“Nsobolo za climat zayikiri nguria katastrofe. Mutoto wayikiri wa mpasi mu bêla.”—The Guardian.

 Bantu misamu mia mpasi bata bwabana na mio mi batulumuni bawu beni. Bantu ba sianse batâka ti bisalu bia bantu bitulumunaka tiya peleko yaninga dia mutoto. Yaninga dio, dita tatamana mu kula, diasobele climat mpe diatulumuni misamu mia mpasi. Mu tifwani:

•   Misamu mia climat mia mpasi mivulu yilamaka, ntiana mini mia ngolo, bisihu bia ngolo, bitembo bitulumunaka niamba za ngolo na tiya twa masangi.

•   Glace za zinene zibâka ku pole nord na ku pole sud zita sika.

•   Mbamba ma mu mibu matomono naka.

 Misamu mia climat mbuka zazansoni za mutoto mita tarila. Rapore yimosi ya New York Times, bu yamana zonzela misamu mia nsi 193 yatâ: “Mutoto yawula wuta yawula.” Yaninga dia mutoto na nsobolo za climat bu biatulumuni lufwa lwa bantu babingi na mpasi, Organisation mondiale de la santé yatêle bio “nkwamusu yiyôkele bunene mu bungu dia tikolela tia bantu.”

 Kâ, misamu mie kô mita tu tuma mu bâ na tivuvu mu bilumbu bia ku matu. Bibila diazonzela misamu mita lungana bwawu bu, mpe ditêle mu bungu dia nti tulendi bêla na lukwikulu ti Nzambi mbo kayirika misamu, na mio mi kasa ngatu tabâ mu nsayi mu bilumbu bita kwiza.

 Yee. Misamu mia climat miatulumukini mu bungu dia yaninga dia mutoto, midelakane na misamu mia zonzela Bibila mu bungu dia ntangu ya beto.

 Mbikululu: “Mu bilumbu bia mansukina, ntangu za ‘mpasi mu vivirila’ zibâ kô. Bantu mbo babâ na bwimi, mbo babâ ndiku za mbongo, [. . .] ka babâ ba kwikama ko, [. . .] mbo bakondo [. . .] tiwisa, [. . .] bateka bampwana’awu, mbo babâ na tungu.” 2 Timote 3:1-4.

 Bibila diazonzela bifu na ndiatulu zitumaka bantu mu tulumuna misamu mia climat. Guvernema na companies ndandu zawu batekesaka ku matu ntete za mbandu zikwiza. Bu bayêlaka mu yirika misamu mu tintwari, ka bawisanaka ko mu kubika misamu mibabakisa mu manisa misamu mio mia yaninga dia mu nza.

 Mbikululu yo yisongele ti ka tufweti’â takekolo ko ti bantu babîngi basoba ndiatulu mu kengerela mutoto. Kâ, Bibila ditêle ti bantu mbo babâ na bwimi mpe mbo bateki “tomo yirika mbi ya yôka.”—2 Timote 3:13.

 Bibila disongelaka ti kwe Nzambi, Yehova a Mvangi’eto, mutoto na bantu nkatika ntalu bena. Tatala verse zitatu zisongelaka ti Nzambi mbo kayirika misamu.

1.  1. Nzambi “ka mpamba ko yirika [mutoto], kâ wayirika wo ngatu babêla wo.”—Izaya 45:18.

    Nzambi mbo kalungisa kani diandi mu bungu dia mutoto. (Izaya 55:11) Yandi ka bika ko wafuka mpe ka wuvutuandi bêla bantu.

2.  2. “Kâ bantu ba kuluka mbo babiarila mutoto, mpe mbo bayangalala mu tidzunu tiatingi. Bantu ba sungama mbo babiarila mutoto, mpe mbo bazinga mankululu ha zulu mutoto.”—Mikunga 37:11, 29.

    Nzambi kanisini ti bantu mbo bazinga ha mutotot mankululu na luzingu lwa tdzunu.

3.  3. “Bankwa-mbi bawu, mbo babakatula ha mutoto, mpe bankwa-bumbaki mbo babavuza ha mutoto.”—Bingana 2:22.

    Nzambi kanisini mu katula bô bata tatamana mu mbi, na bô bata fukisa mutoto.

 Bwe Nzambi kalungisila makani mandi mu bungu dia mutoto? Yandi mbo kalungisa mo mu nzila ya gurvenema yiyâla nza yayansoni, yi batâka Timfumu tia Nzambi. (Matie 6:10) Timfumu tio mbo tiyâla tûka ku mazulu. Ka tidinga ko mu toko wisana na bantu mu yirika misamu mitariri mutoto na climat. Diangana, Timfumu tia Nzambi mbo tiyingasa guvernema za bantu.—Daniele 2:44.

 Timfumu tia Nzambi mbo tiyirika misamu mia mbote mu bungu dia bantu na mu bungu dia mutoto. (Mikunga 96:10-13) Tatala nti Yehova kayirika mu nzila ya Timfumu tiandi.

•   Yirika mbeba ze ha mutoto

   Bibila bwe ditâka: “Sese na mutoto wa yuma mbo biyangalala. Luseke lwa sese mbo lubâ mu nsayi mpe mbo lubuta bifulu ntiana safrane.”—Izaya 35:1.

   Nsasa mu bungu dia bilumbu bia ku matu: Yehova mbo kawasisa mutoto, na mbuka za tomo bebesa bantu

•   Zabirila mvula, mini na bitembo bia ngolo

   Bibila bwe ditâka: “[Yehova] titembo tia ngolo kadzunisaka; matuma ma mubu mbo makutaka.”—Mikunga 107:29.

   Nsasa mu bungu dia bilumbu bia ku matu: Yehova lenda die nandi dia zabirila mutoto. Bantu ka bavutu’â mona mpasi ko mu bungu dia misamu mia climat.

•   Longesa mu kipaka mutoto

   Bibila bwe ditâka: “Mbo nikuhana lenda dia bakula mpe mbo nikulongesa mu nzila yi fweti landa.”—Mikunga 32:8.

   Nsasa mu bungu dia bilumbu bia ku matu: Yehova wahana kwe muntu dema dia kipaka mutoto. (Mbatukulu 1:28; 2:15) Yandi mbo katulongesa bwe tulendi tomo lungisila dema dio mpe bwe tulendi bêla mu mpila ya delakana na mutoto.