LITIMANA ZA MWA BIBELE ZETALUSIZWE
Exoda 20:12—“Kuteka Ndataho ni Maho”
“Kuteka ndataho ni maho, kuli upile nako yetelele mwa naha yakufa Jehova Mulimu wahao.”—Exoda 20:12, Bibele ya Toloko ya Lifasi Lelinca.
“Kuteka ndataho ni maho: kuli mazazi ahao abe amatelele mwa naha yakufile MULENA Mulimu wahao.”—Exoda 20:12, Bibele ya King James Version.
Taluso ya liñolo la Exoda 20:12
Mulimu naalaezi Maisilaele ba kwaikale kukuteka bashemi babona. Bakeñisa kuli Mulimu naabasepisize kuli nebaka fuyaulwa haiba bamamela taelo yeo, Maisilaele nebanani libaka leliñwi hane batokwa kuimamela. Nihaike kuli Bakreste habatokwi kumamela Mulao wa Mushe, ona Mulao wanaafile Mulimu kwa Maisilaele, likuka za Mulimu halisika cinca. Likuka fone utomile Mulao wa Mulimu lisakona kulutusa; kacwalo, ki za butokwa kwa Bakreste.—Makolose 3:20.
Bana, ibe kuli ki babahulu kamba ki banana, babonisa kuli bakuteka bashemi bababona haiba bautwa ni kumamela milao yabona. (Livitike 19:3; Liproverbia 1:8) Bana niha sebahulile ni kuba ni mabasi abona, bazwelangapili kulata ni kutusa bashemi babona. Ka mutala, babonanga teñi kuli bashemi babona bazwelapili kubabalelwa hase basupezi, mane ni kubatusa kufumana masheleñi hakutokwahala.—Mateu 15:4-6; 1 Timotea 5:4, 8.
Mulemuhe kuli bana ba Maisilaele nebaswanela kukuteka bo ndataa bona ni bo ma bona, ili kubonisa kuli me upeta buikalabelo bwa butokwa mwa lubasi. (Liproverbia 6:20; 19:26) Ni kacenu, bana baswanela kueza nto yeswana.
Taelo ya kukuteka bashemi neinani maciñekelo. Bana ba Maisilaele nebasa tokwi kuutwa bashemi babona, kamba mutu ufi kamba ufi, haiba kueza cwalo nekuka tahisa kuli balobe milao ya Mulimu. (Deuteronoma 13:6-8) Ka mukwa oswana kacenu, Bakreste “[bautwa] Mulimu sina mubusi kufita batu.”—Likezo 5:29.
Mwa Mulao wanaafile Mulimu kwa Maisilaele, Mulimu naasepisize kuli bana bane bakakuteka bashemi babona nebaka ‘pila nako yetelele ni kukondisa’ mwa naha yanaaka bafa. (Deuteronoma 5:16) Nebasike bafiwa koto yenefiwa bana bane basika mamela taelo ya Mulimu ni kukwenuhela bashemi babona. (Deuteronoma 21:18-21) Nihaike kuli sekufitile nako yetelele kuzwa foufelwa Mulao wo, likuka foutomile Mulao wo halisika cinca. (Maefese 6:1-3) Ibe kuli lu banana kamba lu babahulu, lukaikalabela ku Mubupi waluna. Mi sina mwasepiselize, bana baba muutwa ni kuutwa bashemi babona, bakapila nako yetelele. Mane banani sepo ya kupila kuya kuile.—1 Timotea 4:8; 6:18, 19.
Litaba zeñwi zeswalisana ni litaba ze kwa Exoda 20:12
Lukona kuituta tuto ya butokwa bakeñisa foifumaneha taelo ye kwa Exoda 20:12, ili mwahalaa Milao Yelishumi kamba Manzwi Alishumi. (Exoda 20:1-17) Litaelo zanaafile Mulimu kwa Maisilaele pili asika bafa kale taelo yeo nelibulela za buikalabelo bwabona ku Mulimu, zecwale ka taelo ya kulapela feela yena anosi. Litaelo zenetatami hamulaho wa taelo yeo ya kuutwa bashemi, nelibonisa buikalabelo bwabona kwa batu babañwi, kukopanyeleza cwalo ni taelo ya kusepahala mwa linyalo ni taelo ya kusauzwa. Kacwalo, taelo ya “kuteka ndataho ni maho” iingiwa kuli itamahanya likwata za litaelo zepeli zeo bakeñisa kuli haiba mutu aimamela, upeta buikalabelo bwahae ku Mulimu ni kwa batu.
Mubale Exoda kauhanyo 20 hamoho ni litaluso ze kwatasi, mi mubone ni mañolo abonisizwe fa litaku zelibisa kwa mañolo amañwi.