Yinki zola monisa kuvuanda “Muntu ya Samaria ya ntima mbote”?
Mvutu ya Biblia
Bakesadilaka mingimingi mpova “Muntu ya Samaria ya ntima mbote” samu na kutubila muntu yina kesalaka mambu samu na kusadisa bantu yina kele na nsatu ya lusadusu. Bampova yango mekatuka na disolo, to na kifuani yina Yesu pesaka samu na kumonisa ti mfinangani ya mbote mpe ya ntima kiadi kesadisaka bantu yankaka kondua kutadila buala to mumeseno na bau.
Na disolo yayi, beto ketubila:
Yinki zola monisa kifuani ya “Muntu ya Samaria ya ntima mbote”?
Tala bunkufi ya disolo yina Yesu bulaka: Muyuda mosi katukaka na Yerusaleme samu na kukuenda na Yeriko. Na nzila, Muyuda yango kutanaka na miyibi, babulaka yandi, mpe babikaka yandi pembeni ya lufua.
Nganga-nzambi mosi Muyuda lutaka muntu yango, mpe na manima mfumu ya dibundu mosi ya Bayuda lutaka muntu yango yina lualaka. Atako bavuandaka bantu ya buala mosi na muntu yango yina vuandaka sala vuayaje, kasi ata muntu mosi ve kati na bau telemaka samu na kusadisa yandi.
Nsukansuka, muntu mosi ya buala yankaka yina vuandaka luta na nzila yango pusanaka pene na yandi. Muntu yango vuandaka muntu ya Samaria. (Luka 10:33; 17:16-18) Muntu yango ya Samaria monaka kiadi mpe yandi kangaka bamputa ya muntu yango. Na manima yandi nataka muntu yango na yinzo yina banzenza kelekaka. Kuna yandi sadisaka yandi mpipa ya mvimba. Kilumbu landaka, yandi futaka muntu yina vuandaka tanina yinzo yango samu yandi sadisa muntu yango, mpe yandi tubilaka yandi ti yandi kefuta mbongo nionso yina kebuelama na zulu.—Luka 10:30-35.
Samu na yinki Yesu pesaka kifuani yango?
Yesu bulaka disolo yango na muntu mosi yina vuandaka longa ti kaka bantu ya buala na yandi mpe ya dibundu na yandi nde kele bamfinangani na yandi. Yesu vuandaka na nsatu ya kulonga muntu yango dilongi mosi ya mfunu—yandi fueti zaba ti “mfinangani” vuandaka kaka ve bampangi na yandi Bayuda. (Luka 10:36, 37) Disolo yango sonamaka na Biblia samu na mambote ya muntu nionso yina zola sepedisa Nzambi.—2 Timoteo 3:16, 17.
Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani yango?
Disolo yango kena kulonga ti mfinangani ya mbote kemonisaka ntima kiadi na bisalu na yandi. Yandi kesadisaka muntu yina kele na mpasi—kondua kutala mumeseno, nkanda, to buala ya muntu yango. Mfinangani ya kedika kesadilaka bantu yankaka mambu mutindu kaka yandi kezolaka basadila yandi mambu.—Matayo 7:12.
Bantu ya Samaria vuandaka banani?
Bantu ya Samaria vuandaka zinga na nord ya Yudea. Bayankaka kati na bau katukaka na mabuta yina sangisaka Bayuda mpe bantu ya makanda yankaka.
Na siekle ya ntete ya ntangu na beto, Bantu ya Samaria salaka mua dibundu na bau mosi. Bavuandaka ndima mikanda 5 ya ntete ya Masonukua ya Ebreo kasi bavuandaka manga mikanda nionso yina mebikana.
Bayuda mingi na ntangu ya Yesu vuandaka vueza Bantu ya Samaria mpe bavuandaka manga kuvuanda pene na bau. (Yoane 4:9) Bayuda yankaka vuandaka sadila mpova “Muntu ya Samaria” samu na kufinga.—Yoane 8:48.
Disolo ya “Muntu ya Samaria ya ntima mbote” salamaka mpenza?
Masonukua monisa ve kana disolo ya Muntu ya Samaria vuandaka diambu yina salamaka mpenza. Nzokande, mbala mingi Yesu vuandaka sadila bifuani ya mimeseno mpe ya bisika yina bantu yina vuandaka kuwa yandi zabaka mbote samu na kusadisa bau babakusa na pete nionso diambu yina yandi vuandaka longa.
Mambu mingi ya fiotifioti ya disolo yango kele mpenza ya kedika. Na kifuani:
Nzila yina katukaka na Yerusaleme samu na kukuenda na Yeriko—vuandaka na yinda ya bakilometre kuluta 20—mpe altitude na yau vuandaka ya 1 kilometre. Disolo yango memonisa mbotembote ti bantu yina vuandaka sala vuayaje na Yeriko vuandaka ‘kita [kukatuka] na Yerusaleme.’—Luka 10:30.
Banganga-nzambi mpe Balevi yina vuandaka zinga na Yeriko vuandaka kuenda mbala na mbala na Yerusaleme na nzila yango.
Mbala mingi miyibi vuandaka suama na nzila yango yina bantu vuandaka lutila mingi ve, samu na kuvingila bantu ya vuayaje—bavuandaka bimina mingimingi bantu yina vuandaka sala vuayaje bau mosi.