Mpila yi tumwinaka lukolo mu mitieno mia Bibila yi sikamanaka. Muna Mbangi ya Yehova ngindu’andi ye ya longo mu nzila ya Bibila kalandaka mu zaba bwe kasarila mitieno mia Bibila mita landa. a

•  Lukolo salu lwena

•  Mabanza ma delakana mu lukolo

•  Lukolo lwa lula lulendi bebesa ndiatulu na timpeve tia muntu na Nzambi

•  NganoMbangi za Yehova katesisme zisaka?

 Lukolo bantu lubakisaka mu bâ na “ndwenga za sarila na lenda dia banzila,” bifu bitomo sîkaka Bibila. (Bingana 2:10, 11; 3:21, 22) Musamu wakaka, Yezu watêla milongoki miandi mialongesa kwe bantu misamu mi kabatuma. (Matie 28:19, 20) Buna, bantu ba timvuka tieto tutindisaka mpe tubakisaka mu sa lukolo lwa mbote; babâ na lenda dia tanga, dia tsoneka, dia zonza b na bantu, babâ na luzabu mu mabundu makaka mpe bikulu biakaka.​—1 Bisi-Korente 9:20-22; 1 Timote 4:​13.

 Guvernema mpe zizebi ti lukolo salu lwena, ntiangu bavulu lombaka kwe bantwenia bamanisa lukolo lwawu lwa primaire na lwa secondaire. Mbo tuzitisaka musiku wo tintwari na ntumunu yitâka: ‘Muntu ni muntu, watumamana mfumu zimutumaka,’ peleko guvernema. (Bisi-Rome 13:1) Musamu wakaka, bala beto tulombaka babâ bala ba lukolo ba nsungu, basairla ngolo, mpe ka basandi kwa ndambu. c Zu dia Nzambi ditêle ti: ‘Tisalu ni tisalu ti lusala, sarileno tio mu mutima wa mbote, ntiana tia Mfumu, ka ntiana tia bantu’â ko.’​—Bisi-Kolose 3:23, Nsângu za Kiêse.

 Lukolo mbo lutubakisaka mu kipa nsatu za kanda dieto. Mu mabanza ma Bibila, “tala ti muntu ka wuta lungisa nsatu za bantu bandi ko, nsungula za bo bê mu nzo’andi, losele timinu mpe yôkele bubi na muntu wulembolo na timinu.” (1 Timote 5:8) Lukulo lulendi tu bakisa mu lungisa dema dieto diatuhana Nzambi dia lungisa nsatu za makanda meto. Buku dimosi The World Book Encyclopedia ditêle ti mfunu ya lukolo ni “mu bakisa bantu mu bâ bantu ba mfunu . . . ntiana bisari mu nakisa mbongo za hata.” Kwe muntu wu zebi tisalu mpe wasa lukolo, ka wubâ musamu wa mpasi ko mu kipa kanda diandi na muntu wulembolo zaba tisalu na walembo sa lukolo.​—Bingana 22:29.

 Lukolo tima tia mfunu tiena tilendi hana bibuti kwe bala bawu ngatu babâ bantu bu bakula. (2 Bisi-Korente 12:14) Tulombole kwe bibuti batûla bala bawu ku lukolo ni bu sa ti kuma ku babâka lukolo ka lwena ofele ko peleko mala lwena, mpe tala ti ka tiena mu tikulu tia bantu ko. d Malongi ma mfunu mpe tuhanaka mu bakisa bibuti mu mpila yi balendi tihana mu lukolo lwa bala bawu. e

 Lukolo lu tusaka tutomo taluzulaka. Bibila ditêle ti: “Muntu wulembolo zaba misamu mbo wutambulaka misamu miamiansoni mi batâka; kâ muntu we na meso ma tia, mbo wukengerelaka ntambi zandi.” (Bingana 14:15) Mutieno wu tusarilaka bu tutomo taluzulaka lukolo lu tuvutu sa ha manima ma lycé na mbongo zi tufuta. Mu tifwani, lukolo lulongesaka tisalu, formasio za mbote luvulu hanaka, mpe yi lembolo ya yila tusolaka.

 Malongi ma Bibila mayôkele salu na lukolo lwa nza. Malongi ma Bibila ma swaswane na lukolo lwa nza, mu bungu ti malongi mango luzabu lwa Nzambi matuhanaka mpe mbo matubakisa mu bâ na luzingu lwa mankululu. (Za 17:3) Ndiatulu ya mbote matubakisaka mu bâ na mo mpe mbo matulongesaka “misamu mie buderede, mie mia sungama na mie mia delakana, mpe mbo bakula nzila yayansoni ya mbote.” (Bingana 2:9) Ntumwa Paulo wasa lukolo lu tulendi fwanakasa na univèrsité lumbu ti; kâ, watambula “ntalu yiyôkele ya luzabu lwa Kristo Yezu.” (Bisi-Filipe 3:8; Bisalu 22:3) Mpila mosi mpe lumbu ti, Mbangi za Yehova zazingi zasa lukolo lwa lula, kâ mbo batambulaka ti malongi ma Bibila nkatika ntalu mena. f

 Tingana tia Bibila titâka: “Muntu we na meso ma tia musamu wa mbi wumonaka mpe mbo wuswamaka.” (Bingana 22:3) Mbangi za Yehova zibanzaka ti misamu mi yôkaka ku univèrsité peleko ku tukolo twakaka milendi bebesa ndiatulu na timpeve tia muntu na Nzambi. Mu bungu dio, Mbangi za Yehova zazingi zilembo kotaka peleko zilembo tûlaka bala bawu mu tukolo twa mpila yo. Mbangi za Yehova zibanzaka ti ku tukolo twango, mbala zazingi balongesaka misamu mia bungungu ntiana:

•   Mbanzulu za mbi: Mbongo zisaka mu nsayi mpe kengerela zi kengerelaka

   Mbala zazingi batâka ti sa lukolo lwa lula ni lo lubakisa mu baka tisalu ti bakufutila mbongo zazingi, ntiangu bala ba lukolo babingi basaka univèrsité ntete mu b aka mbongo zazingi. Bakaka banzaka ti mbongo mbo zisa ti babâ mu nsayi mpe kengerela zibakengerela, kâ Bibila ditêle ti mabanza ma mpila yo buzoba bwena. (Ekleziaste 5:10) Musamu wuyôkele mfunu, Bibila dilongesaka mpe ti “luzolo lwa mbongo ni mbatukulu ya misamu miamiansoni mia mbi” mpe mbala zazingi lusaka ti muntu walosa timinu. (1 Timote 6:10) Mbangi za Yehova ngolo zi sarilaka mu lembo bwa mu mutambu wa “luzolo lwa bimvwama.”​—Matie 13:22.

•   Mbanzulu za mbi: Lukolo lwa lula lulendi hana muntu mukembo

   Mu tifwani, Nika Gilauri, wabâ ministre ku Géorgie, watsoneka mabanza ma mavulu bâka na bantu babingi ba ku hata diandi: “Diplome ya univèrsité tidimbu tiena tihanaka mukembo ku Géorgie. . . . [Mu ntama,] ntwenia zô zeri lembo bakaka diplome yo makanda mawu zeri tâka nsoni.” g Kâ, Bibila dilwengese mu sa keba mulembo dinga mukembo wa nza yi. Yezu watâ ebu kwe mfumu za mabundu za ntangu’andi zeri dingaka mukembo: “Bwe lulendi kwikila, bu luta kwe tamburi mukembo wuta tûka kwe beno beni?” (Za 5:44) Univèrsité yilendi sa ti muntu wizi wabâ na lulendo, ndiatulu yi lembo zoloko Nzambi.​—Bingana 6:16, 17; 1 Piere 5:5.

•   Mbanzulu za mbi: Muna muntu lendi sola yandi nti bie bia mbote na nti bie bia mbi

   Mbangi za Yehova mitieno mia Nzambi mitambuluka mu mio mitariri misamu mia mbote na mia mbi. (Izaya 5:20) Kâ, tintwari na timoko tia duka mu Journal of Alcohol and Drug Education, mu bungu dia nsobolo yi nataka bantu batuzungirilaka, bala ba lukolo babingi “babongaka nzengolo za yayana zitariri mbote na mbi.” h Musamu wo wusingase mutieno wu wa Bibila: “Binduku na ba nkwa mbi, bifu bia bibote bibebesaka.” (1 Bisi-Korente 15:33) Ku Univèrsité, bifu bilembo zoloko Nzambi ntiana nwa malavu mamingi, nwa bima bia ngolo mpe vukasa nitu na muntu wu tulembolo wakwelana bavulu singasaka.​—1 Bisi-Korente 6:9, 10; 2 Bisi-Korente 7:1.

•   Mbanzulu za mbi: Lukolo lwa lula mpila yena ya mbote mu sobesa nza

   Tuzebi ti bantu ka babingi’â ko basaka lukolo lwa lula, mu baka mbongo zazingi, mukembo, peleko mu titâ nsayi mu mpila ya mbi, kâ mu tomesa luzingu lwawu na mu tomesa nza. Makani ma mbote mena, kâ Mbangi za Yehova mu mpila yakaka bamwinaka misamu. Ntiana Yezu, mbo tubanzaka ti Timfumu tia Nzambi kwa titomesa nza. (Matie 6:9, 10) Ni bu sa ti bo wena, ka tuzingaka moko ko bu tuta kwe kêle ti Timfumu tia Nzambi tia yirika misamu mia nza. Buna, ntiana Yezu, “nsangu za mbote za Timfumu” tusamunaka mu nza yayansoni, mu bakisa bantu babingi mvula basiri mvula ngatu babâ na luzingu lwa mbote. i​—Matie 24:14.