TOHO YA TABA | KI KABAKALAÑI HALUTOKWA KUSEPAHALA?

Kusasepahala Kukona Kumiama Cwañi?

MUBAPALE

Bo Samantha, babapila kwa South Africa, babulela kuli: “Hañata kubanga ni miinelo yetaata yekona feela kutatululwa ka kueza likezo zeñwi za kusasepahala.”

Kana mwalumela taba yeo? Sina feela bo Samantha, kaufelaa luna lukile lwaipumana mwa miinelo yetaata. Moluezeza haluipumani mwa miinelo yelika busepahali bwaluna, kukona kubonisa lika zelunga kuba za butokwa. Ka mutala, haiba lunga kuli kuiponahalisa kuba batu babande ki kwa butokwa hahulu kuluna, uzibe lukanga kuli kusasepahala ki kwa butokwa. Kono hañata kusasepahala kwakona kulukenya mwa butata, batu babañwi hase bazibile kuli nelusika sepahala. Munyakisise litaba zelatelela.

KUSASEPAHALA KUKONA KUTAHISA KULI BATU BABAÑWI BASIKE BAMISEPA

Silikani siitingile fa kusepana. Haiba batu bababeli basepana, uzibe bakaikutwa kulukuluha mi habana kuikalelwa sesiñwi. Kono kunganga nako kuli batu bafite fa kusepana. Batu bafitanga fa kusepana hababa ni nako yakuinanga hamoho, kubulelanga niti habaambolisana, ni habasa ezi lika ka buitati. Kono batu baakona kutuhela kumisepa basalemuha feela kuli muezize nto yeñwi ka kusasepahala. Mi batu hase batuhezi kumisepa, kukababela hahulu taata kuli bakale kumisepa hape.

Kana mukile mwapumiwa ki mutu yomuñwi yene munga kuli ki mulikani yomunde? Haiba ki cwalo, nemuikutwile cwañi? Mwendi nemuikutwile bumaswe kamba kubetekiwa. Taba yeo yautwahala. Halukakanyi kuli kusasepahala kwakona kutahisa kuli silikani sesitiile sifele.

KUSASEPAHALA KWAKONA KUYAMBA NI KWA BATU BABAÑWI

Patisiso yeneezizwe ki caziba yomuñwi wa fa sikolo sa University of California, yabizwa Robert Innes, neibonisize kuli “moya wa kusasepahala wa yambukela.” Kacwalo, moya wa kusasepahala ukona kuswanisezwa kwa kakokwani ka ka zamaisa matuku, mane kufumanehanga kamita ni mutu yasasepahali kwakona kutahisa kuli ni mina mukale kusa sepahala.

Mukona kuambuka cwañi moya wa kusasepahala? Bibele yakona mitusa kuambuka moya wo. Munyakisise likuka lisikai za mwa Bibele

Mifuta ya kusasepahala

Buhata

BUHATA KI NTO MAÑI? Ki kusabulela niti ku mutu yanani swanelo ya kuziba niti ka za taba yeñwi. Buhata bukopanyeleza kukopamisa litaba ka mulelo wa kulyanganisa mutu, kusabulelela mutu litaba zeñwi za butokwa ka mulelo wa kumupuma, ni kunatifaza litaba ka mulelo wa kuli mutu yemulitaluseza alitabele hahulu.

ZEIBULELA BIBELE: “Ya maswe u toilwe ki Muñaa Bupilo; kono ya lukile u latwa ki Yena.” (Liproverbia 3:32) “Ha u bona cwale mu tuhezi bupumi, mu bulelelane niti yo muñwi ni yo muñwi.” —Maefese 4:25.

Busawana

BUSAWANA KI NTO MAÑI? Ki kubulela litaba za buhata ka mulelo wa kusinya mutu yomuñwi libizo.

ZEIBULELA BIBELE: “Mutu wa lingulunde u zamaya inzaa fapanya batu, mi lisawana li kauhanya balikani ba ba utwana.” (Liproverbia 16:28) “Mulilo u tima ka ku tokwa likota, mi ni lindwa li cwalo, ha ku si na musebi.”—Liproverbia 26:20.

Buputeleli

BUPUTELELI KI NTO MAÑI? Ki kuiponahalisa kuba mutu yomunde ku mutu yomuñwi ka mulelo wa kuli lumuputelele masheleñi kamba lika zeñwi zanani zona.

ZEIBULELA BIBELE: “U si ke wa koma kamba kuputelela mubeleki ya shebile, ya tokwile.” (Deuteronoma 24:14, 15) “Ya swenya kamba kuputelela mubotana, u shwaula Mubupi wa hae; kono ya na ni sishemo ku yo museta, wa mu lumba.”—Liproverbia 14:31.

Busholi

BUSHOLI KI NTO MAÑI? Ki kunga sika sa mutu yomuñwi asika lulumeleza kueza cwalo.

ZEIBULELA BIBELE: “Ya uzwa a si ke a uzwa hape, kono a sebeze ka taata, a eze musebezi o munde ka mazoho a hae, kuli a fumane sa ku ikabela ni ya tokwile.” (Maefese 4:28) “Mu si ke mwa ipuma. . . . Masholi, kamba ba mukwañuli, kamba macakolwa, kamba ba matapa, kamba babukuli, ha ba na ku yola saanda sa Mubuso wa Mulimu.”—1 Makorinte 6:9, 10.

TAWALA YA MULIBELELI