HERÓDOTO wa nsoneki mosi a lusansu wa mwisi Ngerekia ona wazinga se vioka 2.500 za mvu, wasoneka lusansu lumosi mu kuma kia Angipito muna lumbu yandi vo: “Muna nkinzi mia mvwama kuna Engipito, vava wantu bamananga o dia, muntu mosi wanatanga yo zunga ye nkela yasiwa evimbu dia teke kiakete.” Wasonganga evimbu diadi kwa awonso bakalanga muna nkembo ye kubavovesa vo: ‘Lunua, nuyangalala, kansi nutala evimbu diadi, kadi e lumbu nufwa i wau mpe nukituka.’”

Ke Angipito kaka ko bakala ye fu kiaki mu kuma kia lufwa yovo moyo. O unu mpe, wantu besadilanga e mvovo miami, ‘ludia, lunua, nuyangalala.’ Wau vo e zingu kifokokanga vava muntu kefwanga, ekuma olembi kuyivanina muna zolela yaku? Ekuma ofwete funtukina mu vanga edi diambote? Wau vo o lufwa i mfoko a moyo, diambote wavanga mawonso muna lungisa e zolela yaku. O Paulu wa ntumwa wayika e fu kia wantu ke bekwikilanga muna lufuluku ko vava kavova vo: ‘O mafwa, avo ke mefulwa ko, tudia, tunua, kadi mbazi tufwa.’—1 Korinto 15:32.

O Paulu ka kwikilanga ko vo o lufwa i mfoko a mambu mawonso. Wakwikilanga vo amafwa bevutuk’o zinga, yo lembi fwa diaka. E ziku kia lukwikilu lwalu kiatuka muna diambu diamfunu dina Paulu kabadikilanga vo dialudi: Lufuluku * lwa Kristu Yesu. O lufuluku lwalu lwakala se diambu diamfunu diakumikanga lukwikilu lwa alongoki a tandu kiantete.

O lufuluku lwa Yesu nkia nsasa lwina kwa yeto? Aweyi tuzayidi vo Yesu wafuluka kieleka? Yambula twabadika mana Paulu kavova vava kasonekena Akristu ana bazingilanga kuna Korinto.

O lufuluku lwa Yesu lwatokanesanga Akristu akaka kuna Korinto ankulu, akaka ke bakwikilanga muna lufuluku lwandi ko. Muna nkanda antete kasonekena Akristu awaya, o ntumwa wayika e sumbula yadi bwa kele vo ke vakadi lufuluku ko. Wasoneka vo: “Kansi kadi, kala ke vakadi mfuluk’a mafwa ko, Kristu mpe nga kafulwa nkutu ko: O Kristu mpe, kala kafulwa ko, nga yankatu e ntelek’eto, nga luankatu mpe, o lukwikilu lueno. Oyeto mpe tusolokele vo tu mbangi zaluvunu za Nzambi, . . . nga luankatu mpe o lukwikilu lueno; nuna kweno kaka muna masumu meno. . . . awana mpe balele kala muna Kristu, bayifwila kwau.”—1 Korinto 15:13-18.

‘Wamoneka kwa wana-ngudi nkama tanu . . . I bosi, kamonekene kwa Yakobo; i bosi, kwa ntumwa zawonso: oku kwakwiziwa kwa mono.’—1 Korinto 15:6-8.

Paulu vava kayantika vova, wayika mvovo miami miasikididi: Kala ke vakadi mfuluk’a mafwa ko, Kristu ona wafwa nga kafulwa nkutu ko. Adieyi diadi bwa kele vo Kristu kafuluki ko? Ozevo, e salu kieto kia samuna nsangu zambote ke kiadi kala mfunu ko. Vana ntandu, o lufuluku lwa Kristu lwakala se nsabi muna lukwikilu lwa Akristu ye ngwizani lwina ye malongi masina ma Nkand’a Nzambi mu kuma kia kimfumu kia Nzambi, nkumbu andi, Kintinu kiandi ye luvuluzu lweto. Kele vo lufuluku ke lwakieleka ko, e nsangu kasamunanga Paulu ye ntumwa zakaka ke zadi kala mfunu ko.

Vonza yakaka yadi landa. Kele vo Kristu kafuluka ko, lukwikilu lwa Akristu ke lwadi kala mfunu ko. Kele vo ke vakadi lufuluku ko, Paulu y’akaka luvunu badi vova mu kuma kia lufuluku lwa Yesu yo Yave wa Nzambi ndiona wamfula. Vana ntandu, e ngindu za sia vo Kristu “wafwila muna masumu meto,” zaluvunu mpe zadi kala, avo Mvuluzi kavuluzwa ko muna lufwa, kadi lenda vuluza akaka ko. (1 Korinto 15:3) Avo i wau, Akristu ana bavondwa muna kuma kia sambila Nzambi, bafwa ye vuvu kia luvunu kia sia vo befulwa.

O Paulu wafokola mu mvovo miami: ‘Ovo muna zingu kiaki kaka tusididi Kristu e vuvu, tusundidi wantu awonso o lukendalalu .’ (1 Korinto 15:19) Nze Akristu akaka, o Paulu wavidisa mavwa mandi, wabangikwa, wazizidila mpasi yo sia moyo andi mu vonza kadi wakwikilanga muna lufuluku. Mawonso mama ke madi kala mfunu ko kele vo ke vakadi lufuluku ko.

Paulu kayindulanga ko vo lukwikilu lw’Akris­tu mu luvunu lwatuka. Wazaya wo vo Yesu wafuluka muna lufwa yo songa ziku kia diambu diadi kw’Akristu kuna Korinto vava kavova vo: “O Kristu wafwila muna masumu meto, mun’owu wa sono; ovo waziama mpe; ovo wafuluka mpe e lumbu kietatu, nze i una muna sono; ovo kamoneka kwa Kefa; i bosi kwa yau ekumi ye zole.” * Paulu wakudikila diaka vo: “I bosi, kamonekene kwa wana-ngudi nkama tanu ye nkazi, ntangwa mosi, ebidi vana bena, dina una yamu unu, akaka balele kala; i bosi, kamonekene kwa Yakobo; i bosi, kwa ntumwa zawonso: oku kwakwiziwa, nze kwa nsuluka, kwa mono kamoneka.”—1 Korinto 15:3-8.

O Paulu wayantika vova ye ziku kiawonso vo, Kristu wafwila muna masumu meto, waziama yo fuluka. Ekuma Paulu kakwikilanga muna ­lufuluku lwa Yesu? E kuma vo ayingi basila diambu diadi o umbangi. Yesu ona wafulwa, wamoneka kwa wantu ayingi, kumosi yo Paulu, kwa buka yakete, kwa nkama tanu ye kw’awana bakatikisa vava bawá vo Yesu wafuluka. (Luka 24:1-11) Ndonga muna awana bamona Yesu bakwamanana zinga muna lumbu ya Paulu yo tá kimbangi kia diambu diadi. (1 Korinto 15:6) Kimbangi kia muntu mosi yovo wole kiadi vunisa diambu diadi, kansi ka kimbangi kia wantu nkama tanu ko.

Sungamena mpe vo Paulu nkumbu miole kayika vo o lufwa, luziku yo lufuluku lwa Yesu lwakala “mun’owu wa sono.” Ediadi disonganga vo o ungunza wa Nkand’a Nzambi una muna Sono ya Kiyibere mu kuma kia Masia walungana yo songa vo Yesu i Masia ndiona wasilwa o nsilu.

Kana una vo e Sono ye wantu ayingi batá kimbangi kia diambu diadi, kansi vakala wantu ana bakatikisanga ye bakinu katikisa lufuluku lwa Yesu. Akaka bayika vo alongoki andi bayiya evimbu diandi yo vova vo bamona Yesu vava kafuluka. Kansi, alongoki ke bakala ye wisa ko muna vukumuna ayingidi a Roma ana bakala ye mbebe ya yingila ziami kia Yesu. Akaka bevovanga vo o lufuluku lwandi ke lwavangama ko. Kansi, wau vo Yesu wamoneka kwa wantu ayingi mu lumbu yaswaswana, disonganga vo mana wantu awaya bevovanga maluvunu. Kele vo Yesu kafuluki ko nga wadi lamba madia yo vana mo kwa alongoki andi kuna Ngalili? (Yoane 21:9-14) Nga alongoki badi mona Yesu yo kunsimba?—Luka 24:36-39

Akaka bevovanga vo alongoki yau basoka wo vo Yesu wafuluka. Kansi, nkia nluta alongoki badi vwa muna soka e diambu diadi? O sila umbangi wa lufuluku lwa Yesu diadi sia alongoki muna vonza, badi vezwa yo vondwa. Ekuma badi kuyisila mu vonza mu kuma kia luvunu? Diantete, basila umbangi kuna Yerusaleme vana meso ma mbeni zau, ana bavavanga kubakanga ye kubatumba.

O lufuluku lwakala se diambu diamfunu diavananga alongoki elau dia songa unkabu wa sila umbangi mu kuma kia Mfumu kana una vo babangikwanga. O lufuluku lwa Yesu i mbut’a diambu muna lukwikilu lwa Akristu. Akristu a tandu kiantete ke basia kaka e zingu kiau mu vonza ko mu kuma kia nlongi wa nkwa ngangu ona wavondwa. Kansi, basianga e zingu kiau mu vonza muna samuna lufuluku lwa Yesu, muna songa e ziku vo yandi i Kristu wa Mwan’a Nzambi, wa nkwa nkuma ona wabafila yo kubayikama. O lufuluku lwandi i ziku kisonganga vo oyau mpe befulwa muna lufwa. Kieleka, kele vo Yesu kafulwa ko, ke twadi kala ye vuvu kia lufuluku ko ngatu zaya diambu mu kuma kiandi.

O lufuluku lwa Kristu nkia nsasa lwina kwa yeto unu?