә, чахе зәԝащ пе пәймане те гьредане. Ле щийед дьнда, пʹәвгьредана ӧса нормал ә. Фьрԛи тʹӧнә тӧ пе чь әʹйд-ԛәйда мәзьн буй, дьбәкә те ԛайил би, кӧ Рәбәка дьчу ль нәзанийе. Әԝ бь рʹасти жи әʹйан бу ча ԛизәкә мерхас у бь баԝәрийа ԛәԝи. Әԝ хәйсәт мәрʹа жи лазьм ьн, чахе әм жийина хԝәда рʹасти чәтьнайа тен. Щәм Рәбәка диса гәләк хәйсәт-һӧнӧред баш һәбун, чь кӧ баԝәрийа ԝева гьредайи бун.

Ԝәрен әм бьньһерʹьн кӧ чаԝа әԝ гӧһастьнед мәзьн, жийина Рәбәкайеда ԛәԝьмин. Әԝ дь Мезопотамийеда мәзьн бу, ль бажаре Һаране йан жи незики ԝе. Де-бавед ԝе, нә мина гәләк мәрьвед Һаране бун. Әԝана сәре хԝә данәнин бәр хԝәдайе һиве бь наве Син. Хԝәдайе ԝан Йаһоԝа бу (Дәстпебун 24:50).

Рәбәка ԛизәкә бәрбь чʹәʹв у бәдәԝ бу, ле әԝ йәкә ԛӧрʹә нибу. Әԝ сәр хԝә бу у намусийа хԝә жи тʹәмьз хԝәй дькьр. Малбәта ԝе дәԝләмәнд бу у хӧламед ԝан жи һәбун, ле бәр Рәбәка нәдьчун-нәдьһатьн. Әԝ ӧса мәзьн кьрьн ԝәки гәләк шьхӧл бькә. Анәгори гәләк жьнед дьн дь ԝан ԝәʹдәда, шьхӧлед Рәбәкайе жи гәләк бу. Мәсәлә, аве сәва малбәте һьлчʹьнә. Бәре еваре әԝе щер дьда сәр мьле хԝә у дьчу бәр бире аве һьлчʹинә (Дәстпебун 24:11, 15, 16).

Еварәке чахе Рәбәка щере хԝә тʹьжә кьрьбу, каләмерәки бь ләз чу пешийа ԝе. Әԝ готә Рәбәкайе: «Кʹәрәма хԝә, авәке жь щерʹе хԝә нади әз вәхԝьм?». Әԝ хԝәстьнәкә ӧса бь ԛәдьр у бь мьлукти бу! Рәбәкайе тедәрхьст ԝәки әԝ каләмер жь дур һатийә. Ләма жи әԝе зускава щерʹе хԝә жь мьле хԝә пәйа кьр у да ԝи, ԝәки әԝ ава сар тʹер вәхԝә. Әԝе дит ԝәки дәһә дәвед ԝи мерьки жи һәбун у кʹӧрʹне ԝани аве, вала бу. Рәбәкайе дьдит ԝәки әԝ каләмер ча бь ԛәдьр ле дьньһерʹә, у әԝе хԝәст һе зедә һьндава ԝида мәрʹд бә. Ләма жи әԝе гот: «Әз аве дәвәйед тәрʹа жи бькʹьшиньм, ԝан жи тʹер авдьм» (Дәстпебун 24:17-19).

Дина хԝә бьдьн, Рәбәкайе нә гот кӧ һьнә ав ԝе бьдә дәва, ле әԝе гот кӧ ԝана тʹер ав дә. Чахе дәвәк гәләк тʹи йә, әԝ дькарә 95 литьра зедәтьр аве вәхԝә! Ньһа бьдьнә һʹәсабе хԝә һәрге һʹәму дәвә ӧса тʹи буна, Рәбәкайерʹа чьԛас сьһʹәт лазьм бу сәва аве бьдә ԝан. Ле паше ча һатә кʹьфше  дәвә һаԛас жи тʹи нибун. * Ле гәло Рәбәкайе әв йәк заньбу? На. Әԝ һазьр бу бь рʹәзадьли бьхәбьтә сәва кӧ меванһʹьзийа хԝә һьндава ԝи каләмери бьдә кʹьфше. Әв каләмер рʹази бу, кӧ ԛизьк али ԝи бькә. Паше әԝ зур бьбу ль ԝе дьньһерʹи, кӧ чаԝа Рәбәка вьрда-ԝеда дьчә те. Әԝ диса у диса дьһат, щере хԝә тʹьжә дькьр у паше дәварʹа вала дькьр (Дәстпебун 24:20, 21).

Мәсәла Рәбәкайе, иро сәва мә гәләк керһати йә. Әм ԝәʹдәки ӧсада дьжин, кӧ хԝәһʹьзи гәләк бәла буйә. Чаԝа кӧ һатьбу пʹехәмбәртикьрьне, мәрьв бунә «хԝәһʹьз» у нахԝазьн дина хԝә бьдьнә йед дьнена (2 Тимотʹейо 3:1-5). Мәсиһийед кӧ жь алийе хԝәда һʹәму тьшти дькьн у нәхԝазьн бькʹәвнә бәр байе ԝе йәке, гәрәке бьфькьрьн сәр мәсәла Рәбәкайе, йа кӧ ԛәԝат дьда хәбате сәва кӧ вьрда-ԝедә һәрʹә бе.

Һәмьки Рәбәкайе дьдит, кӧ чаԝа әв каләмер ле дьньһерʹә. Дь ве йәкеда тьштәки нәщайиз тʹӧнә бу; әв каләмер ль сәр ԝе әʹщебмайи мабу у ша дьбу. Гава Рәбәкайе шьхӧле хԝә хьлаз кьр, һьнге каләмер ԛәрәфиләкә зерʹин у дӧ базьнед зерʹин данә ԝе! Паше әԝи же пьрси: «Бь кʹәрәма хԝә бәжә, тӧ ԛиза кʹе йи? Гәло мала баве тәда щи һәйә, кӧ әм шәва хԝә дәрбаз кьн?» Чахе Рәбәкайе дәрһәԛа малбәта хԝә ԝирʹа гьли кьр, шабуна ԝи һе зедә бу. Ԛизьк сәрда зедә кьр: «Шькьр ка у гиһайе мә гәләк ә у щийе шәвмайина ԝә жи һәйә». Әв гьлийе аԛьлани бун, чьмки тʹәви каләмер мәрьвед дьн жи һатьбун. Паше Рәбәка рʹәви чу у әва йәка дийа хԝәрʹа гьли кьр (Дәстпебун 24:22-28, 32).

Ча те кʹьфше Рәбәка ӧса мәзьн кьрьн, сәва кӧ әԝ меванһʹьз бә. Ле йазьх әв һӧнӧрәки баш, рʹожа иройин кем дьбә. Ләма жи әм гәрәке чʹәʹв бьдьнә баԝәрийа ԝе ԛизька ԛәнщ. Баԝәри һьндава Хԝәде, ԝе мә һелан кә меванһʹьз бьн. Йаһоԝа меванһʹьз ә, у һьндава һʹәмуйада мәрʹд ә. Әԝ дьхԝазә ԝәки хьзмәткʹаред ԝи жи ӧса бьн. Чахе әм меванһʹьз ьн һьндава ԝана жи, кʹи кӧ ԝе тʹӧ щар нәрʹази бә, бь ве йәке әм дьле Баве хԝәйи әʹзмана ша дькьн (Мәтта 5:44-46; 1 Пәтрус 4:9).

Гәло кʹи бу әԝ каләмер кӧ бәр бире сәкьни бу? Әԝ хӧламе Бьраһим бу, Бьраһим жи бьре кальке Рәбәкайе бу. Ләма мала Бәтʹуеле баве Рәбәкайеда, бь шабун рʹасти ԝи хӧлами һатьн. Наве ви хӧлами дьбәкә Әлийәзәр бу. * Хԝәйед мале хԝарьн сәва ԝи һазьр кьрьн, ле әԝ инкʹар дькьр бьхԝә һʹәта кӧ мәʹна һатьна хԝә нәгота (Дәстпебун 24:31-33). Һәла бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә әԝи ча бь әʹщебмайи хәбәрдана хԝә дәстпекьр, чьмки әԝи хԝәха әʹшкәрә дитьбу кӧ чаԝа Хԝәдайе ԝи Йаһоԝа, шьхӧле ԝида әԝ кʹәрәм кьрийә. Чь щурʹәйи?

Бьдьнә һʹәсабе хԝә чаԝа Әлийәзәр сәрһатийа хԝә гьли дькә. Баве Рәбәкайе Бетʹуел у бьре ԝе Лабан, гӧһ дьдьнә ԝи. Әлийәзәр ԝанарʹа гьли кьр, кӧ Йаһоԝа, Бьраһим дь Кәнанеда пʹьрʹ кʹәрәм кьрийә. Ӧса жи ԝәки һʹәму һәбука Бьраһим у Сәрайе, дәрбази кӧрʹе ԝан Исһаԛ дьбә. Бьраһим хӧламе хԝә Әлийәзәррʹа фәрманәкә гьринг да: Әԝ гәрәке дь Һаранеда, нава мәрьвед Бьраһимда, ԛизәк сәва Исһаԛ бьхԝәста (Дәстпебун 24:34-38).

Бьраһим, Әлийәзәр да сонде, ԝәки әԝ жь ԝәлате Кәнанийа ԛизәке сәва Исһаԛ нәхԝазә. Чьма? Чьмки щьмәʹта Кәнани, Йаһоԝа нәдьһʹәбандьн у нә жи ԛәдьре ԝи дьгьртьн. Бьраһим заньбу, кӧ Йаһоԝа ԝе ԝәʹде хԝәда ԝан мәрийа щәза кә, сәва шьхӧлед ԝанә зӧлм. Ләма жи Бьраһим нәдьхԝәст, ԝәки кӧрʹе ԝи Исһаԛ тʹәви ве щьмәʹте шьхӧлед бенамусийеда тʹәвгьредайи бә. Әԝи ӧса жи заньбу, ԝәки созед Хԝәде гәрәке жь Исһаԛ бьһатана сери (Дәстпебун 15:16; 17:19; 24:2-4).

Әлийәзәр сәрһатийа хԝә бәрдәԝам кьр у гот ԝәки пешийа һатьна ԝи бәр бире, әԝ Йаһоԝа Хԝәдерʹа дӧа кьр. Әԝи рʹәща Йаһоԝа кьр, ԝәки Әԝ сәва Исһаԛ ԛизе бьжбәрә. Гәло чаԝа? Әлийәзәр жь Хԝәде хԝәст, ԝәки ԛиза кӧ гәрәке бьбә жьна Исһаԛ, бе бәр бирә. Чахе әԝе жь ԛизьке аве бьхԝазә, әԝ гәрәке һазьр бә нә кӧ тʹәне Әлийәзәррʹа аве бьдә, ле ӧса жи дәвәйед ԝирʹа (Дәстпебун 24:12-14). Ча һун дьфькьрьн, кʹе һатә бәр бире у ль гора гьлийе Әлийәзәр кьр? Әв Рәбәка бу! Дә ньһа бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, Рәбәкайе чь сәр хԝә тʹәхмин кьр чахе сәрһатийа Әлийәзәр бьһист!

Сәрһатийа Әлийәзәр, гәләк дьле Бетʹуел у Лабан гьрт. Ԝана гот: «Әв йәк жь Хӧдан ә». Ль гора ԛәйда, ԝана ортʹа Рәбәкайе у Исһаԛ, пәймана зәԝаще гьредан (Дәстпебун 24:50-54). Ле гәло әԝ дьһатә һʹәсабе, кӧ изна Рәбәкайе тʹӧнә бу фькьред хԝә бежә?

Чәнд һʹәфти пешда Әлийәзәр жи пьрсәкә ӧса дабу Бьраһим: «Бәлки ԛизьк нәхԝазә тʹәви мьн бе?» Бьраһим щаба хԝәда гот: «Тӧ иди жь ԝи сонде хԝә аза йи» (Дәстпебун 24:39, 41). Дь мала Бетуелда жи, хԝәстьна Рәбәкайе һьлдьданә һʹәсаб. Әлийәзәр гәләк ша бу кӧ шьхӧле ԝи ӧса баш дәрбаз бу, ләма жи рʹожа дьн әԝи изьн хԝәст сәва кӧ тʹәви Рәбәкайе ԝәгәрʹә Кәнане. Малбәта Рәбәкайе хԝәст, кӧ әԝ ԝәкә дәһә рʹожа тʹәви ԝан бьминә. Паше ԝана тьштәки ӧса сафи кьр: «Әм гази кәчʹьке кьн у хәбәра дәве ԝе бьзаньбьн» (Дәстпебун 24:57).

Ньһа дь жийина Рәбәкайеда пьрсәкә мәзьн пешда һат. Гәло әԝе чь бежә? Дьбәкә әԝе дәстпекьр лавайа баве хԝә у бьре хԝә бькә, сәва кӧ ԝе нәшиньн щики нәнас? Йан жи әԝе һʹәсаб кьр кӧ әԝ ԛәдьрәки мәзьн ә, ԝәки әԝ дь ԝе ԛәԝьмандьнеда кʹар бькә, кʹижани кӧ Йаһоԝа рʹебәри кьрьбу? Әԝе гот: «Әзе һәрʹьм» (Дәстпебун 24:58, ДТʹ)

Бь рʹасти жи рʹӧһʹе һазьрбуне щәм ԝе һәбу! Иро әʹйд-ԛәйдед зәԝаще дькарьн щурʹә-щурʹә бьн, ле жь мәсәла Рәбәкайе әм дькарьн гәләк тьшт һин бьн. Әԝе нә кӧ ль гора хԝәстьна хԝә кьр, ле ль гора хԝәстьна Хԝәдайе хԝә Йаһоԝа. Иро жи чахе кәсәк сафи дькә бьзәԝьщә, Хәбәра Хԝәде дәрһәԛа ве йәке, рʹебәрийа лапә баш дьдә. Бәʹса хәбәре, әм кʹе гәрәке хԝәрʹа бькьнә һәвал-зәԝащ у чаԝа бьбьнә мер йан жьна баш (2 Корьнтʹи 6:14, 15; Әфәси 5:28-33). Ләма жи ԝе баш бә, ԝәки әм чʹәʹв бьдьнә мәсәла Рәбәкайе у һʹәму тьшти ль гора хԝәстьна Хԝәде бькьн.

Мала Бетуел, Рәбәка кʹәрәм кьрьн. Паше, әԝана Рәбәка, хԝәйкьрийа ԝе Дәбора у һьнә щари тʹәви Әлийәзәр у мәрьвед ԝи, вәрʹекьрьн (Дәстпебун 24:59-61; 35:8). Зутьрәке әԝана жь Һаране ида гәләк дур бун. Рʹеԝитийа ԝан ԝәкә 800 км. бу у ԝәкә се һʹәфтийа дькʹьшанд. Әв йәк һеса нибу. Рәбәкайе дь жийина хԝәда гәләк щар дәвә дитьбун, ле әм нькарьн бежьн ԝәки әԝе дькарьбу рʹьнд сәр дәва сийар бә. Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа малбәта ԝе дьбежә кӧ әԝана пәз хԝәй дькьрьн, нә кӧ дәвә (Дәстпебун 29:10). Чахе бәндә тʹәзә ль сәр дәва сийар дьбә, әԝ зу дьԝәстә. Һәла һе чахе һьнәки жи һәрʹә, щәфе дькʹьшинә!

Чь жи һәбу, Рәбәкайе дина хԝә нәдьда ԝан щәфа, ле ԝәʹде рʹеԝитийа ԝан, әԝ жь Әлийәзәр педьһʹәсийа дәрһәԛа Исһаԛ у малбәта ԝи. Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә чаԝа каләмер бәрбь еваре тʹәви Рәбәкайе рʹуньштийә у жерʹа гьли дькә, дәрһәԛа созе Йаһоԝа һьндава һәвале Ԝийи Бьраһим. Ль гора ԛьрара Хԝәде, жь хәза малбәта Бьраһим гәрәке зӧрʹәтәк бьһата, бь сайа кʹижани кӧ тʹәмамийа инсанәте ԝе кʹәрәм бьстанда. Һәла бьфькьрьн ԝәки дьле Рәбәкайе ча бь шабунәкә мәзьн тʹьжә бьбу, чахе әԝ педьһʹәсийа кӧ созе Йаһоԝа гәрәке жь дәргистийа ԝе Исһаԛ бьһатана сери. У һәмьки дь ве йәкеда Рәбәка жи роләкә фәрз дьлист! (Дәстпебун 22:15-18).

Ахьрийа-ахьрийе гьһишт әԝ рʹож, дәрһәԛа кʹижани кӧ мә дәстпека ве готаре гьли кьр. Кʹарвана ԝан дәрбази Нәщәфе бу у ида бәрбь еваре әԝана незики щи дьбун. Һьнге Рәбәкайе мерькәк дь чоледа дит, йе кӧ кʹәтьбу мьтала. Рәбәка ләзә-ләз «жь дәве пәйа бу» у һивийе нибу һʹәта кӧ дәвә рʹуне. Әԝе жь Әлийәзәр пьрси: «Әԝ мәрьве дәштедайи кӧ бәр бь мә те, әԝ кʹи йә?» Чахе әԝ пеһʹәсийа кӧ әԝ Исһаԛ ә, әԝе хелийа хԝә һьлда у авитә ль сәр хԝә (Дәстпебун 24:62-65). Чьма? Бь ԝе йәке әԝе ԛәдьре хԝә да кʹьфше һьндава Исһаԛ кӧ гәрәке бьбийа мере ԝе. Иро тьштед ӧса ида нә модерн ә. Бь рʹасти жи чаԝа мер ӧса жи жьн, дәрсед керһати дькарьн жь Рәбәкайе һин бьн. Чьмки мә һәр кәсирʹа жи, хәйсәт-һʹӧнӧред ӧса лазьм ьн.

Исһаԛ ԝәкә 40 сали бу у бәрдәԝам дькьр шина дийа хԝә Сәрайе бькә, йа кӧ ԝәкә се сал пешда мьрьбу. Жь ве йәке те кʹьфше кӧ Исһаԛ хәйсәте хԝәда, йәки нәрм бу. Сәва мерәки ӧса, Рәбәка бь рʹасти жи кʹәрәм бу. Чьмки әԝ хәбатһʹьз, меванһʹьз у мьлук бу! Ле Исһаԛ ча ль сәр Рәбәкайе ньһерʹи? Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Әԝи әԝ һʹьз кьр» (Дәстпебун 24:67; 26:8).

Ԝәкә 39 ԛьрʹнә дәрбаз бун у һәла һе иро жи рʹабун-рʹуньштандьна Рәбәкайе мә хԝәш те. Ле кʹара ве йәке һәйә, һәрге тʹәне бьзаньбьн дәрһәԛа мерхаси, хәбатһʹьзи, меванһʹьзи у мьлуктийа ԝе? Һәр кәс жь мә, дьхԝази щаһьл бә йан әʹмьрда мәзьн, зәԝьщи йан жи азәп, гәрәке чʹәʹв бьдә баԝәрийа Рәбәкайе!